ەسەت باتىردىڭ 350 جىلدىعىنا وراي ەسكەرتكىش اشىلدى
اقتوبە بۇگىن قازاق جەرىن جوڭعارلاردان قورعاعان، ءابىلقايىر حاننىڭ سەنىمدى سەرىگى بولعان ەسەت باتىردىڭ 350 جىلدىعىنا وراي بىرنەشە شارا وتكىزدى. باتىر كەسەنەسىنە بارىپ، رۋحىنا تاعزىم ەتتى. كەسەنە ماڭىندا مەموريالدىق كەشەن بار. وندا شاعىن مۇراجاي اشىلعان.
اقتوبە وبلىستىق تاريحي ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى ايبەك ەرتەمىروۆ ايتۋىنشا، مەموريالدىق كەشەن 2013 -جىلى سالىنىپ، ءبىر بولمەسى مۇراجايعا بەرىلگەن. مۋزەيدە باتىردىڭ ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرىنە ارنالعان دەرەكتەر بار. سونىمەن قاتار، ەسەت باتىردىڭ قىزى بوتاگوز باتىردىڭ ءومىرى تۋرالى اقپارات بەرەتىن ارنايى تاقتا ءىلۋلى تۇر.
«18 - عاسىردان جەتكەن باتىردىڭ كىرەۋكە ساۋىت بار. ەسەت باتىردىڭ ساۋىتى 8 كەلى بولادى. ساۋىتتىڭ ءتۇپنۇسقاسى اقتوبە وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيىندە تۇر. ال كوشىرمەسى باتىر جەرلەنگەن جەردە تۇر. 2013 - جىلى جەرگىلىكتى ءمۇسىنشى كەنباي جادىگەر باتىردىڭ ءمۇسىنىن سومدادى. سونىمەن قاتار، ⅩⅩ عاسىردىڭ ورتاسىندا ەل اۋزىنداعى دەرەكتەر بويىنشا باتىردىڭ قايتىس بولعان ۋاقىتى جازىلىپ، حالىق بەلگى قويعان. وسىنىڭ ءبارى مۋزەيدە تۇر»، - دەدى ايبەك ەرتەمىروۆ.
باتىرعا ارنالعان مەرەيتوي كەزىندە بەستاماق اۋىلىنا ەسەت باتىردىڭ ەسكەرتكىشى اشىلدى. جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەر قارجى ءبولىپ، بيىكتىگى 5,5 مەتر بولاتىن ەسكەرتكىش ورناتىلدى. ءمۇسىنشى - ەرلان پىرىمبەتوۆ.
«ۇلان بايتاق ەلىمىزدى ساقتاۋ ءۇشىن بابالارىمىز قان توكتى، وزدەرىنىڭ ەرلىكتەرىن كورسەتتى. تاريحسىز بولاشاق بولمايدى. تاريحتىڭ ءبىر بولىگى - ەسەت باتىر بابامىز. بابامىز قازاقتىڭ جەرىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ەرلىك كورسەتىپ، ءابىلقايىر حان باستاعان قولمەن قازاقتىڭ ەلىن، جەرىن ساقتاپ قالدى. ءبىز ءارۋاقىتتا بابالارىمىزدىڭ الدىندا باسىمىزدى يەمىز. ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋى ۇرپاقتىڭ ەسەت باتىر الدىنداعى ءبىر بورىشىنىڭ ورىندالعانىن بىلدىرەدى»، - دەدى اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆ.
ەسەت كوكى ۇلىنىڭ 350 جىلدىعىنا ارنالعان شاراعا باتىردىڭ ۇرپاعى، كومپوزيتور، جازۋشى يليا جاقانوۆ قاتىستى.
«بۇكىل قازاق دالاسى وسىنداي ەسكەرتكىشتەرمەن بايتاق گالەرەياعا اينالدى. رۋحىمىز، ءارۋاعىمىز كوتەرىلىپ جاتىر. بۇگىنگى ۇرپاق، كەلەر ۇرپاق وسى رۋحپەن ءوسسىن. وسى ءومىردى كورگەن ءبىز باقىتتىمىز»، - دەدى ول. باتىردىڭ مەرەيتويى كەزىندە كيىز ءۇي تىگىلىپ، ەتنواۋىلدا «دالا سازى» كونسەرتى ءوتتى. «ەل تىرەگى - ەر ەسەت» اتتى رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسى ۇيىمداستىرىلىپ، ايتىسقا 16 اقىن قاتىستى. باس جۇلدەنى اسپانبەك شۇعاتايەۆ الدى. اقىنعا 1 ميلليون تەڭگە بەرىلدى.
ايتا كەتەيىك، ەسەت باتىر كوكى ۇلى ۇنەمى ءابىلقايىر حاننىڭ جانىنان تابىلىپ، حاننىڭ باستامالارى مەن رەسەيگە قوسىلۋ ويىن قولدادى. حاننىڭ قاسىندا بولىپ، اقىل- كەڭەسىن بەردى، حان مەن حالىق اراسىندا دانەكەر بولدى. بوگەنباي باتىر، جانىبەك باتىرمەن بىرىگىپ، ءابىلقايىر حاندى قولدادى، كومەك كورسەتتى. 1743 -جىلى 3 - رەسەي پاتشا ۇكىمەتىنىڭ جارلىعىمەن ەسەت كوكى ۇلىنا تارحان اتاعى بەرىلەدى.
اۆتور: التىناي ساعىندىقوۆا
