احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىعى قالاي اتاپ وتىلەدى
جالپى رەسپۋبليكالىق جوسپار قازاقتىڭ رۋحاني كوسەمى اتانعان الاش ارداقتىسى، ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ تۋعانىنا بيىل 150 جىل تولىپ وتىر. الاشتىڭ اردا ازاماتىنىڭ بۇل جولعى مەرەيتويى يۋنەسكو كولەمىندە الەمنىڭ بىرنەشە ەلىندە، ارينە، الدىمەن قازاق ەلىندە كەڭ اۋقىممەن تويلانباق.
2021 -جىلعى 9 - قاراشادا ۇكىمەت ارنايى قاۋلى شىعارىپ، وسى مەرەيتويدى ۇيىمداستىرىپ وتكىزۋگە ءتوراعاسى ق ر پرەمەر- ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى باسقارعان جاۋاپتى كوميسسيانىڭ قۇرامىن بەكىتكەن بولاتىن. وسى كوميسسيا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى جالپى رەسپۋبليكالىق جوسپار ازىرلەگەن. اتالعان جوسپاردىڭ جوباسىندا 63 پۋنكتتەن تۇراتىن ءتۇرلى باعىتتاعى ءىس- شارالار قاراستىرىلعان. ونىڭ ىشىندە احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىعى كەسكىندەلگەن پوشتا ماركالارى مەن ۇلتتىق بانك مونەتالارىن شىعارۋدان باستاپ، جول جوندەۋگە دەيىنگى ناقتى شارالار بار.
ولار:
- عىلىمي كونفەرەنتسيا، سيمپوزيۋم، فورۋم تۇرىندەگى، ونلاين جانە وففلاين فورماتتاعى جيىندار؛
- عالىمنىڭ ەڭبەكتەرىن الەمنىڭ تانىمال تىلدەرىندە باسىپ شىعارىپ، حالىققا تاراتۋعا باعىتتالعان 8 شارا؛
- ايتىس، ءمۇشايرا، فەستيۆال، كونكۋرس فورماتىنداعى رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك دەڭگەيدەگى 12 بايقاۋ؛
- احمەت مۇراسىن ساحنالىق قويىلىم، كينو، سپەكتاكل ارقىلى دارىپتەۋگە ارنالعان شارالار؛
- حالىقارالىق دەڭگەيدەگى 7 اۋقىمدى شارا؛
- اقپاراتتىق- يميدجدىك باعىتتاعى شارالار؛
- ساۋلەت جانە رەستاۆراتسيالىق باعىتتاعى 7 شارا.
جوسپاردا جىل اياعىنا دەيىن احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن قىزمەتى تۋرالى تولىقمەتراجدى كوركەم فيلم ءتۇسىرۋ قاجەتتىگى دە ايتىلعان. سونداي- اق، احمەت بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى عىلىم سالاسىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىق تاعايىنداۋ ۇسىنىلىپ وتىر. وبلىس ورتالىقتارىنداعى مەكتەپتەرگە، ورتالىق كوشەلەر مەن داڭعىلدارعا مەرەيتوي يەسىنىڭ ەسىمىن بەرۋ ءۇشىن وڭىرلىك ونوماستيكا كوميسسيالارى بەلسەندى جۇمىس ىستەۋى قاجەت. حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءىس- شارالارعا كەلسەك، تۇركسوي اياسىندا وتاندىق جانە شەتەلدىك زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ىستانبۇل قالاسىندا دوڭگەلەك ۇستەل مەن فوتوكورمە ۇيىمداستىرۋ كوزدەلگەن.
ال، باستى شارانىڭ دىڭگەگى - يۋنەسكو ۇيىمىنىڭ شتاب پاتەرى ورنالاسقان پاريج قالاسىندا وتكىزىلمەك. كوميسسيا مۇشەلەرى وسى جالپى رەسپۋبليكالىق جوسپار اياسىندا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە تۇركيانىڭ انكارا قالاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ورىنبور قالاسىندا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ەسكەرتكىشىن ورناتۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى ۇسىنعان. سونىمەن قاتار، ازەربايجان استاناسىندا «باكۋ كونگرەسى جانە احمەت بايتۇرسىن ۇلى» اتتى كونفەرەنسيا وتكىزۋ جوسپارلانعان.
اقپاراتتىق- يميدجدىك باعىتتاعى شارالاردىڭ ىشىندە ارنايى پورتال قۇرۋ باستاماسىن ءبولىپ ايتۋعا بولادى. احمەت بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى قوستاناي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بازاسىندا قايراتكەر تۇلعانىڭ ءومىرىن، قىزمەتى مەن مۇراسىن زەرتتەۋگە ارنالعان «احمەت الەمى» ينتەراكتيۆتى پورتالى قۇرىلماق.
ساۋلەت- رەستۆراتسيالىق باعىتتاعى جۇمىستاردىڭ ىشىندە احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ەسىمىن العان مۋزەي- ۇيلەردى رەستاۆراتسيالاۋ، نۇر- سۇلتان، الماتى، شىمكەنت قالالارىندا جانە وبلىس ورتالىقتارىندا ۇلت ۇستازىنا ارناپ ەسكەرتكىش ورناتۋ، قوستاناي وبلىسى جانگەلدى اۋدانىنىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلى اۋىلىنداعى احاڭ تۋعان ءۇيدى قالپىنا كەلتىرىپ، مۋزەي- ءۇي ەتىپ اشۋ جانە بايتۇرسىن اۋلەتىنىڭ قورىمىن قورشاۋ، احمەت بايتۇرسىن ۇلى اۋىلىنا باراتىن جولدى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ سياقتى شارالار قامتىلعان.
«بۇل تويدان ىزگىلىكتى ءىز قالۋى كەرەك» وسى ماسەلەنىڭ باسى- قاسىندا جۇرگەن، ايتۋلى داتانىڭ يۋنەسكو كولەمىندە لايىقتى تويلانۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، ۇكىمەتكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ، قوزعاۋ سالعان سەناتور التىنبەك نۇح ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل جوسپارعا قوسىمشا ۇسىنىستار ەنگىزىلۋى مۇمكىن.
«جالپى رەسپۋبليكالىق جوسپارعا ەنگەن شارالاردىڭ ءبارىن قاعاز جۇزىندە ورىنداۋعا بولادى. الايدا، ءبىز جوسپارعا ەنگەن دۇنيەنىڭ ءبارىن ساپالى وتكىزۋگە اتسالىسساق دەپ نيەتتەنىپ، بىرنەشە دەپۋتات پەن زيالى قاۋىم وكىلدەرىنەن قۇرالعان قوعامدىق كەڭەس قۇرىپ وتىرمىز. احاڭ اتىنداعى حالىقارالىق قور دا قۇرىلىپ جاتىر. العاشقى وتىرىسىمىزدا ايتىلعان ۇسىنىستاردىڭ ءبىرى - ۇلت ءۇشىن تۋعان اردا ازامات، ءبىرتۋار تۇلعا احمەت بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى مادەني ءارى عىلىمي ورتالىق ەلوردادا اشىلسا دەگەن نيەت. سونىمەن قاتار، كىندىك قانى تامعان اۋىلىنداعى مۇراجاي ءۇيىن دۇرىستاپ قالىپقا كەلتىرۋ ماسەلەسى. احمەت تۋعان اۋىل مەن قوستاناي قالاسىنىڭ اراسى - 665 شاقىرىم. ال، اۋدان ورتالىعى تورعاي مەن اۋىلعا اپاراتىن گرەيدەر جولدىڭ 100 شاقىرىمنان استامىنا اسفالت توسەۋ قاجەت. قازىر 10 شاقىرىمنان استامىنا اقشا ءبولىندى. ەندى قالعانىنا قاراجات بولگىزۋ كەرەك بولىپ وتىر»، - دەيدى دەپۋتات.
سونداي- اق، سەناتور اۋەلدە رەسپۋبليكا كولەمىندە وتەدى دەپ جوسپارلانعان «احاڭ ءجۇرىپ وتكەن جول» ەكسپەديتسياسى حالىقارالىق دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ول ءۇشىن عالىمنىڭ تابانى تيگەن مەملەكەتتەردىڭ ناقتى ءتىزىمى ايقىندالىپ جاتقان كورىنەدى.
«كونفەرەنسيا، ايتىس، كونكۋرستار ءوز الدىنا وتەدى عوي. ءبىراق بۇل تويدان ىزگىلىكتى ءىز قالۋى كەرەك. ول ءۇشىن ەسكەرتكىشتەر ورناتىلىپ، قۇندى كىتاپتار باسىپ شىعارىلۋى قاجەت. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترىمەن جۇزبە- ءجۇز سويلەستىك. بۇل سالاداعى مەكەمەلەر - جوعارى وقۋ ورىندارى، كوللەدجدەر مەن مەكتەپتەر، عىلىمي- زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى كورسەتىلگەن ءىس- شارالاردا اتسالىساتىندىعى، سونىمەن قاتار ارنايى مەدال شىعارىلىپ، احاڭ اتىنداعى ستيپەنديا تاعايىندالماقشى. تاعى ءبىر ۇلكەن دۇنيە - ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى «ونەگەلى ادامدار ءومىرى» سەرياسىمەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى تۋرالى ارنايى كىتاپ دايىنداپ جاتىر.
«الاش» ورتالىعىنىڭ باسشىسى سۇلتانحان اققۇل ۇلى مەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى مۋزەي ءۇيىنىڭ ديرەكتورى رايحان يماحانبەت باستاعان توپ 12 تومدىعىن دايىنداۋدا. م. و. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى 5 تومدىق اكادەميالىق تولىق شىعارمالارىن دايىنداپ جاتىر. احاڭنىڭ ەل تاريحىندا اتقارعان باعا جەتپەس جان- جاقتى ىستەرىن جاڭا قىرىنان كورسەتەتىن ەڭبەكتەر ومىرگە كەلۋى كەرەك. مەرەيتوي سوڭىنان قالاتىن ءىز دەپ وسىلاردى ايتۋعا بولادى»، - دەيدى التىنبەك نۇح ۇلى.
تاۋەلسىزدىك العان كەزەڭنەن بەرى مەرەيتويى مەملەكەت قولداۋىمەن الەمدىك دەڭگەيدە كەڭ اۋقىمدا اتالىپ وتكەلى وتىرعان الاش ارداقتىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ 150 جىلدىعىن جوعارى دەڭگەيدە وتكىزۋ - ءار قازاقستاندىقتىڭ پارىزى بولۋى كەرەك. بىلتىر جەلتوقسان ايىندا Qazaqstan تەلەارناسى «احمەت. ۇلت ۇستازى» اتتى تاريحي تەلەحيكايا شىعاردى. ال 26 - قاراشادا «سوڭعى ۇكىم» تولىقمەتراجدى كوركەم فيلمىنىڭ ءتۇسىرىلىمى باستالدى.
اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي
