ول كەزدە جۇمىس تالعامايتىنبىز: تىل ارداگەرى سوعىس كەزى تۋرالى
توقساننان اسقان جازيرا مەرگەنشىنوۆا وسكەمەن قالاسىندا تۇرادى. سۇراپىل سوعىس جىلدارى ونىڭ جاسوسپىرىم شاعىنا تۇسپا- تۇس كەلگەن. قازاقپارات ءتىلشىسى 1 -قازان - قارتتار كۇنىنە وراي اجەيدى اڭگىمەگە تارتىپ، سول ءبىر قيلى زامان جايلى ەستەلىكتەرىن تىڭداپ قايتتى.

جازيرا اجە سامار اۋدانى كوكجىرا اۋىلىنان وسكەمەنگە 2013 -جىلى قونىس اۋدارعان. قازىر ۇلى مەن كەلىنىنىڭ قولىندا، قوس نەمەرەسىنىڭ قىزىعىن كورىپ وتىر. سوعىس كەزىندەگى قيىن- قىستاۋ كۇندەردى ەسىنە السا، اق جاۋلىقتى اپانىڭ ءبىر كۇلىپ، ءبىر جىلاپ الاتىنى بار.
«سامار اۋدانىندا اساۋ تايىنشامەن الىسىپ، وگىز ايداعان ورىمدەي جاسوسپىرىمدەر اراسىندا بىزدەر دە بولدىق. جاستار ىسقىرىپ، قيقۋعا باسىپ، ۇيرەتىلمەگەن وگىزدەردى ءبىر كىسىدەي ايدايدى. ەڭ اساۋىن الدىعا جەكتىك، مومىندارى سولاردىڭ ءىزىن الا شانا سۇيرەيدى. وسىلاي ءجۇرىپ، ءۇش- ءتورت كۇن ۋاقىت وتەدى. كەشكە ابدەن دىڭكەلەپ ۇيگە جەتەمىز. شارشاعان ءتۇرىمدى كورگەن نۇرباتىش شەشەم: «شىداي تۇر قىزىم، كوپ ۇزاماي اكەڭ دە سوعىستان كەلىپ قالار»، - دەپ جۇباتىپ قوياتىن. سودان ءبىر جىلى ءبىزدىڭ جاقتا بيداي شىقپاي قالىپ، قازىرگى التاي اۋدانىنىڭ ءبىر اۋىلىنا جىبەردى. ول جاقتا قاپ- قاپ بيدايدى كومباينعا تاسىپ، تەر توكتىك. جۇمىس قاۋىرت ەدى، كومباين ءبىر ءسات كىدىرمەيىنشە دەمالىس جوق»، - دەيدى ول.
مىنە، وسىلاي قىزدار 40-50 كەلىلىك قاپتاردى توقتاۋسىز قاتارلاسا تاسىعان. قاربالاس تىرلىكتەن ابدەن قالجىراپ جۇرگەندە اناسىنىڭ «اكەڭ دە كەلىپ قالار» دەگەن ءبىر اۋىز ءسوزى كۇش بەرەتىن. ءبىراق، سارىلا كۇتكەن قايسا اكەسى سوعىستان سول بەتى ورالمادى. بۇل ۋاقىتتا قارا جۇمىسقا ابدەن ماشىقتانعان قىزدار اشتىققا بىرتىندەپ بوي ۇيرەتكەن. ازعانتاي كارتوپ كوجە مەن ءبىر كەسە قارا شايدى كۇنى بويى تالعاجاۋ ەتەدى.
«اسقازان شۇرقىراپ جۇرەدى. كەشكىسىن اس- سۋ ۇسىنسا ۇسىنادى، جوق بولسا جاي تىنىعىپ الۋعا تىرىساتىنبىز. ءسويتىپ، جىلدار سىرعىپ ءوتىپ جاتتى. ايتەۋىر، مايدان شەبىنەن جاقسى جاڭالىقتار ەستىلدى. نەمىس باسقىنشىلارىنىڭ شەبى قيراپ، ايبىنى قايتا باستاپتى. بۇل 45- جىلدىڭ كوكتەمى ەدى»، - دەيدى جازيرا مەرگەنشىنوۆا.
اجەمىزدىڭ ايتۋىنشا، ەل- جۇرت اراسىندا كەڭەس اسكەرىنىڭ كۇش الا باستاعانى جايلى ءسوز تارادى. دەسە دە، تىلدا تەر توگىپ جۇرگەندەردىڭ جۇمىسى كوبەيمەسە ازايعان جوق. سودان سوڭ كوپتەن كۇتكەن جەڭىس جالاۋى جەلبىرەدى! حالىق ءبىر- ءبىرىن قۇشاقتاپ، ءماز- مەيرام بولىستى.
«ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اياقتالىپ، جەر- جەردە قالىپقا كەلتىرۋ جۇمىستارى باستالعاندا ءبىز دە ەر ازاماتتارمەن بارلىق دەرلىك تىرلىككە ارالاستىق. اپتاپ ىستىقتا شومەلە ءۇيىسىپ، قىستىڭ كوزى قىراۋدا اۋىلدان بىرنەشە شاقىرىم جەردەگى سەلسوۆەتكە مالىمەت قاعازدى جاياۋ اپارعانىم كوز الدىمدا. مالىمەت دەگەندە - جۇمىسشىلاردىڭ قانشا ءونىم، ءجۇن العانى، قانشا شومەلە ۇيىلگەنى جايلى اقپارات عوي. اسىرەسە، قىستا قاۋىپتى بولدى. توڭىرەكتى تورۋىلداعان اش قاسقىرلار تاپ بەرە مە دەپ زارەڭ قالمايدى»، - دەيدى تىل ارداگەرى.
كولحوز ۋاقىتىندا ول فەرمادا ساۋىنشى بولعان. تازالىققا قاتتى ءمان بەرىپ، اينالاسىن جىلان جالاعانداي ەتىپ جيناستىراتىن.
«كولحوزدا جۇمىس ىستەپ جۇرگەندە جۇبايىم بيعازىمەن تانىسىپ، وتاۋ قۇردىق. تاتۋ- ءتاتتى عۇمىر كەشىپ، ءتورت ۇل، ءتورت قىز سۇيدىك. ولارعا بارىمىزدى بەرىپ باعىپ- قاقتىق، ءوسىرىپ جەتكىزدىك. جارىم 2000 -جىلداردىڭ باسىندا قايتىس بولعان»، - دەيدى جازيرا مەرگەنشىنوۆا.
كەيۋانا «انا داڭقى» وردەنىمەن، ۇلى جەڭىسكە مەرەكەلىك مەدالدارىمەن ماراپاتتالىپ، «التىن القا» يەگەرى اتانعان. ءسوز سوڭىندا ول جاستارعا ءوز اقىلىن ايتتى.
«وسى بەيبىت كۇننىڭ قادىرىن ءبىلىپ، ەڭبەكتىڭ جالاۋىن جىقپاڭدار. ەڭبەك ەتسەڭ ءبارى بولادى. ال جالقاۋلىق اتتى دەرتتەن جاستارىمىز اۋلاق ءجۇرسىن دەيمىن! ءبىز سول زاماندا جۇمىس تالعامايتىنبىز. ال قازىر وقۋ وقىپ، قالاعان سالاڭا بارۋعا بولادى عوي. سول ءۇشىن بۇگىنگى ۇرپاق باقىتتى!» - دەيدى اجە.
اۆتور
تالعاتجان مۇحامەتبەك ۇلى