ەلىمىزدە تۇرمىستىق قالدىققا ارنالعان جاڭا 24 پوليگون سالىنادى
ءتورتىنشى مارتە ءوتىپ وتىرعان كەزدەسۋدىڭ باستى تاقىرىبى ەكولوگيا، تابيعي رەسۋرستاردى ۇتىمدى پايدالانۋ جانە تۇراقتى دامۋ ماسەلەلەرىنە ارنالدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
سەنات باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، وتىرىستى اشقان م. اشىمبايەۆ ەلىمىزدىڭ الدىندا بۇكىل الەمگە ءتان ەكولوگيالىق قاۋىپ- قاتەرلەر: كليماتتىڭ وزگەرۋى، جەردىڭ شولەيتتەنۋى مەن توزۋى، بيوالۋان تۇرلىلىكتىڭ جوعالۋى، توپىراق ەروزياسى، اۋا مەن سۋدىڭ لاستانۋى تۇرعانىن اتاپ ءوتتى. سونداي- اق رۇقسات ەتىلمەگەن قوقىس ۇيىندىلەرى، ونەركاسىپ قالدىقتارىن كادەگە جاراتۋ، ەرەكشە تابيعي نىسانداردىڭ ەكوجۇيەسىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە ساقتاۋ پروبلەمالارى دا ماڭىزدى بولىپ وتىر.
«ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىمەن عانا شەشۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنى انىق. ازاماتتىق سەكتور، ۇەۇ، بيزنەس، جاناشىر جاندار مەن ەرىكتىلەر تاراپىنان دا بەلسەندى ءىس- قيمىل قاجەت بولادى. حالىق اراسىندا ەكولوگيالىق ويلاۋ مەن قورشاعان ورتاعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋدى دامىتۋ قاجەت. سونداي- اق ءتيىمدى زاڭدار دا كەرەك. بۇل تۇرعىدا وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا ەلىمىز پرەزيدەنتىنىڭ باستاماسى بويىنشا پارلامەنت قابىلداعان ەكولوگيالىق كودەكستىڭ ماڭىزى زور. ونداعى نورمالاردىڭ ارقاسىندا قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالاسىندا جاڭا ەرەجەلەر جاسالادى. ەڭ الدىمەن، كودەكس ارقىلى «لاستاۋشى تولەيدى جانە تۇزەتەدى» قاعيداتى ىسكە اسادى. بۇل لاستاۋشىلارعا ايىپپۇل تولەمدەرىنىڭ مولشەرىن بىرنەشە رەت ارتتىرۋدى دا، ولار كەلتىرگەن زالالدى جويۋ ءۇشىن قاجەتتى شارالار قابىلداۋدى دا بىلدىرەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى م. اشىمبايەۆ.
ءوز كەزەگىندە ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ اتموسفەراداعى اۋانىڭ ساپاسى مەن قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى وڭدەۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندىگى ەكولوگيالىق كۇن تارتىبىندەگى ءبىرىنشى كەزەكتەگى ماسەلە ەكەنىن اتاپ ءوتتى. اتموسفەراعا شىعارىندى كولەمى وسە تۇسۋدە: 2020 -جىلى ولار 2,57 ميلليون توننانى قۇرادى، بۇل 2019 -جىلمەن سالىستىرعاندا (2,51 ميلليون توننا) كوپ. سونداي- اق سۋ رەسۋرستارىن ۇنەمدەۋ سالاسىندا ينفراقۇرىلىمنىڭ ەسكىرۋى، كوپتەگەن سۋدىڭ ىسىراپ بولۋى، سۋ ۇنەمدەۋگە ىنتالاندىرۋدىڭ جەتكىلىكسىزدىگى پروبلەمالارى ورىن الىپ وتىر.
«ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن 2025 -جىلعا دەيىن ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋ جونىندەگى جول كارتالارى جاسالدى، ولار قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتارعا ارنالعان جاڭا 24 پوليگون سالۋدى، لاستانعان جەرلەردى قالپىنا كەلتىرۋدى جانە جويۋدى، جاڭا 7 كارىز- تازارتۋ قۇرىلىستارىن سالۋدى جانە 12 قۇرىلىستى قايتا جاڭارتۋدى، سونداي- اق 2050 -جىلعا دەيىنگى تومەن كومىرتەكتى دامۋ تۇجىرىمداماسىن ازىرلەۋدى كوزدەيدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى م. مىرزاعاليەۆ.
جاس ساراپشىلار كلۋبىنىڭ وتىرىسى بارىسىندا پىكىرتالاسقا قاتىسۋشىلار ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى شەشۋگە، تابيعي رەسۋرستاردى ۇنەمدەۋگە جانە تۇراقتى دامۋعا قاتىستى ءوز پىكىرلەرى مەن ۇسىنىستارىمەن ءبولىستى. ۇلتتىق بيوتەحنولوگيالار ورتالىعىنداعى ادام گەنەتيكاسى زەرتحاناسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ماقسات جاباعين قازاقستاننىڭ سيرەك كەزدەسەتىن جانە جويىلىپ بارا جاتقان فلورا مەن فاۋنا تۇرلەرىن ساقتاۋ ءۇشىن بيوالۋانتۇرلىلىكتىڭ ۇلتتىق بيوبانكىن قۇرۋدى ۇسىندى.
«ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى» ا ق ماكروەكونوميكالىق تالداۋ جانە بولجامداۋ ورتالىعى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ەرنار سەرىك ينۆەستورلاردى تارتۋ ارقىلى قازاقستان اۋماعىنىڭ شولەيتتەنۋ پروبلەماسىن شەشۋ جولدارى تۋرالى ويىمەن ءبولىستى.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ
