ستامبۇلدا جەر سىلكىنسە بىرنەشە ميلليون ادام قازا بولۋى مۇمكىن

استانا. قازاقپارات - تۇركيانىڭ ىستامبۇل قالاسىندا الاپات جەر سىلكىنسە 4 ميلليونعا جۋىق ادام كوز جۇمۋى مۇمكىن. بۇل مەگاپوليس حالقىنىڭ تورتتەن ءبىرى. ەلدىڭ جەتەكشى سەيسمولوگى ناجي گورۇر وسىنداي بولجام جاساپ وتىر.

ونىڭ ايتۋىنشا شاھارداعى %60- دان استام عيمارات ءزىلزالاعا توتەپ بەرە الماۋى ىقتيمال. سەيسمولوگتار كەيىنگى جىلدارى ىستامبۇلدا جويقىن جەر سىلكىنىسى ىقتيمالدىعى جوعارى ەكەنىن ءجيى ەسكەرتىپ ءجۇر. سالا ماماندارى الىپ شاھاردا ماگنيتۋداسى 7 جانە ودان دا جوعارى ءزىلزالا بولۋى مۇمكىن دەپ قاۋىپتەنەدى. ەگەر مۇنداي ءدۇمپۋ تىركەلسە 90 مىڭعا جۋىق عيمارات قۇلاپ، جۇزدەگەن مىڭ ادام وپات بولادى دەيدى ماماندار.

ناجي گورۇر، تۇركيا عىلىم اكادەمياسىنىڭ مۇشەسى، سەيسمولوگ:

- جەر سىلكىنىسى كەزىندە مەگاپوليستىڭ ءتورت ميلليونعا جۋىق تۇرعىن قازا بولۋى مۇمكىن. وراسان زور شىعىن كەلمەك. ىستامبۇلداعى ەڭ بەدەلدى مەكەمەلەردىڭ ءوزى قالاداعى عيماراتتاردىڭ %60- دان استامى جەر سىلكىنىسىنە ءتوزىمدى ەمەس ەكەنىن اشىق ايتادى. ءتىپتى مۇنداي ءزىلزالا بۇكىل ەلدىڭ تۇتاستىعىنا قاۋىپ توندىرەدى.

ءزىلزالانىڭ قاشان جانە قاي ۋاقىتتا بولاتىنى بەلگىسىز. سەيسمولوگتار ونىڭ تەك قاي جەردە جانە قانداي كۇشپەن بولۋى مۇمكىن ەكەنىن عانا بولجاي الاتىنىن ايتادى. سونداي-اق ءدۇمپۋ ەشقانداي بەلگى بەرمەي اياقاستى تىركەلەتىنىنە نازار اۋدارادى. سول سەبەپتى جەرگىلىكتى بيلىككە وعان دايىن بولۋ ءۇشىن ءتيىستى شارالاردى الدىن الا قولعا الۋ كەرەك دەپ كەڭەس بەرەدى.

جەنك يالتارىك، ءمارمارا ءزىلزالا زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:

- ىستامبۇل مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار قالا. ءبىراق بۇل ءوڭىر سەيسميكالىق بەلسەندى ايماق سانالادى. بۇعان قاتىستى ءتۇرلى مالىمەتتەر بار. ولاردى زەرتتەۋلەرىمىزدە نەگىزگە الىپ وتىرامىز. ونىڭ ۇستىنە حالىق ەڭ كوپ شوعىرلانعان ءوڭىردىڭ ءبىرى ەكەنى بەلگىلى. سوندىقتان عيماراتتار ءتيىستى تالاپتارعا ساي سالىنۋى كەرەك. ايتپەسە ونىڭ سالدارى اۋىر بولادى.

شاھاردا ەسكى عيماراتتاردى قايتا سالۋ نەمەسە جاڭالاۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك باعدارلامالار ىسكە قوسىلعان. كەيبىر اۋدانداردى تۇبەگەيلى باسقا ورىنعا اۋىستىرۋ جۇمىستارى باستالعان. سونداي-اق شاھار تۇرعىندارىنا ءزىلزالا كەزىندە جاسالۋى قاجەت ارەكەتتەردەن قۇرالعان وقۋ-جاتتىعۋ ءجيى ءوتىپ تۇرادى.

مۋرات كۋرۋم، تۇركيا قورشاعان ورتا، ۋربانيزاتسيا جانە كليماتتىڭ وزگەرۋى ءمينيسترى:

- قازىر ىستامبۇل بويىنشا 193 مىڭ ءۇيدى جاڭارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇل ىسكە ءار ازامات تۇسىنىستىكپەن قاراۋى ءتيىس. جەر سىلكىنىسى قاۋىپىن ءاردايىم نازاردا ۇستاعانىمىز ءجون. قولعا الىنىپ جاتقان ءىس-شارالاردى قولداپ، كومەكتەسىپ جاتقان جاندارعا العىسىمىزدى بىلدىرەمىز.

1999-جىلدىڭ تامىز ايىندا ىستامبۇلدا، اناتوليا جانە ەۋرازيا تەكتونيكالىق تاقتاتاستارىنىڭ قيىلىسىندا ماگنيتۋداسى 7,6 بالدىق جەر سىلكىنىسى بولدى. تاريحتا «مارمارا ءزىلزالاسى» دەگەن اتپەن قالعان تابيعي اپاتتان رەسمي دەرەك بويىنشا 17840 ادام قازا تاۋىپ، 43953 تۇرعىن جاراقات الدى. 200 مىڭعا جۋىق ادام باسپاناسىز قالدى.

24.kz