ەرتىس- قاراعاندى كانالى - ىسكە اسۋىنا ساتبايەۆ تۇرتكى بولعان عاسىر جوباسى
پاۆلودار. KAZINFORM - شاپىق شوكين باستاعان وتاندىق عالىمدار 1949-1958 -جىلدارى ورتالىق قازاقستاندى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن ەرتىس وزەنىن بۇرۋ نەگىزىندە شەشۋگە بولاتىندىعىن دالەلدەدى. بۇل يدەياعا تۇرتكى بولعان قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى قانىش ساتبايەۆ بولاتىن.
بۇكىل رەسپۋبليكا بويىنشا سۋ قورىنىڭ نەبارى 7 پايىزى عانا سارى ارقا دالاسىنا تيەسىلى ەكەنىن ەستىگەن قاناعاڭ ايران-اسىر بولىپتى. رەسپۋبليكا وتىنىنىڭ 70 پايىزىن بەرىپ وتىرعان ەلىمىزدىڭ ورتالىق بولىگىندە وسىنشاما سۋ تاپشىلىعىنىڭ بولۋى ادامدى لاجسىز قالدىراتىن ساندار عوي. بۇل ەكى كورسەتكىشتىڭ اراسالماعىن تەڭەستىرمەيىنشە جەر بايلىعىن ەل يگىلىگىنە ۇسىنۋ مۇمكىن ەمەس ەدى.
ساتبايەۆ وسى تۇستا وتاندىق عالىمداردىڭ الدىنا بولاشاقتا ەرتىس- قاراعاندى اتالعان سۋ ارناسىن سالۋ ماسەلەسىن قويدى. بۇعان جەرگىلىكتى گيدرولوگيالىق ينستيتۋتتاردىڭ كوبى قارسى بولىپ، جەراستى سۋلارىن الۋدى ۇسىنادى. تالاس-تارتىسقا تولى كۇندەردە قازاقستان ەنەرگەتيكا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، قازاقتىڭ تۇڭعىش ەنەرگەتيكا عالىمى شاپىق شوكين ساتبايەۆتىڭ الدىنا كەلىپ، ەسەبىن جايىپ سالادى.
«ۆودوكانالپروەكت» مەكەمەسى سالماقشى بولىپ وتىرعان سۋ قويماسى ەڭ مىقتاعاندا جىلىنا 585 ميلليون تەكشە مەتر سۋ بەرۋگە قابىلەتتى. ال ورتالىق قازاقستان وندىرىستەرىنە كەم دەگەندە 2-2,5 ميلليارد تەكشە مەتر سۋ قاجەت. وسى دالەلدەمەسىنەن كەيىن كانال قۇرىلىسىنا قارسى بولعانداردىڭ اۋزىنا قۇم قۇيىلدى. قانىش يمانتاي ۇلىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ش. شوكين قازىرگى سۋ ارناسىنىڭ جوباسىن ازىرلەدى. ونداعان جىلدار بويى قازاقتىڭ قوس مىقتى عالىمى بۇل جوبانى اقىلداسا وتىرىپ، جەتىلدىردى.
مىناۋ سۋرەتتە بەينەلەنگەن قوس الىپ - ساتبايەۆ پەن شوكين 1959 -جىلى الماتىدا ءتۇسىپتى. بۇل فوتوسۋرەتتى جۋىقتا بۇقار جىراۋ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر مۋزەيىنىڭ قىزمەتكەرلەرى وڭىرلىك پوتاتين اتىنداعى تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ قورىنان تاپتى.
تاۋ تۇلعانىڭ شاكىرتى اتانعان ش. شوكين ءسىبىر وزەندەرىن قازاقستان مەن ورتا ازياعا بۇرۋ ماسەلەسىن عىلىمي تۇرعىدا قاراستىرعان العاشقى عالىمداردىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتىپ وتكەن ابزال.
ايتا كەتەيىك، جۋىردا باياناۋىلدان اكادەميك قانىش ساتبايەۆ پايدالانعان جازۋ ماشينكاسى تابىلدى. جادىگەردى باياناۋىلدىق ەرلى- زايىپتى ميحايل جانە گالينا باەك وتباسى ۇزاق ۋاقىت ساقتاپ كەلگەن.
اۆتور
مۇرات اياعان
