ايەلدەرگە 20 كەڭەس
اقيقاتىندا مۇندا ويلانىپ، اقىلعا سالاتىن ادامدار ءۇشىن دالەل- عيبراتتار بار»، - دەيدى («رۋم» سۇرەسى، 21- ايات). ياعني، ايەل - تەك ءبىر اللاعا قۇلشىلىق ەتۋ جانە ەرىنىڭ تىنىشتىق تابۋى ءۇشىن جارالدى.
وسى ەكى مىندەتتى اتقارىپ وتكەن ايەل - ەكى دۇنيەدە دە باقىتتى. ونىڭ ءجانناتى نەمەسە توزاعى، اقىرەتتە نامازبەن بىرگە سۇرالاتىنى - جارى. ءتىپتى، پايعامبارىمىز (اللانىڭ سالەمى مەن يگىلىگى بولسىن): «ەگەر بىرەۋگە ساجدە جاساۋعا رۇقسات بەرىلسە، ايەلگە ەرىنە ساجدە جاساۋعا بۇيىرار ەدىم»، - دەگەن (تيرميزي).
وسى ءبىر ايات پەن حاديستەن كەيىن ارتىق ءسوز قاجەت ەمەس سەكىلدى. ايشا انامىز (اللا رازى بولسىن) سوڭىنان ەرگەن مۇسىلمان سىڭلىلەرىنە كۇيەۋلەرىڭنىڭ الدىنداعى مىندەتتى بىلسەڭدەر، ونىڭ اياعىنداعى شاڭدى بەتتەرىڭمەن سۇرتەر ەدىڭدەر دەپ وسيەت قالدىردى. ءبىز سىزگە ءدال وسىلاي شاڭ ءسۇرتىڭىز دەۋدەن اۋلاقپىز. الايدا، جارىڭىزدىڭ رازىلىعىن تابۋ جولىندا كومەگى تيەر دەگەن نيەتپەن تومەندەگى كەڭەستەرىمىزدى ۇسىنىپ كورمەكپىز.
1. جارىڭىزدىڭ كوزىنشە ەشقاشان داۋىس كوتەرۋشى بولماڭىز. ول جوقتا دا بۇل ولقىلىقتان اۋلاق بولعان ءجون. قىز بالاسىنا ءتان نازىكتىكتەن تايماڭىز.
2. كۇيەۋىڭىز اشۋلانعاندا، وتقا ماي قۇيماڭىز. ماسەلەن، بوكس الاڭىندا مىندەتتى تۇردە ەكى بوكسشى بولادى. ءبىر قاتىسۋشى جوق بولسا، بوكس جوق. ياعني، ءسىز ءوزىڭىزدى تىيساڭىز، ونىڭ اشۋى دا وڭاي باسىلادى. اشۋ كەلىپ تۇرسا، وتىرىڭىز نەمەسە جاتىڭىز، ءتىپتى بولماسا، دارەت الىڭىز. جارىڭىزعا دا وسىنى ەسكە سالىڭىز. مۇنداي ساتتە ۇيدە بارىنشا تىنىشتىق ساقتاۋعا تىرىسىپ باعۋ كەرەك.
3. كۇيەۋىڭىزدەن «سەن بۇگىن ماعان رازىسىڭ با؟» دەگەن سۇراققا وڭ جاۋاپ الماي ۇيىقتاماڭىز. ول رازى بولسا، اللاعا دا ۇنامدىسىز.
4. ونىمەن قارىم- قاتىناستا كىشىپەيىل بولىڭىز، قىرسىقتىق تانىتۋ، ءوز پىكىرىڭدە قاتايىپ تۇرىپ الۋ ەشكىمگە ءابۇيىر اكەلمەيدى. ونى اشۋلاندىرۋدىڭ ارتى ۇرىسقا تىرەلەدى. شايتاننىڭ سۇيىكتى ءىسى - اراعا وت سالۋ. ۇرىس- كەرىستەن قاشۋمەن اينالىسۋ كەرەك. كۇيەۋىڭىزدىڭ تاراپىنان ەسكەرتۋ كەلسە، ەكىنشى رەت قايتالانباس ءۇشىن، قورىتىندى شىعارا ءبىلىڭىز.
5. ول كيىنگەندە ءاردايىم جانىنان تابىلىڭىز، كەرەگىن تاۋىپ بەرىڭىز. اياق كيىمىن تازالاپ، جاعاسىن تۇزەڭىز. ونى شىعارىپ سالۋعا كوڭىل ءبولىڭىز.
6. جارىڭىزبەن ءتاھاججۋد نامازىنا ءجيى تۇرۋعا تىرىسىڭىز نەمەسە پارىز نامازدارىن بىرگە جاماعات بولىپ وقىعان دۇرىس. بۇل - ەر مەن ايەل اراسىنداعى رۋحاني بايلانىستى نىعايتادى، اللا مەيىرىم پەن ماحابباتقا جول اشادى. سەبەبى، اللانى ەسكە الۋمەن جۇرەكتەر تىنىشتىق تابادى. اللادان ەكەۋىڭىز ءۇشىن ءاردايىم تىلەك تىلەڭىز.
7. كۇيەۋىڭىزدەن كەشىرىم سۇراعانىن نەمەسە اقتالعانىن كۇتپەڭىز. ءيا، كەيدە ونىڭ يىلۋگە ءتيىس كەزدەرى بولادى، بۇل - ونىڭ كوركەم مىنەز-قۇلقىنان. الايدا، ءسات سايىن، ساعات سايىن ودان بۇل ارەكەتتى كۇتپەڭىز.
8. ونىڭ سىرتقى كەلبەتىن قاداعالاڭىز. ول تازالىعىمەن، جاعىمدى يىسىمەن جۇمىس جاساماسا، ءوز مىندەتىڭىزگە الۋ كەرەكسىز. ءار كەش سايىن كيىمدەرىن جۋىپ، ۇتىكتەپ دايىنداپ قويىڭىز. ماسكالار جاساپ، جىلى ۆاننا دايىنداڭىز، ماسساج جاساڭىز. ءسىزدىڭ تازالىعىڭىز - ونىڭ تازالىعى. ول ۇقىپسىز جۇرسە، كىنا سىزدەن بولىپ تۇر.
9. كۇيەۋىڭىزدەن العىس كۇتپەڭىز. ونى قۋاندىرۋ ءۇشىن توسىن سىي جاساساڭىز دا، ونىڭ راقمەتىنەن ءۇمىتتى بولماڭىز. ولار ەموتسياعا بەرىلمەيدى، سەزىمىن ىشتە ساقتاي الادى. ول ءۇشىن قاپالانىپ، ىسىڭىزگە وكىنبەڭىز. ءسىز نە ىستەسەڭىز دە اللا رازىلىعىن ءۇشىن ىستەيسىز ەمەس پە؟ اللا بىلسە، سونىڭ ءوزى جەتكىلىكتى.
10. ونىڭ كوڭىل كۇيىنە ىلەسىڭىز. قۋانسا قۋانىپ، مۇڭايسا ءبولىسىپ، جانىنان تابىلىڭىز. سىزدەر - ءبىر- بىرلەرىڭىزگە كيىمسىزدەر. كيىم ىستىقتان، سۋىقتان قورعايتىنى سەكىلدى، ءبىر- بىرىڭىزگە سۇيەنىش بولىڭىزدار. وعان «جاقسى كۇيەۋ» ەكەنىن ءجيى ايتىپ تۇرىڭىز.
11. كۇيەۋىڭىز - اللا ەكەۋىڭىزدىڭ اراسىنداعى «كوپىر» دەسە دە بولادى. ونىڭ الدىنداعى ىقىلاستى امالدارىڭىز - قۇلشىلىق. قۇلشىلىق ءۇشىن ساۋاپ بار. ونىڭ ارتىندا ءجاننات تۇر.
12. كۇيەۋىڭىز بۇيرىق بەرگەندە، نەمقۇرايلىلىق تانىتىپ، كەيىنگە قالدىرماڭىز. جانە ءوتىنىشىن جاقسى كوڭىل- كۇيمەن، جوعارى قۇلشىنىسپەن ورىنداۋعا تىرىسىپ باعىڭىز. وعان ءوتىنىش ايتقىڭىز كەلسە، بىردەن جاعادان الماي، ءبىرىنشى ءتانى مەن جانىنىڭ، ءناپسىسىنىڭ قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرىڭىز، سونان كەيىن عانا وڭتايلى ءسات تاۋىپ جەتكىزىڭىز.
13. ساپاردان، جۇمىستان كەلگەندە كۇلىمسىرەگەن جۇزبەن قارسى الىڭىز. ءىسىڭىزدى تاستاي سالىپ ەسىكتەن كۇتىپ الۋ، قۇشاقتاۋ، دۇعا جاساۋ وعان جاعىمدى اسەر قالدىرادى. وعان بىردەن قيىندىقتارىڭىزدى ايتۋشى بولماڭىز. جالپى قانداي جاعدايدا دا تاعدىرعا ناز ايتۋدان اۋلاق بولعان ءجون.
14. ونىڭ الدىندا بارىنشا ادەمى كيىنىپ، ۇقىپتى، تازا بولىپ ءجۇرىڭىز. جاعىمدى يىسكە ەرەكشە نازار اۋدارىڭىز. ءۇيدىڭ، توسەك جابدىقتارىنىڭ تازالىعىن قاداعالاڭىز. كۇن سايىن تارانىپ، تەرىڭىزدى كۇتىڭىز.
15. وتباسىلىق قيىندىقتارىڭىزدى، قۇپيالارىڭىزدى قۇربى- تۋىستارىڭىزعا ايتۋشى بولماڭىز. راسىمەن دە كومەك كەرەك بولسا، ءبىلىم يەسىنە جۇگىنىڭىز.
16. ونىڭ وتباسى مۇشەلەرىمەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتىڭىز، ءاردايىم جاعدايلارىن سۇراپ، ورايى كەلگەندە سىيلىق بەرىپ تۇرىڭىز. ەرىڭىزدىڭ رازىلىعىنا جەتەتىن جول - ونىڭ اناسى. ەنەڭىزبەن ءاردايىم تاتۋ-ءتاتتى بولىڭىز. وعان تۋىستارىن، دوستارىن جامانداۋشى بولماڭىز.
17. ول سىزگە قىزىقسىز اڭگىمە ايتسا دا، باس يزەپ، مۇقيات تىڭداڭىز. ءسوزىن بولمەۋگە ارەكەت جاساپ، اراسىندا عانا سۇراقتار قويىپ وتىرىڭىز. وعان ۇنايتىندى، قىزىعۋشىلىعىن ۇناتۋعا تالپىنىڭىز. جاساعان جاقسىلىعى ءۇشىن ءاردايىم العىس ءبىلدىرىڭىز. ازىلدەسىڭىز، جاقسى كورەتىنىڭىزدى ايتىڭىز.
18. وعان ەسكەرتۋسىز سىرتقا شىقپاۋعا تىرىسىڭىز، قوناق شاقىراتىن بولساڭىز، قوناقتار سانىن، تاماق ماسەلەسىن كەڭەسىڭىز. جانە وعان دا جاقسى مۇسىلماندارمەن جاقسى قارىم- قاتىناس ورناتۋىنا جاعداي جاساڭىز. قايىرىمدى، ساۋاپتى ىستەر جاساۋعا وي سالىڭىز. مۇسىلماندار - ىزگىلىكتە ءبىر- بىرىنە كومەكشى.
19. ءتۇرلى ءدامدى تاعامداردى، ونىڭ سۇيىكتى اسىن جاساۋدى ۇيرەنىڭىز. كۇن سايىنعى استى ونىڭ قالاۋىن سۇراۋ ارقىلى جاسايتىن بولىڭىز. ءاردايىم حالال ازىق-تۇلىكتى قولدانىڭىز. ونىڭ ۋاقىتىلى تاماقتانۋىن، ۋاقىتىلى ۇيىقتاۋىن قاداعالاڭىز. ۋاقىتىڭىزدى ۇنەمدەڭىز. ءقازىر عالامتور بەتتەرىنەن ءتۇرلى ۇيرەنۋ ساباقتارىن (تىگىن، ماسساج، قولونەر) تاۋىپ الۋعا بولادى، ولارعا سۇيەنە وتىرىپ، قىزىقتى ءارى پايدالى ىسپەن اينالىسىڭىز.
20. كۇن سايىن جاڭا ءبىلىم ۇيرەنىپ، كۇيەۋىڭىزگە جەتكىزىپ وتىرىڭىز. بىرگە قۇران وقىپ، تاپسىرلەرىنە وي جۇگىرتىڭىزدەر، بىلمەگەنىڭىزدى ودان سۇراۋمەن بولىڭىز. ول سىزگە - جار، اكە، بالا، باۋىر، ۇستاز بولۋ كەرەك.
ساحيح حاديستەردە كۇيەۋىڭىز رازى بولماسا، اللا الدىنداعى قۇلشىلىعىڭىز قابىل بولمايتىندىڭى ەسكەرتىلەدى، ەندەشە، مۇمكىندىك باردا قولدان كەلگەندى جاساۋدان ايانباڭىز.
asylarna.kz
