ابايدىڭ 175 جىلدىعى الەم كارتاسىندا قانداي ءىز قالدىردى
دەگەنمەن، ايتۋلى داتا الەمنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىندە اتاۋسىز قالماعان بولاتىن. قازاقپارات سول اباي تويىنىڭ الەم كارتاسىنا قانداي ءىز قالدىرعانىنا شولۋ جاساپ كوردى. بىلتىر 4-تامىزدا ق ر ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسى بويىنشا 10-تامىز - اباي كۇنى دەپ بەلگىلەنگەن بولاتىن.
وسىلايشا ويشىل اقىننىڭ 175 جىلدىعى قارساڭىندا قازاقستان كۇنتىزبەسىندە ونىڭ اتىمەن بايلانىستى ايتۋلى داتا پايدا بولعان. ەلىمىز ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىنا ەرتە باستان دايىندالدى. 2019 -جىلدىڭ 30-قازانىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا مەرەيتويعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق جوسپار بەكىتىلدى. الايدا COVID-19 پاندەمياسى ول جوسپاردى تۇبەگەيلى وزگەرتىپ، شارالاردىڭ كوبى ونلاين فورماتقا اۋىستىرىلدى.
دەگەنمەن ابايدىڭ 175 -جىلدىعى توي تويلاۋدىڭ ەمەس، وي ويلاۋدىڭ جىلى بولدى دەۋگە تولىق نەگىز بار. Abai ارناسىنىڭ مازمۇنى باي، باعىتى ەركىن اقپارات قۇرالىنا اينالۋى بۇگىندە سول مەرەيتويدىڭ باستى جەتىستىگىنە بالانىپ وتىر.
ەل ىشىندەگى اباي تويىن قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق حالىق اسپاپتارى وركەسترى مەن ع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ بىرلەسىپ جاساعان «اباي- امانات» ونلاين كونسەرت-سپەكتاكلى باستاپ بەردى. رەسپۋبليكا كولەمىندە «اباي مۇراسى» رەسپۋبليكالىق عىلىمي- تاجىريبەلىك كونفەرەنتسياسى، «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى»، «ەلىم مەنىڭ»، «ۇلى دالا»، «ءمۇشايرا» رەسپۋبليكالىق كونكۋرستارى، «ابايدىڭ مۇراسى - ادامزات قازىناسى» اتتى الەۋمەتتىك روليكتەر مەن قىسقامەتراجدى فيلمدەر فەستيۆالى سىندى 500 دەن استام ءىس-شارا ونلاين فورماتتا ءوتتى. ابايدىڭ تولىق شىعارمالارى الەمنىڭ 10 تىلىنە، اتاپ ايتساق، فرانسۋز، اعىلشىن، ورىس، اراب، يسپان، قىتاي، تۇرىك، جاپون، نەمىس، يتاليا تىلدەرىنە اۋدارىلىپ، باسىلدى.
اۋدارمانىڭ ءارقايسىسى 3000 دانادان كەم بولماۋى ەسكەرىلدى. 2020 -جىل تۇركسوي شەڭبەرىندە «اباي جىلى» دەپ بەكىتىلدى. ۇلتتىق بانك 2020 -جىلى «ABAI. 175 JYL» دەگەن اتپەن كوللەكتسيالىق مونەتالار شىعارسا، «قازپوشتا» «اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ تۋعانىنا 175 جىل» دەگەن تاقىرىپپەن پوشتا ماركاسىن اينالىمعا ەنگىزدى.
مەرەيتوي اياسىندا ەلشىلىكتەر جانىنان اباي ورتالىقتارىن اشىلىپ جاتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بەلگيا، سينگاپۋر، ەفيوپيا، بولگاريا ەلشىلىكتەرى مەن چەحيانىڭ «كلەمەنتينۋم» ۇلتتىق كىتاپحاناسى جانىنان «اباي» ورتالىقتارى، سونداي-اق ق ر مونعولياداعى ەلشىلىگى جانىنان اباي بۇرىشى اشىلدى. ال گرۋزيا استاناسىنداعى كوشەلەردىڭ بىرىنە اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ەسىمى بەرىلدى. قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىلىگىنىڭ باستاماسىمەن اقىن قۇرمەتىنە ساياباق پەن ەسكەرتكىش تاقتا ورناتىلدى.
بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىندەگى ەلشىلىكتىڭ قولداۋىمەن ابۋ-دابي قالاسىندا «اباي» مادەني- اقپاراتتىق ورتالىعى اشىلدى. جالپى، 2020 -جىلى الەمنىڭ 70 كە جۋىق ەلىندە اباي تويىنا ارنالعان 250-دەن استام ءتۇرلى ءىس- شارا ۇيىمداستىرىلدى.
ا ق ش- تا دج. ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىمەن بىرلەسكەن «اباي ۆيرتۋالدى ورتالىعى» (abaicenter.com) جۇمىسىن باستادى.
اقپاراتتىق رەسۋرستا اباي شىعارمالارىمەن قاتار، قازاقستاننىڭ تاريحى، ونەر، كينو، مۋزىكا مەن ارحەولوگياسىنا قاتىستى امەريكالىق ساراپشىلاردىڭ ەڭبەكتەرى مەن ماقالالارى ۇنەمى جاريالانىپ تۇرادى.
جىل بويىندا ابايدىڭ «قارا سوزدەرى» مەن ولەڭدەرى گرۋزين، يۆريت، قىرعىز، مالاي، مونعول، نيدەرلاند، پورتۋگال، ۋكراين، وزبەك، حيندي تىلدەرىنە اۋدارىلىپ، 11 كىتاپ بولىپ باسىلىپ شىقتى. قازاقستان اۋماعىندا عانا ابايعا ارنالعان 50 دەن اسا مونۋمەنتتى ەسكەرتكىش پەن بيۋست ورناتىلعان. رەسپۋبليكا بويىنشا 31 ەلدى مەكەن، ياعني اۋىل، اۋىلدىق وكرۋگتەر، 1300 گە جۋىق كوشە مەن داڭعىل، 100 دەن اسا ءبىلىم مەكەمەسى ۇلى ابايدىڭ ەسىمىن العان.
اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي
