2030-جىلى ەڭ قاجەتتى بولاتىن ماماندىقتار ءتىزىمى بەلگىلى بولدى
استانا. قازاقپارات - بۇعان دەيىن ماماندىقتار كوشىن قۇرىلىس، بانك، اۆياتسيا سالالارى باستاپ تۇرعان ەدى. الايدا جاڭا تەحنولوگيا مەن زاماناۋي قۇرىلعىلاردىڭ پايدا بولۋى، ادامزاتتىڭ كۇندەلىكتى ءومىرى مەن قاجەتتلىكتەرىن تۇبەگەيلى وزگەرىسكە ۇشىراتتى. جاساندى ينتەللەكتتىڭ ءوزى ءبىر بريگادانىڭ جۇمىسىن جالعىز جەڭىلدەتە الاتىنداي كۇشكە يە بولدى.
ءدال وسى وزگەرىستەردى كوزبەن كورگەننەن كەيىن، الداعى ون جىلدىقتا عالامنىڭ قارىشتاپ داميتىنىنا كۇمان كەلتىرۋدىڭ ءوزى اقىماقتىق بولارى ءسوزسىز. وسى ورايدا بريتاندىق عالىمدار 2030-جىلى الەم قاي ماماندىق يەلەرىنە تاۋەلدى بولادى دەگەن ساۋالدىڭ جاۋابىن جاريالادى. ناتيجەسىندە روبوتتەحنيكا سالاسى ەڭ تابىستى ءارى قوعامعا ەڭ قاجەتتى ماماندىق بولاتىنىن مالىمدەدى.
روبوتتار قازىر قانداي قىزمەتتەر اتقارىپ ءجۇر؟
قازىرگى تاڭدا ونلاين-دۇكەندەر نارىعىنىڭ ءوسۋى مەن جۇمىس كۇشى تاپشىلىعى سالدارىنان كومپانيالار قويمالاردا روبوتتاردى قولدانۋ جولدارىن ىزدەۋدە. McKinsey Global Institute دەرەكتەرىنە سايكەس، قويماداعى جۇمىس ءۇردىسىنىڭ %57 اۆتوماتتاندىرۋعا بولادى. روبوتتار قوراپتاردى تاسىمالداۋ، تاۋارلاردى سۇرىپتاۋ، وراۋ، تاڭبالاۋ جانە تۇگەندەۋ جۇمىستارىن تولىقتاي ءوز موينىنا الا الادى. سونداي- اق ولار قويما ىشىندە ءجۇرىپ، تاۋارلاردى قىزمەتكەرلەرگە جەتكىزە الادى. بۇل تاپسىرىستاردى جيناۋ ۋاقىتىن قىسقارتىپ، جۇمىسشىلاردىڭ شارشاۋىن ازايتادى. جاقىن بولاشاقتا قويمالىق لوگيستيكا روبوتتار مەن كوبوتتاردىڭ يىعىنا جۇكتەلۋى مۇمكىن.
روبوت-قولدار دەپ اتالاتىن قۇرىلعىلاردىڭ ەكى توبى بار: ونەركاسىپتىك روبوتتار جانە كوبوتتار. بىرىنشىلەرى ۇلكەن جۇكتەمەلەرگە توتەپ بەرىپ، جوعارى جىلدامدىق پەن ۇلكەن جۇك كوتەرگىشتىك قاجەت بولاتىن جەرلەردە قولدانىلادى. الايدا ولار الدىن الا بەرىلگەن تراەكتوريا بويىنشا ارەكەت ەتەدى. ولار ويلانبايدى، تالدامايدى جانە كەدەرگىگە تاپ بولۋدى ەسەپكە المايدى، سوندىقتان ولارمەن جۇمىس ىستەيتىن ايماقتار ءاردايىم ادامداردان وقشاۋلانعان بولادى. ەگەر كۇردەلىرەك مانيپۋلياتسيالار قاجەت بولسا، ادامدارمەن جانە باسقا وبەكتىلەرمەن ءبىر ورتادا جۇمىس ىستەي الاتىن كوبوتتار كومەككە كەلەدى، سەبەبى ولار اناعۇرلىم سەزىمتال. ولاردا روبوت كەدەرگىگە سوقتىعىسقاندا نە ىستەۋ كەرەگىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن سەنسورلار بار.
دەگەنمەن كوبوتتار ونەركاسىپتىك روبوتتاردى الماستىرا المايدى جانە الماستىرماۋى دا ءتيىس ءار ماشينانىڭ ءوز مىندەتى بار. ونەركاسىپتىك روبوتتارعا تەك قورشاۋلار مەن قاۋىپسىزدىك جۇيەلەرى قاجەت. سوندىقتان ولارمەن بىرگە ءۇي-جايلاردا كامەرالار، كەدەرگىلەردى انىقتايتىن دەتەكتورلار، شۇعىل توقتاتۋ تۇيمەلەرى ورناتىلادى، وسىلايشا ادام مەن روبوتتىڭ سوقتىعىسۋىنا جول بەرىلمەيدى.
نەلىكتەن روبوتتار ءالى كەڭىنەن قولدانىلمايدى
قويمالىق روبوتوتەحنيكا ءوز تيىمدىلىگىن دالەلدەپ، كەيبىر ەلدەردە ءىس جۇزىندە قولدانىلىپ جاتقانىنا قاراماستان، رەسەيدە ونى اۋقىمدى تۇردە ەنگىزۋ ەندى عانا باستالىپ جاتىر. سەبەبى بىزدە ازىرگە روبوتتار مەن كوبوتتاردى وقىتۋعا ارنالعان جوبالاردىڭ كوپشىلىگى ەكسپەريمەنتتىك سيپاتتا جانە ءبىر وندىرۋشىدەن شىققان امبەباپ شەشىم جوق. سونداي-اق موبيلدى روبوتتاردى، كونۆەيەرلەردى جانە باسقا دا قۇرىلعىلاردى قوسا العاندا، ءوز شەشىمدەرىمىزدىڭ كەڭ جەلىسىن بەلسەندى دامىتىپ جاتىرمىز.
ءبىز روبوتتار مەن كوبوتتاردى ادامنىڭ ورنىنا جانە ونىمەن بىرگە ناقتى وپەراتسيالاردى ورىنداۋعا ۇيرەتكىمىز كەلەدى. ءبىراق روبوتتاردى وقىتۋ قيىن، ونىڭ سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى، كادر تاپشىلىعى. ءقازىردىڭ وزىندە قاراپايىم IT- ماماندار جەتىسپەيدى، ال جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى ماماندار تىپتەن از. سوندىقتان روبوتتاردى وقىتپاس بۇرىن، بىزگە ادامداردى روبوتوتەحنيكاداعى ج ي ماماندارىن وقىتۋ قاجەت.
روبوتتاردى قالاي وقىتادى
روبوتتار مەن كوبوتتاردى ۇيرەتۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرىنە باقىلاۋ جانە ەلىكتەۋ ارقىلى وقىتۋ جاتادى، مۇندا روبوتتار ادامنىڭ ارەكەتتەرىنىڭ بەينەجازبالارىن (مىسالى، كوفە دايىنداۋ) تالداپ، ولاردى كومپيۋتەرلىك كورۋ كومەگىمەن قايتالايدى. ماسەلەن، Figure ستارتاپىندا روبوتتاردى وسىلاي وقىتادى. Universal Robots كومپانياسىندا فيزيكالىق باعىتتاۋ (قولمەن جەتەكتەۋ) تەحنولوگيالارى قولدانىلادى، بۇل وپەراتورلارعا كوبوتتىڭ مانيپۋلياتورىن قولمەن قوزعالتىپ، قوزعالىس تراەكتوريالارىن جازۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل رەتتە نەيروجەلىلىك الگوريتمدەر پروتسەستەردى وڭتايلاندىرىپ، روبوتتارعا قاتەلەر نەگىزىندە ارەكەتتەرىن تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، قازىرگى ۋاقىتتا بۇل باعىتتا MIT پەن Skoltech جۇمىس ىستەپ جاتىر.
ونەركاسىپ جانە ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ باعالاۋىنشا، 2030-جىلعا قاراي روبوتتاندىرۋ تىعىزدىعى بويىنشا الەمنىڭ توپ-25 ەلىنە كىرۋ ءۇشىن رەسەيگە 100 مىڭنان استام روبوت قاجەت بولادى. ول ءۇشىن بىزگە مىڭداعان مامان كەرەك: ازىرلەۋشىلەر، ج ي- ارحيتەكتورلار جانە وسى ماشينالاردى قۇراستىراتىن ادامدار. ولار ازىرگە جوق، سوندىقتان ولاردى دايارلاۋعا ينۆەستيتسيا سالۋ، رەسەيدە ءالى از بولىپ وتىرعان بەيىندى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن قۇرۋ قاجەت.
مامانداردى دايىنداۋ جۇمىسى
روبوتتار بويىنشا جاقسى مامان بولۋ ءۇشىن الدىمەن باكالاۆرياتتا وقۋ كەرەك. ماسەلەن ماتەماتيكا، فيزيكا جانە باعدارلامالاۋدى مەڭگەرۋ قاجەت. سودان كەيىن كەلەسى ءبىلىم بەرۋ ساتىسىنا وتۋگە بولادى. بۇل باعدارلامادا سوفت پەن تەمىردىڭ تۇيىسكەن جەرىندە ينتەللەكتۋالدى جۇيەلەر جاسايتىن ينجەنەر-روبوتوتەحنيكتەر دايىندالادى. ستۋدەنتتەر سەرۆيستىك جانە قويمالىق روبوتتاردى ازىرلەپ، ستاندارتتى ەمەس مىندەتتەردى شەشەدى مىسالى، روبوتتى ۇلكەن ديناميكالىق كەڭىستىكتەردە باعدارلانۋعا ۇيرەتۋ، كۇردەلى جانە ۇنەمى وزگەرىپ وتىراتىن ورتادا ناۆيگاتسيامەن جۇمىس ىستەۋ، ءارتۇرلى پىشىندەگى زاتتاردى تابۋ. وسىنداي باعدارلامالار بۇكىل الەمدە پايدا بولۋدا. مىسالى، ا ق ش- تا Amazon Robotics پەن Hampton University بىرلەسكەن روبوتوتەحنيكا باعدارلاماسى بار، ال ۇلى بريتانيادا Google DeepMind پەن يورك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ينتەللەكتۋالدى روبوتتارعا ارنالعان ج ي- گە باعىتتالعان بىرلەسكەن باعدارلاماسى جۇمىس ىستەيدى.
وقۋدان كەيىن روبوتتار جاسالاتىن زەرتحانالاردا تاجىريبە جيناۋ قاجەت. بولاشاقتا ناقتى جوبالارمەن جۇمىس ىستەگەن ماماندار كەرەك بولادى. روبوتتاردىڭ وندىرىستە نەمەسە قويمادا قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن، تەك زەرتحانادا عانا ەمەس، ءتۇسىنۋ ماڭىزدى. عىلىمي جۇمىستان ناقتى ءوندىرىس نەمەسە قويماعا كوشۋ ءارى قيىن، ءارى قىزىقتى.
ناتيجەسىندە ءبىز سۇرانىسقا يە مامانداردى «روبوت مۇعالىمدەرىن» الامىز. ولار ماشينالارعا ارنالعان مىنەز-قۇلىق ستسەنارييلەرىن جازا الادى، الگوريتمدەردى باپتايدى، كۇردەلى رۋتينالىق وپەراتسيالاردى ورىنداۋ ءۇشىن جاساندى ينتەللەكت مودەلدەرىن وقىتادى جانە روبوتتار مەن كوبوتتاردىڭ قورشاعان ورتامەن جانە اداممەن قالاي ارەكەتتەسەتىنىن تەكسەرەدى.
