قازاقستان-قىتاي جۇك تاسىمالى ۇلعايدى
استانا. قازاقپارات - قازاقستان مەن قىتاي اراسىندا تەمىرجول ارقىلى جۇك تاسىمالى ۇلعايدى. وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا كولەمى 12,6 پايىزعا وسكەن. بۇعان قوس تاراپتىڭ قابىلداعان ءبىرقاتار وڭتايلاندىرۋ شارالارىنىڭ ارقاسىندا قول جەتىپ وتىر.
قازاقستان مەن قىتاي اراسىن جالعاپ تۇرعان قانشا كولىك ءدالىزى بار؟ قازىرگى كەزدە ەلىمىزدىڭ جۇك تاسىمالىنىڭ الەۋەتى قانداي؟
قازاقستان - ناعىز توعىز جولدىڭ تورابى. ەلىمىزدىڭ اۋماعىنان 13 حالىقارالىق كولىك ءدالىزى وتەدى. ونىڭ ىشىندە بەسەۋى - تەمىرجول، قالعانى - اۆتوموبيل ءدالىزى. ەلىمىز ارقىلى وزگە ەلدەرگە ەكى اي جۇرەتىن جۇكتى، ەكى اپتادا جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بار. بۇگىندە اسىرەسە تەمىرجول تاسىمالى جوعارى سۇرانىسقا يە.
قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى جۇك تاسىمالىنىڭ كولەمى قارقىندى ءوسىپ كەلەدى. ءبىر عانا تەمىرجولدىڭ وزىمەن 7 ايدا تاسىمالدانعان جۇكتىڭ كولەمى 19 ميلليون تونناعا جۋىقتادى. سونىڭ ىشىندە قىتايعا ەكسپورت 1,2 ميلليون تونناعا ارتقان. تەك كومىر تاسىمالىنىڭ ءوزى بيىل 5 ەسە وسكەن. ال قازاقستان اۋماعىنان ترانزيت ارقىلى وتەتىن جۇك 11,2 پايىزعا كوبەيدى. جىل سوڭىنا دەيىن بۇل كورسەتكىش تاريحي رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتەدى دەگەن بولجام بار.
بۇعان ينفراقۇرىلىمدى جەتىلدىرىپ، ەكى ەل اراسىنداعى كەدەندىك، شەكارالىق ىنتىماقتاستىق بايلانىس پەن قۇجات راسىمدەۋ تيىمدىلىگىنىڭ ارتۋى ىقپال ەتىپ وتىر. جالپى قازاقستان مەن قىتاي شەكاراسىنداعى ەڭ ءىرى تەمىرجول پورتتارى شىڭجاڭ ۇيعىر اۆتونومدىق ولكەسىندە ورنالاسقان.
قورعاس پەن الاشانكوۋ وتكەلدەرى ارقىلى بيىل 10 مىڭ جۇك پويىزى ءوتتى. قىتاي تەمىرجول كومپانياسىنىڭ رەسمي مالىمەتىنە ساي، بۇل كورسەتكىش 9 پايىزعا وسكەن. قازىرگى كەزدە ءبىر عانا الاشانكوۋ وتكىزۋ بەكەتى 120 باعىتتا قىزمەت كورسەتەدى. وسى ارقىلى الەمنىڭ 21 ەلى مەن ايماعىن بايلانىستىرىپ تۇر. ال قورعاس پورتى 18 ەلدى 85 باعىتتا بايلانىستىرادى.
يۋي دجۋن، قورعاس ستانسياسىنىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى ورتالىقتىڭ ديرەكتورى:
- ءبىز قازاقستاندىق تاراپپەن تىعىز جۇمىس ىستەپ كەلەمىز. كەدەندىك، شەكارالىق ينسپەكسيامەن وڭتايلى بايلانىس ورناعان. وسىنىڭ ارقاسىندا كىرەتىن جانە شىعاتىن جۇك پويىزدارىنىڭ قوزعالىسى، قۇجاتتار اينالىمى ءتيىمدى ۇيىمداستىرىلىپ وتىر. جىلدىڭ باسىندا تەك ءبىزدىڭ ستانسيا ارقىلى وتەتىن پويىز سانى 600 بولعان. قازىر 780-گە جەتتى. كولەمى كۇننەن كۇنگە ارتىپ كەلەدى.
قازىر ەلىمىزدە نەگىزگى كۇش ترانزيتتى كەڭەيتۋگە باعىتتالىپ وتىرعانى بەلگىلى. كولىك- لوگيستيكالىق كەشەندى دامىتۋعا 35 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا تارتىلعان. 13 مىڭ اۆتوجول جاڭعىرتىلىپ، 2,5 مىڭ شاقىرىم تەمىرجول سالىندى. وسىنىڭ ارقاسىندا جۇكتىڭ كولەمى ەسەلەنىپ وتىر.
ەندى ەكى ەلدىڭ كوشباسشىلارى اراسىنداعى ۋاعدالاستىقتاردى ىسكە اسىرۋ جانە كولىك ىنتىماقتاستىعى سالاسىنداعى ءوزارا ءىس- قيمىلعا سەرپىن بەرۋ ماقساتىندا قازاقستان مەن قىتاي شەكاراسىندا «اياگوز- شاۋەشەك» ءۇشىنشى تەمىرجول وتكەلىن اشۋ جوسپاردا. قازىر قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. اباي وبلىسىنداعى ۇزىندىعى 270 شاقىرىم بولاتىن «اياگوز- باقتى» تەمىرجولى ىسكە قوسىلسا قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ەكى دەڭگەيلى تەمىرجول جۇك تاسىمالىن جىلىنا 28 ميلليون توننادان 48 ميلليون تونناعا دەيىن ارتتىرىلعالى وتىر.
ترانزيت تە ەسەلەپ پايدا اكەلمەك. جۇكتى جەتكىزۋ ۋاقىتى دا ءبىرشاما قىسقارادى. قۇرىلىستا 2 مىڭعا تارتا ادام ەڭبەك ەتەدى. تاعى ءبىر وڭ اسەرى - ستراتەگيالىق نىسان ىسكە قوسىلسا، شەكارا شەبىندە جاڭادان قۇرىلعان ماقانشى اۋدانىندا 3 مىڭعا جۋىق تۇراقتى جۇمىس ورنى اشىلادى.
ونىڭ قازاقستان اۋماعىنداعى بولىگىنىڭ قۇرىلىسى 2027 -جىلى اياقتالۋى ءتيىس. 1300 شاقىرىمدىق تەمىرجول جەلىسى ەكى شەكارا وتكەلىنىڭ كەپتەلىسىن ازايتادى. وسىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ الەمدىك ساۋداداعى قاۋقارى ارتىپ، ميلليونداعان تۇتىنۋشىلار ءۇشىن جاڭا نارىقتار اشىلدى.
رۋسلان باقىتبەك ۇلى، 24.KZ
