بۇگىن كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، عالىم مالىك عابدۋلليننىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولدى

 استانا. قازاقپارات - بۇگىن، پەداگوگ- عالىم، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ك س ر و پەداگوگيكا عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، قازاق ك س ر- ءنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم قايراتكەرى، قازاق ك س ر عىلىم اكادەمياسىنىڭ ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى عابدۋللين مالىك دۇنيەگە كەلدى.

قازىرگى اقمولا وبلىسى زەرەندى اۋدانىندا تۋعان. 14 جاسىنان باستاپ اتاقتى جازۋشى ءسابيت مۇقانوۆتىڭ تاربيەسىن العان. اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن بىتىرگەن. ينستيتۋتتان كەيىن 1935-1937 - جىلدارى اسكەري بورىشىن وتەگەن.

1937-1983 - جىلدارى - «سوتسياليستىك قازاقستان» گازەتىنىڭ ادەبي قىزمەتكەرى، «قازاقستان پيونەرى» گازەتى رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، ك س ر و عىلىم اكادەمياسىنىڭ قازاقستاندىق فيليالىنداعى ءتىل جانە ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى قىزمەتتەرىن اتقارعان. 1938-1946 - جىلدارى اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ اسپيرانتى بولعان. 1941-1945 - جىلدارى - گەنەرال ي. ۆ. پانفيلوۆ باستاعان داڭقتى 28- گۆارديا ديۆيزياسى قۇرامىندا ۇلى وتان سوعىسىنا باستان- اياق قاتىسقان.

 1942 - جىلى نوۆگورود وبلىسىنا قاراستى حولم قالاسىنىڭ ماڭىندا بولعان ۇرىستا مالىك سولداتتاردىڭ ءبىرازىنا باسشىلىق ەتەدى. ول باسقارعان ساربازدار فاشيستەردىڭ تىسىنە دەيىن قارۋلانعان اسكەرىنە تويتارا سوققى بەرەدى. كەسكىلەسكەن ۇرىستىڭ ناتيجەسىندە جاۋدىڭ ەكى تاڭكىسىن گراناتامەن جارىپ، جاۋدىڭ 12 سولداتىن تۇتقىنعا الادى. ۇرىس كەزىندە مالىك عابدۋللين جاراقات الادى. الايدا العان جاراقاتىنا قاراماستان جاۋعا قارسى وق بوراتادى. وسى ەرلىگى ءۇشىن ك س ر و جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ جارلىعىمەن (№ 1035) مالىك عابدۋللينگە 1943 -جىلدىڭ 30- قاڭتارىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن بەرىلىپ، لەنين وردەنى جانە «التىن جۇلدىز» مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

سوعىستان كەيىنگى جىلدارى عىلىمي- پەداگوگيكالىق سالادا قىزمەت اتقارعان. 1946-1951 - جىلدارى - قازاق ك س ر عىلىم اكادەمياسىنىڭ ءتىل جانە ادەبيەت ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، ديرەكتورى. 1951-1963 - جىلدارى - اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى، 1963 - جىلدان ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنىنە دەيىن قازاق ك س ر عا- نىڭ م. و. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى فولكلور ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتتەرىن اتقارعان.

1947 - جىلى «قوبىلاندى باتىر» جىرىن عىلىمي زەرتتەۋدىڭ پروبلەمالارى» دەگەن تاقىرىپتا كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا قورعادى. «قازاق حالقىنىڭ اۋىز ادەبيەتى» دەگەن مونوگرافياسىندا حالقىمىزدىڭ ليرو- ەپوسى، باتىرلىق جىرلارى، ەرتەگى- اڭىزدارى، تۇرمىس- سالت ولەڭدەرى، جۇمباقتار، ماقال- ماتەلدەر، جاڭىلتپاشتار، سۋىرىپسالما ونەرى تۋرالى عىلىمي زەرتتەۋلەر مەن قورىتىندىلار جاسادى. ونىڭ قازاق فولكلورى مەن ادەبيەتى تۋرالى جازعان 100 دەن استام ماقالالارى رەسپۋبليكامىزدىڭ گازەت، جۋرنالدارىندا جاريالاندى.

مالىك عابدۋلليننىڭ زەرتتەگەن نەگىزگى ەڭبەكتەرى - قازاق حالقىنىڭ باتىرلىق ەپوستارى، ماقال- ماتەلدەرى، ايتىستارى، ەرگەشىلەرى مەن حالىق اندەرى بولادى. قازاق ادەبيەتىنىڭ كوپتومدىق تاريحىن شىعارۋعا ات سالىسادى. ونىڭ «قازاقتىڭ باتىرلىق ەپوستارى» زەرتتەۋ ەڭبەگى 1972 - جىلى شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى سىيلىققا يە بولادى. ك س ر و جوعارعى كەڭەسىنىڭ 2-4 شاقىرىلىمدارىنىڭ دەپۋتاتى.

«مەنىڭ مايدانداس دوستارىم»، «التىن جۇلدىز»، «مايداندىق وچەركتەر (فرونتوۆىە وچەركي)»، «بۋدني ۆوينى»، «دوستار، جولداستار جايلى»، «ىزعارلى جىلدار (گروزنىە گودى)» اتتى كوركەم ادەبي شىعارمالاردىڭ اۆتورى. ادەبي تۋىندىلارى ي. پ. شەگوليحين كومەگىمەن ورىس تىلىنە اۋدارىلعان. مالىك عابدۋلليننىڭ الماتىدا تۇرعان ءۇيى مەن قىزمەت اتقارعان ينستيتۋتىندا باتىرعا ارناپ مەموريالدى تاقتا ورناتىلعان. ءوزى تۋىپ- وسكەن اۋدانداعى مەكتەپ پەن كوشە اتتارى مالىك عابدۋلليننىڭ ەسىمىمەن اتالادى. كوكشەتاۋدا باتىرعا ارنالىپ ارنايى مۇراجاي اشىلعان. الماتى، استانا جانە كوكشەتاۋ قالالارىنداعى كوشەلەرگە ەسىمى بەرىلگەن.

لەنين وردەنىمەن، « قىزىل تۋ» وردەنىمەن، ءبىرىنشى دارەجەلى وتان سوعىسى وردەنىمەن جانە ەكى رەت « قىزىل جۇلدىز» وردەنىمەن، كوپتەگەن مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.

1973 - جىلى 2 - قاڭتار كۇنى الماتى قالاسىندا دۇنيەدەن وزدى.