قازاقستاندا قىزدار نەلىكتەن ادام پاپيللوما ۆيرۋسىنا قارسى ۆاكسينا الادى

استانا. KAZINFORM - قىركۇيەك ايىنىڭ ورتاسىندا قازاقستاندا جاتىر موينى وبىرىنىڭ نەگىزگى قوزدىرعىشى - ادام پاپيللوما ۆيرۋسىنا (ا پ ۆ) قارسى قىزداردى جالپى ۆاكسينالاۋ باستالدى.

ەلىمىزدە وسى قاۋىپتى ينفەكتسيانىڭ تارالۋ ستاتيستيكاسى قانداي، بۇل ۆيرۋس نە ءۇشىن قاۋىپتى جانە نەگە ەكپە الۋ قاجەت ەكەنىن Kazinform اگەنتتىگىنىڭ شولۋشىسى تۇسىندىرەدى.

ا پ ۆ نە ءۇشىن ءقاۋىپتى

ادام پاپيللوماۆيرۋسى - شىرىشتى قاباتتار مەن تەرىنى زاقىمدايتىن ۆيرۋستىڭ ەڭ كوپ تارالعان توپتارىنىڭ ءبىرى. ول تەز تارالۋىمەن، جاسۋشالاردىڭ قاتەرلى بولىپ وزگەرۋىن قوزدىرۋمەن، سالدارىنان قاتەرلى ىسىكتىڭ پايدا بولۋىمەن قاۋىپتى. دارىگەرلەر كوبىنەسە ينفەكتسيا سيمپتومسىز، ياعني ەش قابىنۋ پروتسەسىنسىز جۇرەتىنىن ايتادى.

بۇكىل الەمدە ا پ ۆ ەڭ كوپ تارالعان ينفەكسيا بولىپ سانالادى. ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ ماعلۇماتىنشا، ءاربىر ادامنىڭ ا پ ۆ جۇقتىرۋ ىقتيمالدىعى � قۇرايدى، ياعني 10 ەر مەن ايەلدىڭ 8 ءى ءومىرىنىڭ بەلگىلى ءبىر كەزەڭىندە ا پ ۆ- نىڭ ءبىر نەمەسە بىرنەشە ءتۇرىن جۇقتىرادى. وعان قوسا، ايەلدەردە جاتىر موينى وبىرى ا پ ۆ ينفەكتسياسىنان تۋىنداعانى عىلىمي دالەلدەنگەن.

ا پ ۆ تۇرمىستىق بايلانىسپەن، جىنىستىق قاتىناسپەن، انادان بالاعا جانە دەنەنىڭ ءبىر بولىگىنەن ەكىنشىسىنە ءوزىن- ءوزى جۇقتىرۋ ارقىلى بەرىلمەيدى.

«قازىرگى ۋاقىتتا ا پ ۆ- نىڭ 200 دەن استام ءتۇرى تىركەلگەن. ا پ ۆ- نىڭ 14 ءتۇرى جوعارى ونكوگەندى - ەڭ قاۋىپتى دەپ تانىلعان، ولار جاتىر موينى، جىنىس مۇشەلەرى، كومەي جانە باسقا دا تۇرلەردىڭ قاتەرلى ىسىگىن تۋدىرۋى مۇمكىن»، - دەيدى ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى سانيتاريالىق- ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتى ۆاكسينامەن باسقارىلاتىن ينفەكتسيالاردى باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇرشاي ازىمبايەۆا.

ماماننىڭ ايتۋىنشا، جاتىر موينى وبىرىنىڭ كوپتەگەن جاعدايلارىندا -p دان استامى ا پ ۆ- نىڭ 16 جانە 18 ءتۇرىنىڭ ينفەكتسياسىنان تۋىندايدى.

جىلىنا 600 قازاقستاندىق ايەل جاتىر موينى وبىرىنان كوز جۇمادى

قازاقستاندا جاتىر موينى وبىرى بارلىق جاستاعى ايەلدەر اراسىنداعى قاتەرلى ىسىك بويىنشا، اسىرەسە بالا بوساناتىن 25-44 جاس ارالىعىنداعى ايەلدەردىڭ ءولىمى بويىنشا ءسۇت بەزى وبىرىنان كەيىن ەكىنشى ورىندا تۇر.

ق ر د س م سانيتارلىق- ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، ەلىمىزدە جىل سايىن جاتىر موينى وبىرىنىڭ 1900 گە جۋىق جاڭا جاعدايى تىركەلەدى. جىلىنا 600 دەن استام قازاقستاندىق ايەل وسى دەرتتەن قايتىس بولادى.

قاي جاستا ەكپە العان ءجون

قازىرگى ۋاقىتتا 130 دان استام ەل ادام پاپيللوما ۆيرۋسىنا قارسى ۆاكسينالاۋدى ەنگىزدى. ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكتسينالاۋ كۇننەن- كۇنگە قوعامدا وزەكتى تاقىرىپقا اينالۋدا. الەمنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىندەگى دارىگەرلەر ۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ الدىن الۋ ستراتەگياسىن تاڭدادى، ول ءۇشىن ارنايى ۆاكسينالار قولدانىلادى. ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكتسينا جاتىر موينى وبىرىنىڭ جانە پاپيللوما ۆيرۋسى تۋدىراتىن باسقا دا ونكولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ الدىن الادى.

ق ر باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرىنىڭ قاۋلىسىنا سايكەس، 17-قىركۇيەكتە قازاقستاندا ءجاسوسپىرىم قىزداردى ۆاكسينالاۋ باستالدى. ق ر ۇلتتىق ۆاكسيناتسيا كۇنتىزبەسىنە سايكەس، د د س ۇ- نىڭ حالىقتى يممۋنداۋ جونىندەگى ۇسىنىمدارىن ەسكەرە وتىرىپ، 11 جاستاعى قىزدار جوسپارلى ۆاكسينالاۋعا جاتادى. ءبىراق، 11 جاستان اسقان قىزداردىڭ اتا-اناسىنىڭ وتىنىشتەرىنەن كەيىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى 12-13 جاستاعى قىزداردى ا پ ۆ- عا قارسى يممۋنداۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. جىنىستىق ومىرگە دەيىنگى ۆاكسينالاۋ ۆيرۋستى جۇقتىرۋ مۇمكىندىگىن تولىعىمەن جويادى جانە سايكەسىنشە بۇل اۋرۋدىڭ دامۋ قاۋپىن ازايتادى. سوندىقتان قىزدارعا ەكپە ەگۋ وتە ماڭىزدى.

«ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكسينالاۋ باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى - ايەلدەردى ا پ ۆ تۋدىراتىن جانە ەڭ كوپ تارالعان جاتىر موينى وبىرىنان قورعاۋ. ۆاكسينالاۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعاندا مينيسترلىك دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ۇسىنىمىن ۇستانادى، سونداي اق ۆاكسينالاۋدى ەنگىزۋدىڭ حالىقارالىق تاجىريبەسىن ەسكەرەدى»، - دەلىنگەن ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى سانيتارلىق- ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ رەسمي جاۋابىندا.

قازاقستاندا ۆاكسينالاۋ جۇرگىزۋ ءۇشىن «مەرك شارپ جانە دوۋم» (ا ق ش) كومپانياسى شىعارعان 4 ۆالەنتتى «گارداسيل» ۆاكسيناسى پايدالانىلادى، ول ا پ ۆ- نىڭ ەڭ قاۋىپتى 4 تۇرىنەن قورعايدى (6، 11، 16، 18). دارىگەرلەر بۇل ا پۆ - نىڭ جوعارى ونكوگەندى تۇرلەرىنە بايلانىستى جاتىر موينى وبىرى قاۋپىن تومەندەتەتىنىن اتاپ ءوتتى. بۇل ۆاكسينا قازاقستان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ارنايى جاسالعان.

قازىرگى ۋاقىتتا ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكسينالاۋ ەلىمىزدىڭ 9 وڭىرىندە - قاراعاندى، اقمولا، شىعىس قازاقستان، باتىس قازاقستان، پاۆلودار، جەتىسۋ، تۇركىستان، ۇلىتاۋ وبلىستارىندا جانە استانا قالاسىندا جۇرگىزىلۋدە.

«اۋداندار مەن مەديتسينالىق ۇيىمدارعا ۆاكسينانى جەتكىزۋ جانە تاراتۋ مەرزىمدەرىن ەسكەرە وتىرىپ، قالعان وڭىرلەر بويىنشا ۆاكسينالاۋ وسى جانە كەلەسى اپتادا باستالادى»، - دەدى ن. ازىمبايەۆا.

ۆاكسينا ءوندىرۋشىسىنىڭ نۇسقاۋلارىنا سايكەس، ا پ ۆ- دان قورعاۋ ءۇشىن ۆاكسينانىڭ ەكى دوزاسىن 6 اي ارالىقپەن الۋ قاجەت. دارىگەرلەر ۆاكسينالاۋ ەرىكتى الدىن- الۋ شاراسى ەكەنىن ەسكە سالادى.

ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكسينالاۋ مەكتەپتەردىڭ مەديتسينالىق كابينەتتەرىندە جۇرگىزىلەدى، وندا وقۋشىلاردى ۆاكسينالاۋدىڭ باسقا تۇرلەرى دە جۇرگىزىلەدى.

ايتا كەتۋ كەرەك، كەز كەلگەن ۆاكسينالاۋ، سونىڭ ىشىندە ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكسينا كامەلەتكە تولماعان بالانىڭ اتا-اناسىنىڭ نەمەسە قامقورشىسىنىڭ كەلىسىمىن العاننان كەيىن عانا جاسالادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، الەمدىك دەڭگەيدە ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكسينا ءوزىنىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تيىمدىلىگىن دالەلدەدى، ول 15 جىلدان استام ۋاقىت بويى قولدانىلىپ كەلەدى جانە الەمنىڭ 135 ەلىندە جاسالادى.

مىسالى، اۋستراليا مەن ا ق ش- تا ۆاكتسينالاۋدىڭ ارقاسىندا ايەلدەر اراسىندا ا پ ۆ- نىڭ تارالۋى � عا تومەندەگەن.

ۆاكسينانى تاعى كىم الا الادى

كوپتەگەن ادامدار ءجاسوسپىرىم جاستان اسقان قىزدارعا جانە ۆيرۋستى جۇقتىرعان ادامدارعا ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكتسينا سالىنا ما دەگەن سۇراق قويادى.

وتكەن اپتادا ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە ا پۆ تاقىرىبىنا ارنالعان بريفينگ ءوتتى. مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ونكولوگ ديليارا قايداروۆانىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى ۋاقىتتا جاتىر موينى وبىرىمەن اۋىراتىن جاستار كۇرت ارتقان. قازىر بۇل اۋرۋ 30 جاسقا تولماعان ناۋقاستاردا دا ءجيى كەزدەسەدى جانە ءولىم-ءجىتىم جوعارى بولىپ قالىپ وتىر. سوندىقتان دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى امەريكالىق فارماتسيەۆتيكالىق كومپانيامەن قوسىمشا ۆاكسينا دوزالارىن ساتىپ الۋ تۋرالى كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدە.

ق ر د س م سانيتارلىق- ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتى بۇل رەتتە حاتتاماعا سايكەس 14 جاستان اسقان قىزداردى ۆاكسينالاۋ 3 رەت جۇرگىزىلەتىنىن ايتۋدا، ال بۇل ق ر ۇلتتىق ۆاكتسينالاۋ كۇنتىزبەسىنە سايكەس كەلمەيدى.

«حالىققا پروفيلاكتيكالىق ەكپە سالۋ جونىندەگى سانيتارلىق ەرەجەلەرگە سايكەس، جەكە مەديتسينالىق ورتالىقتار كەز كەلگەن تىلەك بىلدىرۋشىگە ۆاكسينا ۇسىنۋعا مۇمكىندىگى بار. بۇل رەتتە باستى شارت - قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەملەكەتتىك تىركەۋدىڭ بولۋى. بۇدان باسقا، ۆاكسينالاۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە جۇرگىزۋ بويىنشا تالاپتار مەنشىك نىسانىنا قاراماستان بارلىق مەديتسينالىق ۇيىمداردا ساقتالۋى كەرەك»، - دەپ ءتۇسىندىردى نۇرشاي ازىمبايەۆا.

بۇل رەتتە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ەلدەگى جەكە مەديتسينالىق ورتالىقتاردى ۆاكسينامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن رەتتەمەيدى.

ياعني، باسقا جاس ساناتتارىنداعى ايەلدەر ەلگە قوسىمشا دوزالار ەنگىزىلگەن جاعدايدا عانا ا پ ۆ- عا قارسى ۆاكسينا الا الادى. سونىمەن قاتار، جەكە مەديتسينالىق ورتالىقتاردا ۆاكسينانى اقىلى نەگىزدە جاساۋعا بولادى.

اۆتور

ايجان سەرىكجان قىزى