سايلاۋ -2015: كانديدات ءا. قۇسايىنوۆ شىعىس قازاقستان وبلىسى جۇرتشىلىعىمەن كەزدەستى
كەزدەسۋ كەزىندە ق ر پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات سايلاۋالدى باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىمەن تانىستىردى.
«اتموسفەرانىڭ، توپىراقتىڭ، الەم مۇحيتتارىنىڭ ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ءارى ۇزدىكسىز لاستانۋىنا قاراپ، ەكولوگيالىق احۋال الەمدەگى ءنومىرى ءبىرىنشى پروبلەما دەۋگە بولادى»، - دەپ ەسكەردى ءا. قۇسايىنوۆ.
كانديدات مالىمدەگەندەي، كولىك قۇرالدارى مەن ونەركاسىپتىك كاسىپورىندار وتتەگىن كوپ مولشەردە پايدالانىپ، ادامدار ونى قالپىنا كەلتىرۋگە اسىعار ەمەس، ءتىپتى قالدىقتاردى تازارتۋعا كۇش سالىپ وتىرعان جوق.
جىل سايىن اتموسفەراعا 1250 ميلليون توننا كومىرتەك قىشقىلى، 170 ميلليون تونناعا دەيىن كۇكىرتتى انگيدريد، 20 ميلليون توننا ازوت توتىعى، سونىمەن قاتار كۇكىرتتى سۋتەك، كۇكىرتتى كومىرتەك جانە باسقا دا حيميالىق زياندى زاتتار تاستالادى.
تۇرعىن ۇيلەر مەن تۇرمىستىق كاسىپورىندار تۇرمىستىق جانە وزگە دە قوقىستار شىعارادى. تابيعي ورتادا قاعاز كەمىندە 10 جىلدا ءىرىپ- ءشىريدى، كونسەرۆىلى ىدىستار - 90 جىلدا، تەمەكى تۇقىلى - 100 جىلدا، پوليەتيلەن پاكەتتەر - 200 جىلدا، پلاستماسسا - 500 جىلدا، شىنى - 1000 جىلدا.
جىلۋ ەنەرگەتيكاسى اتموسفەراعا زياندى زاتتار شىعارىپ، ول سوڭىنان توپىراققا قونادى. اۋىل جانە ورمان شارۋاشىلىعىندا پايدالانىلاتىن ۋلى حيميكاتتار توپىراق پەن قورشاعان ورتانى قوسا ۋلايدى.
كولىك قۇرالدارىنىڭ قوزعالتقىشتارى جۇمىس ىستەپ تۇرعاندا دا زياندى زاتتار ءبولىنىپ، توپىراققا قونادى دا وسىمدىكتەرگە سىڭەدى.
مۇنىڭ ءبارى توپىراقتىڭ قۇنارىن جويىپ، قايتا قالپىنا كەلۋىنە كەدەرگى جاسايدى.
ال مۇناي ونىمدەرى، نيتراتتار، فوسفاتتار، گەربيتسيدتەر مەن تۇرمىستىق قوقىس الەم مۇحيتتارىن لاستاپ جاتىر.
2000 - جىلدان بەرى الەم مۇحيتتارىنىڭ قىشقىلدىق دەڭگەيى 10 ەسەگە ارتىپ، مارجان ريفتەرىنىڭ 19%- ى جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتتى.
جىل سايىن تىنىق مۇحيتىنا 9 ميلليون توننا قالدىق قۇيىلادى، اتلانت مۇحيتىنا - 30 ميلليون
ادامزاتتىڭ تابيعاتقا قارسى قاتىگەز تۇرمىس- تىرشىلىگى جەر شارىنىڭ ەكوجۇيەسىنە ۇلكەن قاۋىپ توندىرۋدە. مۇنداي قارىم- قاتىناستى وزگەرتەتىن كەز جەتتى.
«ادام بيوسفەرانى جەكە قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن پايدالانا باستادى.
الايدا، قورشاعان ورتانى قانشالىقتى وزگەرتۋگە تىرىسقانىمىزبەن، جەر بەتىندەگى تىرشىلىك تابيعاتتىڭ قاتاڭ زاڭىنا باعىنىپ داميدى. سوندىقتان ادامزات وركەنيەتى تۇراقتى دامۋ ءۇشىن وسى زاڭدار مەن قاعيدالاردان اۋىتقىماۋىمىز كەرەك.
تابيعاتپەن ۇيلەسىمدى ءومىر ءسۇرۋ - ادامنىڭ جەر بەتىندەگى ءومىر سالتىنىڭ نەگىزگى قاعيداسى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ءابىلعازى قۇسايىنوۆ.
دەگەنمەن، قۇسايىنوۆتىڭ پىكىرىنشە، جوعارىدا ايتىلعان فاكتىلەرگە، اسىرەسە ادام مەن تابيعات اراسىنداعى بايلانىسقا قاراپ، ادامدار تابيعات اياسىن، ونىڭ ىشىندە ءوزى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قورشاعان ورتانى قۇرتىپ جاتىر دەگەن وي تۇيۋگە بولادى.
سوندىقتان ءبىز بۇگىندە ەكولوگيانى ءوز ءۇيىمىز جايلى عىلىم رەتىندە ءتۇسىنىپ، سەزىنۋىمىز قاجەت.
قوعامدىق ءتارتىپتىڭ تابيعاتتىڭ دامۋ زاڭدىلىقتارىنا قايشى كەلمەيتىندەي جاڭا ۇلگىسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. ەكولوگيالىق ءبىلىم مەن تاربيە قوعامنىڭ جۇيەلىك نەگىزىنە اينالۋى ءتيىس.
