استانا ەكسپو-2017 كورمەسى قارساڭىندا قالاي تۇرلەندى - فوتو
استانا اۋماعىندا ەكسپو قالاشىق پايدا بولدى. ونىڭ ىشىندە 40 تۇرعىن ءۇي، ەلىمىز بويىنشا ەڭ ءىرى ويىن- ساۋىق جانە ساۋدا كەشەنى سالىندى. اسىرەسە كۇن نۇرىمەن شاعىلىسقان ۇلكەن شار تۇرىندەگى قازاقستاندىق پاۆيلوننىڭ عيماراتى ەرەكشە اسەم كورىنەدى. كورمە اياقتالىسىمەن شار عيمارات بولاشاق مۋزەيىنە اينالىپ، قالانىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتەدى دەپ جوسپارلانعان. ەلىمىزدىڭ شار تۇرىندەگى پاۆيلونى ەكسپو-2017 كورمەسىنىڭ باستى سيمۆولىنا اينالادى. ونىڭ ديامەترى - 80 مەتر، بيىكتىگى - 100 مەتر.
ەكسپو-2017 كورمەسىنىڭ نەگىزگى ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى ەنەرگيا حولى بولادى. حولل - كوپ فۋنكتسيونالدى كەشەن. وندا قازىرگى زامانعى حورەوگرافيا قويىلىمدارى، ەكسپەريمەنتالدى تەاتر، كينوكورسەتىلىمدەر وتكىزىلەدى. ءدال وسىندا كورمەنىڭ رەسمي قاتىسۋشىلارىمەن ارنايى شارالار وتكىزىلەدى. ونىڭ سىيىمدىلىعى - 1000 ادام. كونگرەسس- ورتالىقتىڭ ماڭىزى وتە زور. مۇندا ىسكەرلىك جانە عىلىمي جوبالار ۇسىنىلادى. ول سونىمەن قاتار قويىلىمدىق شوۋلار، كونسەرتتەر مەن رەسمي شارالار وتكىزۋگە لايىقتالىپ وتىر.
ارينە، ەكسپو - قالادا جاڭادان بوي كوتەرگەن جالعىز كەشەن ەمەس. بىرنەشە جىلدىڭ ىشىندە استانادا جاڭا اۋەجاي تەرمينالى مەن تەمىرجول ۆوكزال بوي كوتەردى. ءسوز جوق، بۇلار - ەلوردانىڭ ماقتانىشىنا اينالاتىن عيماراتتار. استانا قالاسىنىڭ حالىقارالىق اۋەجايىندا ەندى VIP جانە جولاۋشىلار تەرمينالى پايدا بولدى. جولاۋشىلار تەرمينالىنىڭ اۋماعى 47 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايدى. ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى جەڭىس قاسىمبەكتىڭ ايتۋىنشا، بيىل «اشىق اسپان» رەجيمى ەنگىزىلگەندىكتەن، اۋەجاي جولاۋشىلاردىڭ بۇدان دا كوپ قابىلداۋعا دايىن. جاڭا تەرمينال جۇكتى تەكسەرىستەن وتكىزۋدىڭ جاڭا جۇيەسىمەن جابدىقتالىپ وتىر.
استانا حالىقارالىق اۋەجايىنىڭ باس ديرەكتورى رادىلبەك ءاديمولدانىڭ اتاپ كورسەتكەنىندەي، مۇنداي جۇيە ەۋروپادا تەك 2020 -جىلدارى عانا ەنگىزىلمەك. اتالمىش جۇيە كۇدىكتى جۇكتى ءوزى انىقتاپ، تەرمينالدىڭ باسقا سەگمەنتىنە ىرىكتەيدى. ونىڭ ۇستىنە، اتالعان نوۋ- حاۋ ساعاتىنا 100 جۇكتى تەكسەرۋگە قاۋقارلى.
اۋەجايدا اشىلعان جاڭا تەرمينالدىڭ وتكىزۋ مۇمكىندىگى - جىلىنا 5 ميلليون ادام. ەسكى تەرمينالدىڭ وتكىزۋ قابىلەتى جىلىنا 3 ميلليون ادام ەكەنىن ەسكەرسەك، جاڭا تەرمينالدىڭ اشىلۋىمەن استانا اۋەجايى جىلىنا 8 ميلليون ادامدى قابىلداۋعا دايىن. اۋەجاي باسشىلىعىنىڭ ايتۋىنشا، بارلىق قىزمەتكەرلەر ورىس، قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرىن ءبىلۋى ءتيىس. جۇمىسقا قابىلدانار الدىندا ولار ارنايى سىناقتان وتەدى. سونىمەن قاتار ەكسپو-2017 قارساڭىندا اۋەجايدىڭ 300 قىزمەتكەرى اعىلشىن ءتىلى كۋرستارىندا وقىپ شىقتى. ەلوردادا سالىنعان جاڭا تەمىرجول ۆوكزالى كۇنىنە 35 مىڭ ادامعا قىزمەت كورسەتە الادى.
ۆوكزال كەشەنى التى دەڭگەيلى، جالپى اۋماعى 126 مىڭ شارشى مەترلىك عيمارات. ۆوكزالدا التى جولدىڭ تورابى كىرىپ وتىر. ۆوكزال جولاۋشىلار اعىنىن، كەزەگىن، قاۋىپسىزدىگىن، ەلەكتروندى بيلەت ساتۋ پروتسەسىن ينتەللەكتۋالدىق باسقارۋ جۇيەسىمەن قامتىلعان. ءبىرىنشى جانە ەكىنشى قاباتتا 740 كولىككە ارنالعان اۆتوتۇراق بار. سونىمەن قاتار ول جەردە قىزمەتتىك- تەحنيكالىق بولمەلەر ورنالاسقان. ءۇشىنشى قابات ارقىلى جولاۋشىلار پەررونعا شىعادى. ءتورتىنشى قابات ەڭ نەگىزگى بولىپ سانالادى. مۇندا باستى كىرەبەرىس پەن 10 بيلەت كاسساسى، انىقتاما بيۋروسى، ساۋدا ورىندارى بار. بەسىنشى قاباتتا فۋد- كورت ورنالاسقان. التىنشى قاباتتا اكىمشىلىك كەڭسەلەر ورىن تەپكەن. سونىمەن قاتار ۆوكزالدا انا مەن بالا بولمەلەرى، قوناق ءۇي، مەديتسينالىق پۋنكت بار. ۆوكزالدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دە كوپ كوڭىل بولىنگەن. عيماراتتا 16 كىرەبەرىستەن ادامداردى تەكسەرىستەن وتكىزەتىن قۇرىلعىلار، «اقىلدى» جۇيەمەن باسقارىلاتىن 510 كامەرا ورناتىلعان. استانا 2 ميلليون تۋريستى قابىلداۋعا دايىن.
«استانا كونۆەنشن بيۋرو» جشس ديرەكتورى سانيار ايتەكەنوۆتىڭ بەرگەن باستاپقى مالىمەتتەرى بويىنشا، 100 كۇنگە تۋريستەردى ورنالاستىرۋ ءۇشىن قوناق ۇيلەردە 32 مىڭ ورىن قاجەت. ونىڭ سوزىنشە، استانادا 170 قوناق ءۇي بار. بۇل شامامەن 12,5 مىڭ ورىن. ەلوردا حوستەلدەرىن دە ەستەن شىعارماعان ءجون. «قازىر ولاردىڭ سانى 45-كە جۋىق. وندا 2 مىڭعا تارتا ورىن بار. جازدا ەلوردادا تاعى 20 قوناقۇي پايدالانۋعا بەرىلەدى. ول دا قوسىمشا 2 مىڭ ورىن لايىقتالعان. سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ ۇيىم جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جاتاقحانالارىندا 8 مىڭعا تارتا ورىن سايلاپ قويدى. ءبىزدىڭ اقپارات بويىنشا، استانادا 3 مىڭعا جۋىق پاتەر جالعا بەرىلەدى. بۇل 10 مىڭ ورىننان اسادى. جالپى، ءبىز 35 مىڭعا تارتا ورىنعا يە بولىپ وتىرمىز جانە ول بارلىق سۇرانىستى قاناعاتتاندىرۋعا جەتەدى»، - دەيدى ايتەكەنوۆ.
قازاقستاندا «ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى اياسىندا booking.com جانە Airbnb سىندى اتاقتى الەمدىك جۇيەلەرمەن سينحروندالعان torlet.com ارنايى سايتى ىسكە قوسىلدى. جاڭا پورتالدىڭ ەرەكشەلىگى - پاتەرلەردى جاعا بەرۋ تۋرالى جالعان اقپارات جوق. وندا ورنالاستىرىلعان سۋرەتتەر دە شىندىققا جاناسادى ءارى جالداۋ اقىسى دا قولجەتىمدى. سونىمەن بىرگە جالعا الىنعان پاتەر torlet.com سايتىندا كورسەتىلمەيدى. ياعني سايت تەك بوس تۇرعان پاتەرلەردى عانا كورسەتەدى. تۇتىنۋشى پاتەردى ورنالاسقان اۋدانى مەن جايلىلىعىنا بايلانىستى ءوزى تاڭدايدى. تاڭداۋ جاسالعان سوڭ جالعا بەرۋشىگە مالىمەت بەرىلەدى. سوندا باسقا ريەلتورلار ءوز قىزمەتىن ۇسىنىپ ازاماتتاردى مازالامايتىن بولادى. پاتەرلەردى جالعا بەرۋ تۋرالى بارلىق جارنامالاردىڭ راستىعى تەكسەرىلىپ، جالعان جارنامالار بۇعاتتالادى نەمەسە ءبىرجولا وشىرىلەدى.
تۋريستەرگە قوناتىن جاي عانا ەمەس، تاماقتاناتىن ورىندار دا قاجەت. اكىمدىك مالىمەتتەرى بويىنشا، 2 ميلليون تۋريستى تاماقتاندىرۋ ءۇشىن قالاداعى بارلىق مەيرامحانالار مەن ءدامحانالاردا كەمىندە 110 مىڭ ورىن بولۋ قاجەت. قازىرگى تاڭدا استانادا 850 تاماقتانۋ ورنى بار. ولار 116 مىڭ ادامعا قىزمەت كورسەتە الادى. اكىمدىكتىڭ اقپاراتىنا سايكەس، ەلوردادا ەكسپو كەزىندە ازىق- تۇلىك تۇتىنۋ 20-30 پروتسەنتكە ارتىپ، 160 مىڭ توننانى قۇراماق. ميلليونداعان مەيمان كۇتىپ وتىرعان جاس استانا بەزەندىرۋگە دە ۇلكەن ماڭىز بەردى. جەل تۇرسا، اينالا جونەلەتىن پروپەللەرلەر ورناتىلىپ، قالانى جايناتىپ جىبەردى.
ايتۋلى شارا قارساڭىندا ەلوردا كوشەلەرىنە ۇيالى تەلەفون قۋاتتايتىن باعانالار مەن ورىندىقتار ورناتىلدى. «استانا» كونسەرت زالىنىڭ الدىنداعى الاڭعا، «نۇرجول» جەلەكجولىنا قويىلعان ۇيالى تەلەفون قۋاتتايتىن اۆتونومدى باعانالار مەن ورىندىقتار كۇن باتارەيالارى ارقىلى قۋات جيناۋعا نەگىزدەلگەن جانە ەنەرگيالىق تيىمدىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. استانا جولدارى دا قالپىنا كەلتىرىلدى. ەلوردانىڭ ەڭ ءىرى جولدارىندا اۆتوبۋستارعا ارنالعان Bus Lane جولاقتار پايدا بولدى. استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگى قوعامدىق كولىكتەرگە ارنالعان Bus Lane جولاعىن ەنگىزۋ بويىنشا 4- كەزەڭىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا 3 - ماۋسىمنان باستاپ: رەسپۋبليكا، تاۋەلسىزدىك، قابانباي باتىر، تۇران داڭعىلدارىندا، سارايشىق، بايتۇرسىنوۆ، ناجىمەدەنوۆ، ورىنبور (سىعاناق)، سارى ارقا، بەيبىتشىلىك، جۇمابايەۆ، تاشەنوۆ كوشەلەرىندە ارنايى جولاق ەنگىزدى. اۆتوبۋستار ەكسپو اۋماعى ارقىلى تاۋلىگىنە 340 مىڭ ادامدى تاسىمالدايتىن بولاتىن.
ەسكە سالا كەتەيىك، استانادا 27 - مامىر كۇنى shuttle bus 7 جاڭا مارشرۋتى ەنگىزىلدى. وندا 167 اۆتوبۋس قاتىنايتىن بولادى. حالىقارالىق كورمەنىڭ اشىلۋىنا نەبارى 4 كۇن قالدى. كوپشىلىك كورمەنى مادەني جانە ساۋىق شاراسى رەتىندە قابىلدايدى. دەگەنمەن كورمە ءبىزدىڭ ەلىمىزگە يننوۆاتسيالىق شەشىمدەر اكەلىپ، ءداستۇرلى ەنەرگورەسۋرستاردان ارىلۋدىڭ جولدارىن ۇسىنادى دەپ كۇتىلۋدە.
اۋدارما: جاسۇلان جولدىبايەۆ 
