قازاقپارات كۇنتىزبەسى: 15- اقپان
اتاۋلى كۇندەر
دۇنيەجۇزىلىك پراۆوسلاۆ جاستار كۇنى
بۇل مەرەكە «سيندەسموس» بۇكىل الەمدىك پراۆوسلاۆيەلىك جاستار قوزعالىسىنىڭ ءبىرىنشى باس اسسامبلەياسى وتكەن 1953-جىلدان باستاپ بار. دۇنيەجۇزىلىك پراۆوسلاۆ جاستار كۇنىن قۇرۋ قابىلدانعان كونفەرەنتسياعا ورىس، سەرب، گرۋزين، فين سياقتى ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋشىلارى جينالدى.
بۇل كونفەرەنتسيانىڭ باستى تاقىرىبى بىرلەستىك بولدى (ءدال وسى «سيندەسموس» دەگەن اتاۋ سونى بىلدىرەدى)، ال مەرەكەنى وتكىزۋ كۇنى 15- اقپان بولىپ تاڭدالدى.
حالىقارالىق قاتەرلى ىسىككە شالدىققان بالالار كۇنى
بۇل كۇن كۇنتىزبەدە العاش رەت 2001-جىلى بۇكىل الەمدىك قاتەرلى ىسىككە شالدىققان بالالار اتا- انالارىنىڭ كونفەدەراتسياسىنىڭ باستاماسىمەن پايدا بولدى. العاش رەت 15- قاڭتار كۇنى ليۋكسەمبۋرگتە اتاپ ءوتىلدى،
الايدا كەيىنىرەك ءبىر ايعا كەيىنگە جىلجىتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. قاتەرلى ىسىككە شالدىققان بالالار كۇنى حالىقارالىق بالالار ونكولوگتار قاۋىمداستىعىنىڭ باستاماسىمەن الەمنىڭ 40 تان استام ەلىندە اتاپ وتىلەدى.
اۋعانستاننان سوۆەت اسكەرلەرىنىڭ شەكتەۋلى كونتينگەنتىنىڭ شىعارىلعان كۇنى
1989-جىلى سوۆەت اسكەرلەرى (40-شى اسكەر جانە وعان ءىس-ساپارعا جىبەرىلگەن بولىمشەلەر) اۋعانستان اۋماعىنان شىعارىلدى. سوۆەت وداعىنىڭ 500 مىڭنان استام ازاماتى اۋعانستان دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسىندا اسكەري قىزمەتىن وتەدى، ونىڭ ىشىندە 22269 ى - قازاقستاندىق. 15 مىڭ جاۋىنگەر سول سوعىستان ورالمادى. اۋعان سوعىسى جىلدارى قازاقستاننىڭ جالپى ادام شىعىنى 889 ادامدى قۇرادى.
ەستە قالار وقيعالار
1640 -جىلى گۋريەۆ قالاسىنىڭ (قازىرگى اتىراۋ قالاسى) نەگىزى قالاندى. وسى جىلى پاتشا ۇكىمەتى اعايىندى گۋريەۆتەرگە قالاشىق سالۋعا رۇقسات بەرگەن. قالا 1662-جىلى سالىنىپ ءبىتىپ، پاتشا جارلىعىمەن گۋريەۆ اتالعان. ال جەرگىلىكتى قازاقتار ونى ۇيشىك دەپ اتاعان. قالا «رەسەيدىڭ ازيا ەلدەرىمەن ديپلوماتيالىق جانە ساۋدا قاتىناستارىن ورناتۋ ماقساتىندا» قۇرىلعان.
1992 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن ۆاتيكان ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتۋ تۋرالى قۇجاتپەن الماستى.
2010 -جىلى ر ف قازاقستانداعى ەلشىسى ميحايل بوچارنيكوۆ اۋعانستانداعى سوعىستا كورسەتكەن ەرلىكتەرى ءۇشىن ناگراداعا ۇسىنىلعان، ءبىراق ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ونى ءوز ۋاقىتىندا الا الماعان ينتەرناتسيوناليست-جاۋىنگەرلەرگە س س ر و- نىڭ جاۋىنگەرلىك ناگرادالارىن تابىس ەتتى.
س س ر و- نىڭ مەملەكەتتىك ماراپاتتارى «ەرلىگى ءۇشىن» جانە «جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرى ءۇشىن» مەدالدارىمەن بەرىك سابىروۆ، تۇماربەك مۇرىنبايەۆ، ەرعازى تۇراقبايەۆ، سەرگەي شيليايەۆ، امانگەلدى ليكەروۆ، تەمىربەك قويلىبايەۆ پەن اناتولي يۋرين ماراپاتتالدى.
2011 -جىلى مونتە-كارلودا وتكەن 35-حالىقارالىق سيرك فەستيۆالىندە قازاقستاندىق سيرك ارتىستەرى ەكىنشى ورىن - «كۇمىس كلوۋن» جۇلدەسىن جەڭىپ الدى. الىشەر اليەۆتىڭ جەتەكشىلىگىندەگى 5 ارتىستەن تۇراتىن «اق قۇستار» ترۋپپاسى «اۋەدەگى ۇشۋ» ءنومىرىن قويىپ، كورەرمەن مەن ءادىل قازىلار القاسىن تاڭ قالدىرعان.
بايقاۋ اسا تارتىستى بولعان. ءبىرىنشى ورىندى وسىمەن ءۇشىنشى رەت يتاليانىڭ سيرك ءارتىسى فلاۆيو توني جەڭىپ الدى. سيرك فەستيۆالىندە 10 ەلدىڭ - قازاقستان، رەسەي، ا ق ش، قىتاي، يتاليا، گەرمانيا، فرانسيا، كانادا، برازيليا مەن رۋمىنيا ەلدەرىنىڭ ەڭ ۇزدىك دەگەن 18 ترۋپپاسى قاتىسقان.
2014 -جىلى قازاقستاندىق مانەرلەپ سىرعاناۋشى، الەم چەمپيوناتىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى دەنيس تەن سوچي وليمپياداسىندا قولا مەدالعا قول جەتكىزدى.
2015 -جىلى يسپانيانىڭ گرانادا قالاسىندا ۋنيۆەرسيادا جالاۋى الماتى قالاسىنا سالتاناتتى تۇردە تابىستالدى.
2017 -جىلى ساعات 09.28 دە ءۇندىستان عارىش زەرتتەۋ ۇيىمى (ISRO) سالماعى 1,7 كەلىلىك «ءال- فارابي-1» نانوسپۋتنيگىن ۇشىردى. بۇل نانوسپۋتنيكتى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى سوڭعى تەحنولوگيا ۇلگىسىمەن جاساعان. شريحاريكوتا ارالىندا ورنالاسقان ساتيش دحۆان اتىنداعى عارىش ورتالىعىنان وربيتاعا (PSLV- C37) زىمىران تاسىعىشتىڭ كومەگىمەن بارلىعى 104 سپۋتنيك ۇشىرىلدى.
ISRO اتالمىش قۇرىلعىنى ۇشىرعاننان كەيىن، ءبىر ۋاقىتتا ەڭ كوپ جەرسەرىكتى ۇشىرۋ بويىنشا الەمدىك رەكورد ورناتتى.
2018 -جىلى ش. ايمانوۆ اتىنداعى «قازاق فيلم» كينوستۋدياسى ت م د ەلدەرى ىشىنەن العاش بولىپ ازيا-تىنىق مۇحيت ايماعىنداعى كينووندىرۋشىلەر فەدەراتسياسىنىڭ مۇشەسى اتاندى. كينوستۋديانىڭ فەدەراتسيا قۇرامىنا كىرەتىنى تۋرالى شەشىم باسقارما مۇشەلەرىنىڭ بەيجىڭدە وتكەن «ازيا-تىنىق مۇحيتى ايماعىنداعى ەلدەردىڭ كينو سالاسىنداعى بىرلەسكەن ىنتىماقتاستىعى - 2018» اتتى 10-سەزىندە ايتىلدى. ازيا-تىنىق مۇحيت ايماعى كينووندىرۋشىلەر فەدەراتسياسىن 1954-جىلى گونكونگتىڭ تانىمال كينەماتوگرافيسى، مەتسەناتى، مەدياماگناتى، قىتاي كينووندىرىسىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان شاۋ يفۋ قۇرعان.
2019 -جىلى ق ر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءوتىنىشى بويىنشا قابىلداعان رەسپۋبليكا كونستيتۋتسياسىنىڭ 42-بابىنىڭ 3-تارماعىن رەسمي ءتۇسىندىرۋ تۋرالى نورماتيۆتىك قاۋلىسىن جاريا ەتتى. نەگىزگى زاڭنان مەملەكەت باسشىسىنىڭ وتستاۆكاعا شىعۋ قۇقىعى تۋىندايدى. اتالعان قۇقىق پرەزيدەنتتىك باسقارۋ نىسانى مەن رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ كونستيتۋتسيالىق مارتەبەسىنىڭ ەلەمەنتى بولىپ تابىلادى. ول ادام ءارى قازاقستان ازاماتى رەتىندە پرەزيدەنتكە تيەسىلى جانە ءار تۇلعانىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارىن، سونىڭ ىشىندە ەڭبەك ەتۋ بوستاندىعىنا، قىزمەت پەن كاسىپ ءتۇرىن ەركىن تاڭداۋىنا قۇقىعىن بەكىتەتىن كونستيتۋتسيانىڭ باسقا دا ەرەجەلەرىنەن تۋىندايدى (13-باپتىڭ 1-تارماعى، 24-باپتىڭ 1-تارماعى جانە ت. ب.).
2019 -جىلى استانادا كوكپاردىڭ حالىقارالىق ەرەجەسى قابىلداندى. وسى سپورت ءتۇرى بويىنشا بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىققا كىرەتىن 10 ەلدىڭ قاتىسۋشىلارى ويىن يپپودرومىنىڭ ولشەمدەرى تۋرالى كەلىستى. كوكپار وينايتىن الاڭنىڭ ۇزىندىعى ەڭ كوپ دەگەندە 220 مەترگە جەتەدى، ال ەنى 75 مەتر بولادى. سەركەنىڭ ورنىنا مۋلياج قولدانىلادى، ونىڭ سالماعى — 33-35 كەلى ارالىعىندا.
ويىننىڭ ءوزى 20 مينۋتتان بولاتىن 2 تايمنان تۇرادى. ارالىق ءۇزىلىس — 10 مينۋت. ءار كوماندادا 12 شاباندوزدان بولادى. ال سەركەنى لاقتىراتىن تايقازانداردىڭ ورنىنا ءارقايسىسىنىڭ ديامەترى 3 مەتردەن 2 شەڭبەر سالىنادى.