نامازدى باستاۋدى جەڭىلدەتىن 14 كەڭەس

استانا. قازاقپارات - ناماز - كاليمادان كەيىن پارىز بولعان ۇلى عيبادات.
None
None

سوندىقتان دا، اللاسىن تانىپ، يمان كەلتىرگەن ءاربىر پەندەنىڭ جۇرەگىندە نامازعا دەگەن قۇلشىنىس بار.

قۇلشىنىسپەن بىرگە كۇدىكتى ويلار قاتار جۇرەدى. بۇل ءسوزسىز - ءدىننىڭ ەمەس، جىننىڭ ءىسى.

1. «بەس نامازدىڭ سوزدەرى مەن ارەكەتتەرىن جاتتاۋ قيىن»

كوپشىلىك ادام «بەس ۋاقىت ناماز ءار ءتۇرلى وقىلادى، ونى باستاۋ ءۇشىن بەس ۋاقىت نامازدى جاتتاۋىڭ كەرەك» دەپ ويلايدى. بۇل ويدىڭ ناتيجەسىندە ناماز باستاۋ وتە قيىن دەگەن تۇجىرىم شىعا كەلەدى. جوق، ءتىپتى ولاي ەمەس. نەگىزى 2 باس ياعني 2 راكات نامازدى وقۋدى ۇيرەنگەنىڭ - بەس ۋاقىت نامازدى ۇيرەندىم دەگەن ءسوز. سەبەبى، بەس ۋاقىت نامازدا دا سول 2 راكات ءۇشىن جاتتاعان سۇرەلەر مەن دۇعالار قايتالانادى. قالعان نامازداردىڭ تەك اتى مەن راكات سانىندا عانا ايىرماشىلىق بار.

2. «نامازدى ۋاقىتىندا وقىماۋدان قورقامىن»

ناماز باستاعالى جۇرگەن ءاربىر ادامنىڭ ويىندا نامازدى ۋاقىتىندا وقي الماۋعا دەگەن قورقىنىش بار. ءبىز مۇنى جاۋاپكەرشىلىكتەن دەپ سەزىنەمىز. الايدا، ءبىلىڭىز، ءبارى دە ءسىز ويلاعاننان باسقاشا. ماسەلەن ناماز ۋاقىتتارىنا كوز جۇگىرتىڭىزشى:

1.تاڭ نامازى: تاڭ اعارىپ اتقان ۋاقىتتان باستاپ، كۇن شىققانعا دەيىن (شامامەن ءبىر جارىم ساعات ۋاقىتىڭىز بار)؛

2.بەسىن نامازى: كۇن توبەدەن اۋعان ۋاقىتتان باستاپ ءار زاتتىڭ كولەڭكەسى ەكى ەسە ۇزارعانعا دەيىن (شامامەن ءۇش ساعاتتان اسا ۋاقىتىڭىز بار)

3.ەكىنتى ناماز: ءار زاتتىڭ كولەڭكەسى ەكى ەسە بولعاننان باستاپ كۇن باتقانعا دەيىن (شامامەن ءبىر ساعاتتان استام ۋاقىتىڭىز بار)؛

4. اقشام نامازى: كۇن باتقاننان باستاپ (كۇنباتىستاعى) قىزىل شاپاق كەتكەنگە دەيىن (جارتى ساعات ىشىندە وقىپ ۇلگەرۋ ءلازىم)؛

5.قۇپتان نامازى: قىزىل شاپاق كەتكەننەن باستاپ تاڭ اتقانعا دەيىن.

نامازدى العاشقى كىرگەن ۋاقىتىندا وقۋ - اللا تاعالاعا ەڭ ۇنامدى ابزال ءىس. ال ءدال ۋاقىتىندا ىڭعايى كەلمەسە، ۋاقىتى شىقپاي تۇرىپ ۇلگەرسە بولعانى. الايدا مۇنى ادەتكە اينالدىرماعان ءجون.

3. «ناماز وقۋعا دايىن ەمەسپىن، ءوزى ۋاقىتى كەلەدى»

نامازدى ەشكىم ەشۋاقىتتا تولىق دايىن بولىپ بارىپ باستاماعان. بۇل لاعىنەتى شايتاننىڭ ادامدى وزىنە پايدالى ىسكە جاقىنداتپاۋ ءۇشىن سالاتىن ارامزا ويى. ايتپەسە، ادامعا ناماز باستاپ كەتۋ ءۇشىن ونىڭ پارىز ەكەندىگى جايلى از عانا اقپاراتى بولۋى جەتكىلىكتى. ادام وزىنە ناقتى اقشالاي تابىس اكەلەتىن ءىستى كورىپ- بىلە تۇرا، ەشۋاقىتتا «ۋاقىتى كەلەدى» دەپ ايتپايدى.

ۇمتىلادى، جارىسادى، وزگەدەن بۇرىن جاساپ قالۋعا تىرىسادى. ال ناماز - ەكى دۇنيەنىڭ جاقسىلىعىنىڭ بارلىعىن بويىنا قامتىعان، قىسقا عانا جەڭىل امال.

4. «نامازدى باستاسام، تاستاپ كەتەمىن بە دەپ قورقامىن».

«ناماز باستاسام با دەپ ءجۇرمىن» دەگەن ويىڭىز پايدا بولعاننان- اق: «ءاي قازا ەتىپ قويساڭ قايتەسىڭ؟ نامازدى ءويتىپ قورلاعانشا وقىماي - اق قويعانىڭ دۇرىس، تاستاپ كەتسەڭ كۇناسى اۋىر. بەي نامازدان كەي ناماز جامان دەگەن» دەپ جىننىڭ شايتاندارى ازعىرسا، ەكىنشى شەتىنەن جاناشىر- مىس بولىپ جۇرگەن دوستار دۇرلىكتىرەدى. بىرەۋ تەك بەستىكپەن وقيتىن باستاۋىشتاعى بالاسىنا: «كەيىن جوعارعى سىنىپقا بارعاندا ءبارىبىر ناشار وقيسىڭ، «ۇشتىك»، «ەكىلىك» الاسىڭ، قازىردەن باستاپ وقىماي- اق قوي» دەپ ايتا الا ما؟! بولاشاقتى ەشكىم بىلمەيدى. نامازدى تاستامايمىن دەپ ىنتامەن وقىعان ادام ەشۋاقىتتا تاستامايدى، تاستاپ كەتە المايدى. ونىڭ مىسالى - شەشىنىپ الىپ، سۋعا تۇسۋگە جۇرەكسىنىپ، باتا الماي تۇرعان ادام سەكىلدى. ءوزىن جەڭىپ، كۇمپ ەتىپ ىشىنە تۇسكەننەن كەيىن ءبىرازدان سوڭ بوي ۇيرەتكەنى سونشالىقتى سىرتقا شىققىسى كەلمەيتىنى بار ەمەس پە؟! جان دۇنيەسى سەرگىپ، راحاتقا بولەنبەي مە؟! ناماز مۇنداي سەزىمدى ءجۇز ەسە ارتىعىمەن سىيلايدى.

5. «نامازدى قازا قىلۋدان قورقامىن».

اندا- ساندا ءبىر نامازىن قازا ەتىپ العان اداممەن، مۇلدە وقىماي، مىڭداعان نامازىن قازا ەتىپ جۇرگەن ادام اللا الدىندا تەڭ بولۋى مۇمكىن ەمەس. ونىڭ ۇستىنە پايعامبار (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن) ساحابالارىمەن ساپاردا جۇرگەندە نامازعا ازان ايتىپ وياتاتىن ءبىلال (وعان اللا رازى بولسىن) ۇيىقتاپ قالىپ، كەيىن تاڭ نامازىنىڭ قازاسىن قالاي وتەگەندىگى جايلى وقيعا حاديستەن جەتكەن. سوندىقتان بۇل جاعدايدىڭ دا شەشىمى بار. ناماز دەگەن ءجانناتتىڭ ۇلى كىلتىن قولىنا ۇستاعان ادام ءوزى ماڭگىلىككە ءجانناتتان قۋىلعان شايتاننىڭ قىزعانىشىن تۋعىزباي قويمايدى. ەندى بىرەۋ سىزگە وسىلاي ايتا قالسا، مۇنى تەك شايتاننىڭ سالعان شاتپاعى دەپ ءتۇسىنىڭىز. سول سەبەپتەن كەشە دارەت الۋعا دايىن كراننان اعىپ تۇرعان جىلى سۋى، نە تۇزگە شىعاتىن قولايلى دارەتحاناسى جوق ۋاقىتتا دا «بەس ۋاقىتتا بەس ناماز، بىرەۋى قازا قالماسقا» دەپ ءبىر نامازىن قازا ەتپەۋگە تىرىسقان بۇحار بابامىزدىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارى بار جاعدايى جاسالعان قوعامدا ءومىر ءسۇرىپ، ەڭ بولماسا جۇماعا باسىن سۇقسا ەكەن دەپ جۇرگەنىمىز ۇيات- اق.

6. «نامازدىڭ سوزدەرىن جاتتاۋ قيىن، ارىپتەردى دۇرىس ايتا المايمىن با دەپ قورقامىن».

العاشقى ۋاقىتتا قاعازعا قاراۋعا، ۇلكەن ارىپتەردى پلاكاتقا جازىپ، قابىرعاعا ءىلىپ قويىپ وقۋعا بولادى. ناماز سوزدەرى جازىلعان كىتاپتى مەشىت الدىنداعى دۇكەندەردەن 100-200 تەڭگەگە الۋعا بولادى. كەرەك دەسەڭىز، قۇلاققاپ كيىپ وقۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ەلەكتروندى جاينامازداردى قولجەتىمدى باعادا ساتىپ الا الاسىز. نەمەسە نامازحان تانىسىڭىزعا ۇيىپ وقىپ ۇيرەنىڭىز. سونداي- اق، مەشىتتەگى جاماعات نامازىنا قاتىسىپ ۇيرەنىپ كەتۋگە بولادى. سەبەبى مەشىت پەن جاماعاتتان شايتان بارىنشا الىس بولادى.

7. «نامازدى باستايىن دەسەم جۇمىستا وقۋعا مۇمكىندىك جوق، جۇمىس ورنىم تازا ەمەس»

شاريعات بۇيىرعان بۇل امالدى ورىنداۋ وتە جەڭىل. ادامدى جاراتقان اللا قۇلىنىڭ جاي- كۇيىن، حال- احۋالىن ونىڭ وزىنەن ارتىق جاقسى بىلەدى. سوعان سايكەس قۇلشىلىقتاردى دا جەڭىلدەتىپ، اقىلعا سىيىمدى رەتپەن وڭايلاستىرعان. مىسالى دارەت الۋعا مۇمكىندىك جوق كەزدە (اۋرۋ، ساپار، كۇننىڭ سۋىقتىعى ت. ب) ء«تاياممۋم» (توپىراقپەن نەمەسە شاڭمەن بىلەگىڭىزدى، بەتىڭىزدى سيپايسىز) الۋعا رۇقسات ەتىلەدى. نامازدى تۇرىپ وقي الماعان ادامعا وتىرىپ وقۋ، ورنىنان قوزعالا المايتىن ادام ءۇشىن جاتىپ وقۋ رۇقسات ەتىلگەن. ناماز - ۇلى امال، سوندىقتان، تازالىقتى تالاپ ەتەتىنى حاق. دەيتۇرعانمەن، جەردىڭ نە كيىمنىڭ كىر، شاڭ- توپىراق بولۋى نامازعا كەدەرگى بولمايدى. كيىم مەن ورىندا ءناجىس بولماۋى كەرەك. ءارى اللا ەلشىسى (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن) تەك قابىر مەن مونشادان باسقا بارلىق جەردە قۇلشىلىق جاساۋعا رۇقسات بەرگەن.

8. «ناماز وقۋعا ەرىنەمىن، اسىرەسە، تاڭ نامازىنا تۇرۋ قيىن».

ەڭ باستىسى ىنتا جانە وقيمىن دەگەن شىنايى نيەت بولۋ كەرەك. كەرىسىنشە ادام بويىنداعى ەرىنشەكتىك پەن جالقاۋلىقتى جەڭەتىن بىردەن- ءبىر امال - ناماز.

تاڭ نامازىنا ۋاقىتىلى تۇرۋ ءۇشىن كۇندەلىكتى جاتاتىن ۋاقىتتان ازداپ ەرتەرەك ۇيىقتاۋ قاجەت. جاتار الدىن تاماققا تويىپ الماعان ءجون. دارەتپەن جاتقانىڭىز ءتان، جان ساۋلىعىنا پايدالى. توسەككە جاتاردا اللاعا دۇعا جاساڭىز. ساباققا نەمەسە جۇمىسقا وياتىپ جۇرگەن وياتاردى (بۋديلنيك) پايدالانىڭىز. تىپتەن بولماسا، ناماز وقيتىن جولداسىڭىزعا ويات دەپ وتىنسەڭىز، قۋانا- قۋانا كومەككە كەلەر ەدى.

9. «ناماز وقۋ ۋاقىتىمدى الاتىن سەكىلدى...»

ناماز ۋاقىتتى ەش ىسىراپ ەتپەيدى. كەرىسىنشە ناماز كۇندەلىكتى قىم- قۋىت تىرشىلىك، الىس- بەرىس، بارىس- كەلىس، وقۋ، جۇمىس سەكىلدى مازاسىزدىقتان ادامدى ازات ەتەدى. ءسويتىپ، جانىن تىنىشتىققا كەنەلتىپ، جۇرەگىنە سابىر تاپقىزادى. بۇتكىل دەنە مۇشەلەرىن دەمالدىرىپ، قان اينالىمىن قالىپقا تۇسىرەدى. ءارى ءاربىر كۇنىڭىز بەس ۋاقىتقا بولىنگەندىكتەن كەرىسىنشە ۋاقىتىڭىزدى ۇنەمدى پايدالاناسىز. بەلگىلى ءبىر جاعدايمەن ناماز وقىماي قالعان ادامدار «بۇرىن نامازسىز قالاي ءومىر سۇرگەنىمدى تۇسىنبەيمىن» دەپ جاتاتىندىعى دا وسىدان بولار... ءاربىر ەكى راكات ناماز ءۇشىن ادامنىڭ بەس مينۋت قانا ۋاقىتى كەتەدى. بۇل بەس مينۋتتى قاراپايىم كۇندەرى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە، بوس اڭگىمەگە جۇمساپ ءجۇرمىز عوي؟!

10. «دارەت الۋدى قيىنسىنامىن».

دارەت الۋعا مۇمكىندىك جوق كەزدە (اۋرۋ، ساپار، كۇننىڭ سۋىقتىعى ت. ب) «ءتاياممۋم» (توپىراقپەن نەمەسە شاڭمەن بىلەگىڭىزدى، بەتىڭىزدى سيپايسىز) الۋعا رۇقسات ەتىلەدى ۇيقىدان تۇرىپ، دارەت قىسپاسا نەمەسە دارەتتى جەل شىعارىپ، بۇزىپ قويعان جاعدايدا دارەتحاناعا بارۋ شارت ەمەس. بىردەن سۋمەن قول- اياعىن جۋىپ دارەت الا بەرەدى. دارەتحانادا (ۇلكەن نە كىشى دارەت سىندىرعاندا) سۋىق ءتيىپ اۋىرىپ قالۋدان قورىقسا، سۋ ورنىنا قاعاز نە توپىراق پايدالانۋعا بولادى.

11. «نامازدى دۇرىس وقىماسام نە ىستەيمىن؟ قاتە وقىپ قويسام كۇنا بولادى ما؟»

قازاقتا «كوش جۇرە تۇزەلەدى» دەگەن ادەمى ءبىر ءسوز بار. ۇيرەنۋ كەزىندە جىبەرگەن قاتەلىكتەر، شاتاسۋلار اللا تاراپىنان كەشىرىلەدى. مەيىرىمدى انا بالاسىنىڭ كەز- كەلگەن قاتەلىگىنە كەڭ جۇرەكپەن، تۇسىنىستىكپەن قاراماي ما؟ ! ال انامىزدان مەيىرىمى ميلليون ەسە ارتىق جاراتۋشىمىز ءوزىنىڭ بۇيرىعىن ورىنداۋ جولىنداعى قاتەلىگىمىزدى كەشىرەتىندىگىنە كۇمانىمىز جوق بولۋى كەرەك. ساحيح حاديستەردىڭ بىرىندە قۇراندى قينالىپ وقىعان ادامنىڭ ەكى ەسە ساۋاپقا كەنەلەتىندىگى سۇيىنشىلەنگەن.

12. «ناماز وقيىن دەسەم اتا- انام قارسى»

اسىل ءدىنىمىز اتا- انانىڭ حاقىسىنا اسا جوعارى قۇرمەتپەن قارايدى. ءتىپتى، اللا تاعالا ولاردىڭ حاقىسىن ءوزىنىڭ حاقىسىنان كەيىنگى ورىنعا شىعارعان. ولاردىڭ قاباقتارىنا كىربىڭ ۇيالاتىپ، جۇرەكتەرىنە قاياۋ سالاتىن «تۋھ» دەگەن ءسوزدى ايتۋعا دا تىيىم سالىنادى. الايدا جاراتۋشى اللا تاعالاعا حاقىسىنا بايلانىستى ناماز قۇلشىلىعىنا كەلسەك، بۇل - ءاربىر ادامنىڭ مىندەتى. اكە- شەشەگە بويسۇنىپ، نامازدى تاستاۋعا بولمايدى. بۇل جەردە اللانىڭ حاقىسى جوعارى تۇرادى. ءبىراق اكە- شەشەگە وتە جۇمساقتىقپەن سىي- قۇرمەت كورسەتە وتىرا نامازدى تاستاي المايتىندىعىن ءبىلدىرۋى قاجەت. ولار قانشا ۇرىسىپ، زەكىرىپ، ۇرىپ- سوقسا دا قارسى كەلۋگە تيىم ەتىلەدى. ىستەرىنە سابىر ەتىپ، بارىنشا كوركەم مىنەزبەن مامىلە جاساۋ بۇيىرىلعان. پەرزەنت اتا- اناسىنا اللادان تۋرا جول، يماندىلىق سۇراپ دۇعا ەتسىن. اللا وسىلاي جاساعان پەندەسىن جاۋاپسىز قالدىرمايدى.

13. «نيەتىم تازا، جۇرەگىم اق»

 سىلتاۋ ما، كۇمان با، ايتەۋىر «نيەتىم ءتۇزۋ، جۇرەگىم اق، بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتاعان ەمەسپىن» دەيتىن كوپشىلىك قاتارى كوپ.

ءبىلىڭىز، نيەت - ادامنىڭ ءار امالىنىڭ باسىندا تۇراتىن ىشكى ويى. ەگەر نيەتىمىز دۇرىس، ءارى جۇرەگىمىز اق بولسا، وندا ىدىستاعى ءسۇت قايناعاندا سىرتىنا تاسيتىنى سياقتى، ول نيەتىمىز تىلىمىزدەن، قول اياعىمىزدان ساليحالى امالدار رەتىندە كورىنىس تابادى. سول سەبەپتەن دە ادامزاتتىڭ ەڭ ابزال تۇلعاسى، نيەتى ەڭ ءتۇزۋ ادام پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن) تۇنىمەن، ءتىپتى اياعى ءىسىپ كەتكەنشە ناماز وقيتىن ەدى. ال الاشتى اۋزىنا قاراتىپ، «ادامدى ءسۇي اللانىڭ حيكمەتىن سەز، نە قىزىق بار ومىردە ونان باسقا" دەگەن اباي، ءبىر ولەڭىندە جۇرەگى تۋرالى: «جۇرەگىمە قاراسام ينە دەيىن تازا ەمەس، الىپ ارشىپ تاستايتىن اپانداعى ساز ەمەس» دەپ جىرلادى. ەگەر اقىل ويدىڭ الىبى اباي ءبۇي دەگەن بولسا، بىزگە نە جوق دەسەڭىزشى!؟ ال پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن) «تارازىنىڭ ءبىر شەتىنە بۇكىل مۇسىلمانداردىڭ يمانىن، ال ەكىنشى شەتىنە ءابۋ باكىردىڭ يمانىن قويساڭىزدار، ابۋباكىردىڭ يمانى باسىم تۇسەدى» دەگەن ءابۋ باكىر (وعان اللا رازى بولسىن) بىرەۋ ونى ماقتاعان كەزدە: «ەگەر مەنىڭ ىشىمدە نە بولىپ جاتقانىن بىلسەڭدەر جانىمنان قاشىپ كەتەر ەدىڭدەر» دەپ ايتقان ەكەن. ال اقىن سەرىك قالي ءبىر شۋماعىندا: «نامازىڭ تۇگەل عيبادات ءبۇتىن بولماسا، جۇرەگىم تازا نيەتىم ءتۇزۋ دەۋ دالباسا» دەپتى. سوندىقتان «بىرەۋدىڭ الا ءجىبىن اتتاعان ەمەسپىن» دەپ ءجۇرىپ، اللانىڭ نامازىن اياقاستى ەتىپ جۇرگەنىمىزدى ۇمىتپايىق.

14. «زەينەتكە شىققان سوڭ باستاسام نە بولادى؟»

ناماز ادامعا باليعات جاسىنا تولىسىمەن پارىز بولاتىنىنا قاراماستان، كوبىمىز «باليعات جاسىنا زەينەتتەن شىققانان كەيىن تولۋدى» ادەتكە اينالدىردىق. كەيبىرەۋلەر ءتىپتى زەينەتتەن كەيىن دە، «باليعاتقا تولا قويعان جوق» . شايتان ەشكىمدى «ناماز وقىما» دەپ ازعىرمايدى. ولاي بولعان جاعدايدا ونىڭ بەتى اشىلىپ قالادى. سوندىقتان شايتان جاستاردى: «سەن ءالى جاسسىڭ، ءالى قايدا، ءومىردىڭ قىزىعىن كورۋ كەرەك. كەيىن وتاۋ قۇرىپ بالاردى اياققا تۇرعىز، ۇلىڭدى ۇياعا، قىزىڭدى قياعا قوندىر. سوسىن زەينەتكە امان ەسەن شىققان سوڭ وقيسىڭ» دەپ ازعىرسا، كارىنى: «ءاي، دەنساۋلىعىڭ اناۋ، ازەر ءجۇرسىڭ، اللانىڭ اشۋىنان مەيىرىمى باسىم دەگەن اللا كەشىرەدى. اياتتاردى ميىڭ قابىلدامايدى، ءتىلىڭ بولسا كۇرمەلىپ، بەلىڭ بۇگىلمەي سىر بەرگەلى قاشان» دەپ اينالشاقتايدى. «ەكى ءپىل سوعىسسا ورتادا شىبىن ولەدى» دەگەندەي، ورتادا وقىلماي ناماز قالادى. بۇل ءسىزدىڭ ەمەس، شايتاننىڭ ماقساتىنا جەتكەنى. بۇگىن قولدان كەلەتىن يگىلىكتى كەيىنگە قالدىرۋىنا بولمايدى. سەبەبى ەشكىمنىڭ قولىندا قانشا ءومىر سۇرەتىندىگىنە كەپىلدەمە قاعازى جوق.

ال ادام دۇنيەدەن وزعاندا ەڭ الدىمەن نامازدان سۇرالادى. جانە ونىڭ ارى قارايعى جاعدايى دا نامازىنا قاراپ ولشەنەدى. ءابۋ ھۋرايرادان (وعان اللا رازى بولسىن) جەتكەن حاديستە اللا ەلشىسى (وعان اللانىڭ يگىلىگى مەن سالەمى بولسىن): «ادامنىڭ امالدارىنان ەڭ العاش سۇرالاتىنى - ناماز. ەگەر دە نامازى تولىق بولسا، وندا ول جەتىستىككە جەتكەن بولىپ سانالادى. ال ەگەر دە تولىق بولماسا، وندا ول انىق شىعىنعا ۇشىراۋشى بولادى» دەگەن. (تيرميزي).

بۇل كەڭەستەر نەمەسە جاناشىرىڭىزدىڭ كوركەم ۋاعىزى - ساجدەدەن باقىت تابۋىڭىزدىڭ سەبەپكەرى عانا. اسىلىندا، تۋرا جول - جۇرەكتەردىڭ يەسى بولعان اللادان. راببىمىز سىزگە دە، بىزگە دە نامازداعى جان راقاتىن، ءجانناتتاعى ماڭگىلىك باقىتتى ءومىردى ءناسىپ ەتسىن!

Alashainasy.kz

سوڭعى جاڭالىقتار