كۆوتا مەن قىتاي سۋبسيدياسى توقتادى - ەلدىڭ ەلەكترموبيل نارىعىن نە كۇتىپ تۇر
استانا. KAZINFORM - قازاقستاننىڭ ەلەكترلى كولىك نارىعى جاڭا كەزەڭگە قادام باستى. 4-قازاندا ەلدىڭ 2025 -جىلعا ارنالعان 15 مىڭ دانا سالىقسىز ەلەكتر كولىگىن يمپورتتاۋ كۆوتاسى مەرزىمىنەن بۇرىن تاۋسىلدى. وسى ۋاقىتتا قىتاي ۇكىمەتى 2026- 2030 -جىلدارعا ارنالعان «ون بەسىنشى بەسجىلدىق» جوسپارى اياسىندا مۇنداي كولىكتەردى ستراتەگيالىق دامىپ كەلە جاتقان سالالار قاتارىنا قوسپايتىنىن جاريالادى. بۇل 15 جىل بويى جۇرگىزىلگەن سۋبسيديا ساياساتىنىڭ رەسمي اياقتالعانىن بىلدىرەدى. ەكى شەشىمنىڭ قاتار قابىلدانۋى قىتاي جەتكىزىلىمىنە تاۋەلدى ورتالىق ازيا نارىعىنا قالاي ىقپال ەتەدى؟ Kazinform ءتىلشىسى وسى تاقىرىپقا جاساعان شولۋىن ۇسىنادى.
قازاقستانداعى ەلەكترلى كولىك ءوسىمى
سوڭعى جىلدارى قازاقستاندا ەلەكترلى كولىكتەر سانى كۇرت ارتتى. قازاقستاندىق اۆتوبيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ دەرەگىنشە، 2025 -جىلعى 1-شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا ەلدە تىركەلگەن مۇنداي كولىكتەردىڭ سانى شامامەن 15,8 مىڭ داناعا جەتىپ، 2023 -جىلدىڭ باسىمەن سالىستىرعاندا ون ەسەگە جۋىق وسكەن.
كولىك پاركى نەگىزىنەن جاڭا: 90,5 پايىزى - ءۇش جىل تولماعان، 9,1 پايىزى - ءۇش پەن ون جىل ارالىعىندا، ال 10 -جىلدان اسقاندارى نەبارى 0,4 پايىز. ايماقتار اراسىندا الماتى قالاسى - جالپى ۇلەستىڭ جارتىسىنان استامىن، استانا - 11,9 پايىز، الماتى وبلىسى - 5,6 پايىزىن يەلەنەدى.
نارىقتاعى قىتايلىق برەندتەردىڭ ۇستەمدىگى
قازاقستان نارىعىندا جاڭادان تىركەلگەن ەلەكترلى كولىكتەردىڭ 88 پايىزى - قىتاي برەندتەرىنە تيەسىلى. 2025 -جىلدىڭ قاڭتار- شىلدە
ايلارىندا 964 دانا BYD كولىگى، 702 دانا HONGQI كولىگى، 409 دانا ZEEKR كولىگى ساتىلعان.
جالپى نارىق ۇلەسىندە ZEEKR كولىگى 27,3 پايىز، BYD كولىگى 18,7 پايىز، ال HONGQI بولسا 10 پايىزدى الادى.
بۇل ءوسىم، ەڭ الدىمەن، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق شەڭبەرىندە بەرىلگەن سالىقتىق جەڭىلدىكتەر مەن كۆوتالارعا بايلانىستى بولدى. 2023 -جىلى 8443 دانا، 2024 -جىلى 9680 دانا ەلەكتر كولىگى سالىقسىز اكەلىنگەن، ال 2025 -جىلى كۆوتا 15 مىڭعا جەتىپ، ول 14-قازاندا تولىق پايدالانىلدى.
كۆوتا اياقتالعاننان كەيىن يمپورتتالاتىن كولىكتەرگە 12 پايىز قوسىلعان قۇن سالىعى مەن 6 ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىندەگى (23592 تەڭگە) كەدەندىك الىم سالىنادى.
قىتاي ساياساتى جانە ايماققا اسەرى
قىتاي مەملەكەتتىك كەڭەسى جاريالاعان جاڭا جوسپارعا سايكەس، كۆانتتىق تەحنولوگيالار، بيولوگيالىق ءوندىرىس، سۋتەگى ەنەرگەتيكاسى جانە يادرولىق سينتەز - باسىم سالالار رەتىندە ايقىندالدى، ال ەلەكترلى كولىكتەر ەندى بۇل تىزىمدە جوق.
2010-جىلداردان بەرى جۇرگىزىلگەن سۋبسيديا باعدارلامالارىنىڭ ناتيجەسىندە قىتايدىڭ ەلەكترلى كولىك ءوندىرىسى 2015 -جىلعى 37 مىڭنان 2024 -جىلى 1,1 ميلليون داناعا جەتىپ، الەمدىك نارىقتاعى ۇلەسى 60 پايىزدان استى.
الايدا ءوندىرىس قۋاتتىلىعىنىڭ تەك 70 پايىزى پايدالانىلىپ، ىشكى نارىقتاعى باسەكەلەستىك پايدا مارجاسىن 5 پايىزعا دەيىن تۇسىرگەن. 2026 -جىلدان باستاپ قىتاي ەكسپورتتىق باعاسىن 10- 20 پايىزعا كوتەرەدى دەپ بولجانۋدا. بۇل قازاقستانداعى كۆوتا جويىلۋىمەن قاتار، ايماقتىق نارىققا قىسىم ءتۇسىرۋى مۇمكىن.
قىسقا مەرزىمدە يمپورت كولەمى 5- 10 پايىزعا ازايىپ، نارىقتاعى ۇلەس 2025 -جىلعى 15 پايىزدان 10 پايىزعا دەيىن تومەندەۋى ىقتيمال. بۇل رەتتە ءداستۇرلى وتىنمەن جۇرەتىن كولىكتەر نارىعى ۋاقىتشا ۇتادى، ءبىراق ەكولوگيالىق تيىمدىلىكتى ارتتىرۋ پروتسەسى باياۋلايدى.
يندۋستريالىقجاۋاپ جانە جەرگىلىكتەندىرۋ
ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي ساياسي وزگەرىستەر قىتاي كومپانيالارىن ءوندىرىستى شەتەلگە، اسىرەسە ورتالىق ازياعا كوشىرۋگە يتەرمەلەي تۇسەدى.
2025 -جىلعى ساۋىردە وتكەن قىتاي- قازاقستان ستراتەگيالىق ديالوگى بارىسىندا قىتاي تاراپى قازاقستاندا ەلەكتر كولىكتەرىن جەرگىلىكتەندىرۋ جوباسىن ۇسىندى. قازاقستان تاراپى بۇل باستامانى تولىق قولداپ، 2030 -جىلعا قاراي جەرگىلىكتەندىرۋ ۇلەسى 20 پايىزعا جەتىپ، 50 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى اشىلاتىنىن بولجادى.
سونىمەن قاتار، قازاقستاننىڭ سيرەك جەر ەلەمەنتتەرى مەن ليتي قورى قىتايدىڭ جەتكىزۋ تىزبەگىنە ەنگىزىلۋ ارقىلى ءوندىرىستىڭ جوعارى جانە تومەنگى اعىمدارى ءوزارا ۇيلەستىرىلمەك.
پلاگين- گيبريدتى كولىكتەر - وتپەلى شەشىم
پلاگين- گيبريدتى كولىكتەردىڭ ۇلەسى ايقىن ءوسىپ كەلەدى: 2023 -جىلى - 1700 دانا، 2024 -جىلى - 5700 دانا (ءوسىم 232 پايىز)، ال 2025 -جىلدىڭ العاشقى جەتى ايىندا - 6400 دانا تىركەلگەن. 815 مارتە LIXIANG L7 مودەلى تىركەلىپ، ەلدەگى ەڭ تانىمال ۇلگىلەردىڭ بىرىنە اينالدى.
پارلامەنت پەن ۇكىمەت ۇستانىمى
«اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتى ولجاس نۇرالدينوۆ پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆكە جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسياعا سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى كەمىندە ءۇش جىلعا ۇزارتۋ، ەلدە 50 مىڭعا دەيىن زاريادتاۋ ستانتسياسىن سالۋ جانە جەرگىلىكتى قۇراستىرۋدى قولداۋ جونىندە ۇسىنىس ءبىلدىردى.
ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ءوز كەزەگىندە قىتاي سۋبسيدياسىنىڭ اياقتالۋىن ورتالىق ازيا ءۇشىن يندۋستريالىق ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋدىڭ تاريحي مۇمكىندىگى دەپ اتادى.
كۆوتانىڭ اياقتالۋى ەلدەگى ەلەكتر كولىگى نارىعىنا قالاي اسەر ەتەدى
قازاقستانداعى اۆتوموبيل نارىعىن ساراپتاۋ جانە مونيتورينگىلەۋ اگەنتتىگىنىڭ ديرەكتورى ارتۋر ميسكارياننىڭ ايتۋىنشا، قىتايدىڭ سۋبسيديا ساياساتىنىڭ اياقتالۋىنا «سۇر» ەكسپورت فاكتورى اسەر ەتكەن.
- قىتاي تاراپى كەلەسى جىلدان باستاپ ەنگىزۋدى جوسپارلاپ وتىرعان شارالار ىشكى نارىققا ارنالعان جاڭا اۆتوكولىكتەردىڭ «سۇر» ارنالار ارقىلى سىرتقا شىعارىلۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جاسالعان. مۇنداي شارالار ەكسپورتتىق قولداۋدى وڭتايلاندىرۋعا جانە قىتايلىق اۆتوكونسەرندەردىڭ شەتەلدەگى بەدەلىن قورعاۋ ءۇشىن قاجەت. سەبەبى «سۇر» ەكسپورت ارقىلى قىتايدان شىعارىلعان كولىكتەرگە كەپىلدىك جاسالمايدى جانە سەرۆيستىك قولداۋ قامتاماسىز ەتىلمەيدى. بۇل وزگە ەلدەردەگى ساتىپ الۋشىلاردىڭ الدىندا برەندتىڭ بەدەلىن تۇسىرەدى، - دەيدى ساراپشى.
سونداي-اق ول كۆوتانىڭ اياقتالۋىنا بايلانىستى ەلەكترلى كولىكتەردى ەلگە اكەلۋ كۇرت ازايمايتىنىن اتاپ ءوتتى.
- كەلەسى جىلى ەلەكتروموبيلدەردى باجسىز اكەلۋگە بەرىلەتىن كۆوتانىڭ توقتاتىلۋى ولاردىڭ يمپورتىن تولىق توقتاتۋ نەمەسە تىيىم سالۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. قولدانىستاعى ەرەجەلەرگە سايكەس، كۆوتاعا قاراماستان، ەلەكتروموبيلدەردى اكەلگەن كەزدە قازاقستاندىقتار كەدەندىك باج بەن ۋتيلالىمنان بوساتىلادى. تەك جاڭا 16 پايىز ق ق س مولشەرلەمەسىن تولەۋ قاجەت بولادى - بۇل جەكە پايدالانۋ ءۇشىن ەلەكتروموبيل اكەلۋدى جوسپارلاعاندار ءۇشىن ەنگىزىلەتىن جالعىز وزگەرىس، - دەدى ارتۋر ميسكوريان.
قالىپتاسقان جاعدايدى قورىتا كەلگەندە، قازاقستاننىڭ ەلەكترلى كولىك نارىعى «ساياسي جەڭىلدىكتەرگە تاۋەلدى» كەزەڭنەن ءوتىپ، «يندۋستريالىق ىشكى دامۋ» داۋىرىنە اياق باستى دەپ ايتۋعا بولادى. ال باعانىڭ ءوسۋى قىسقا مەرزىمدە تۇتىنۋشىلارعا قيىندىق تۋدىرعانىمەن، ۇزاق مەرزىمدە جەرگىلىكتەندىرۋ، ايماقتىق وندىرىستىك ىنتىماقتاستىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق جاڭارتۋ تۇراقتى دامۋدىڭ نەگىزىن قالاماق. وسىلايشا ورتالىق ازيا بولاشاقتا ەلەكتر كولىكتەرىن يمپورتتاۋشىدان - ايماقتىق جاسىل ءوندىرىس ورتالىعىنا اينالۋى ابدەن مۇمكىن.
اۆتور
مۇقتار مۇرات