استاناسى 32 رەت اۋىسقان ەل تۋرالى 13 دەرەك

نۇر-سۇلتان.قازاقپارات - الەم ەلدەرى ءبىر- ءبىرىنىڭ تاريحي مۇرالارىمەن تانىسىپ، مادەني بايلانىسىن نىعايتۋ ارقىلى دوستىق تۋىن بيىككە كوتەرەدى.

مەملەكەتتىك ورتالىق مۋزەي ەلىمىزدەگى يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلشىلىگىمەن بىرلەسە وتىرىپ «يران تاريحى، مادەنيەتى جانە بۇگىنى» اتتى كورمە ۇيىمداستىردى. ەجەلدەن بەرى ءوزىنىڭ تاريحىمەن، جازۋ، ساۋلەت، ادەبيەت پەن ەسكەرتكىشتەرى ارقىلى الەمگە ايگىلى ەلدىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىنە ءۇڭىلىپ كورەلىك.

بۇگىنگى يسلام وركەنيەتىنىڭ الەمدىك ورتالىقتارىنىڭ بىرىنە بالاناتىن يراندا ەجەلگى قالالاردىڭ بىرەگەي اتموسفەراسى ساقتالعان. زامانىندا بۇل ولكەدە زاراتۋشترا ءىزباسارلارى ءىلىم ۇيرەتىپ، شاحتار بيلىك جۇرگىزگەنى امبەگە ايان. يسفاحان مەن شيرازدىڭ ءساندى سارايلارى مەن عيباداتحانالارى، ءتۇرلى دامدەۋىشتەردىڭ حوش ءيىسى اڭقىعان شىعىس بازارلارىنىڭ سيپاتى دا وسى ماڭعا ءتان. ومار حايام، فيردوۋسي، ساعدي، حافيز جانە يبن سينا سىندى ۇلىلار مۇرالارى ساقتالعان ەلدىڭ باي مادەنيەتى كورگەن جاندى تامسانتپاي قويمايدى.

ەندەشە يران ەلىنە قاتىستى مىنا ون ءۇش قىزىق دەرەكتى بىلە جۇرەيىك. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ىستىق مەكەن - يراننىڭ دەشتە- لۋت شولىندە ورنالاسقان. وندا كولەڭكەدە تىركەلگەن ەڭ جوعارى تەمپەراتۋرا +67 گرادۋستى كورسەتكەن. يران استاناسى ەڭ كوپ ەل. وندا وسى كۇنگە دەيىن استانا وتىز ەكى رەت اۋىسقان. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن تاۋەلسىز ارال قەشم يراندا ورنالاسقان، ول الەمدەگى جيىرما ءۇش تاۋەلسىز ارالدىڭ ەڭ ۇلكەنى. الەمدەگى ەڭ كونە كيپاريس اعاشى يران جەرىندە. قۋات كوزدەرىنە، اسىرەسە مۇناي- گاز قورلارىنا يە بولۋدا، الەم بويىنشا يران ءبىرىنشى ورىندا تۇر.

يران ادامداردىڭ ەڭ كونە تۇرعىلىقتى مەكەنى، سونداي- اق ەڭ ەجەلگى وركەنيەت پەن ەڭ كونە بيلىكتەر، مەملەكەت پەن يمپەريا يراندا قالىپتاسقان دەگەن دەرەك بار. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ كونە تاس عيماراتى مەن قالالارى، سونىڭ ىشىندە تاحتە- دجامشيد (پەرسوپوليس) قالاسى، سونداي- اق بالشىقتان جاسالعان ەڭ كونە عيمارات، الەمدەگى ەكىنشى ەڭ كونە شىركەۋ جانە توبەسى جابىلعان ەڭ ءىرى بازار يراندا ورنالاسقان. حاكىم ومار حايام ەسەپتەپ شىعارعان - يران كۇنتىزبەسى الەمدەگى ەڭ ءدال كۇنتىزبە رەتىندە باعالانادى.

يران يۋنەسكو- دا ەڭ كوپ مۇرالارى تىركەلگەن ون مەملەكەتتىڭ ءبىرى. اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن، اتاپ ايتقاندا باقشا ونىمدەرى مەن جەمىستەردى ەكسپورتتاۋدا يران الەمدە ءبىرىنشى ورىنعا يە. سونىڭ ىشىندە كەپتىرىلگەن جەمىستەردەن پىستە، شافران، تۇت تۇقىمداستار، انار، ءتۇرلى ورىكتەر، ينجير وندىرۋدە الەمدە ۇزدىك ءۇش ەلدىڭ قاتارىندا. كاسپي تەڭىزىنىڭ ەڭ جاسىل جاعالاۋى يران بولىگىندە ورنالاسقان.

«يران تاريحى، مادەنيەتى جانە بۇگىنى» اتتى ونلاين- كورمە يران حالقىنىڭ سان عاسىرلىق تاريحى مەن باي مادەنيەتىنىڭ ءار ءتۇرلى اسپەكتىلەرىن بەينەلەيتىن بىرەگەي فوتوماتەريالداردى جۇرتشىلىق نازارىنا ۇسىنۋىمەن قۇندى. فوتوسۋرەتتەردە بەحيستۋن سىنا جازۋى، پەرسەپوليس، فيردوۋسيدىڭ قابىرى سىندى تەك ەجەلگى جانە قازىرگى زامانعى مادەني جانە تاريحي نىساندار عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ارحيتەكتۋرالىق جانە ءدىني قۇرىلىمدارمەن، ونىڭ ىشىندە كەرەمەت پارسى سارايلارى، بەكىنىستەرى، مۇنارالارى، كەسەنەلەرى، مەشىتتەرى، مۋزەيلەر، عيباداتحانالار بەينەلەنگەن، اتاپ ايتساق يسفاحانداعى ءالي كاپۋ سارايى، تەھرانداعى مۇنارا، ابايانە ەجەلگى اۋىلى جانە باسقا دا جەرلەرمەن تانىسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

قاس- قاعىم ءساتتى ماڭگىلىك تاريحقا اينالدىرعان بەينەلەۋ مۇرالارى ۇرپاقتان ۇرپاققا مۇرا بوپ كەلە جاتقان يران حالقىنىڭ ءداستۇرلى تۇرمىس- تىرشىلىگى، مادەني راسىمدەرى مەن قولونەرى تۋرالى سىر شەرتەدى. اسىرەسە، زەرگەرلىك بۇيىمدار قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى. اتالعان ەلدىڭ تابيعي كەرەمەتتەرىنىڭ قاتارىندا تەك تاس كوپىرلەر مەن ىستىق شولدەر عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ۇڭگىرلەر، ساياباقتار، تاۋلار، كولدەر دە بار، ولار وسى ونلاين فوتوكورمە اياسىندا كورسەتىلمەك.

- قازاقستاندىقتاردى يراننىڭ تارتىمدى ورىندارىن كورۋگە شاقىرامىن. كوروناۆيرۋس پاندەمياسى اياقتالعان سوڭ، قازاقستاندىق دوستارىمىز ەكى ەل اراسىنداعى سانيتارلىق- ەپيدەميالىق ەرەجەلەردى ساقتاي وتىرىپ، يرانعا ساپارلاپ كەلەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن. كەرىسىنشە، يراندىقتار دا كوركەم قازاقستاننىڭ ايگىلى ورىندارىن ارالاۋعا اسىق، - دەيدى كورمەنىڭ اشىلۋىندا ءسوز سويلەگەن يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى مادجيد سامادزادە سابير.

ارمان وكتيابر

egemen.kz