نوعاي حالقىنىڭ اتاۋى قالاي پايدا بولعان؟

استانا.  قازاقپارات - نوعاي ۇلتى قازاق حالقىمەن اسا جاقىندىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. وسى ۇلتتىڭ اتاۋى نەلىكتەن «نوعاي» دەپ اتالدى ەكەن؟

ноғай
Фото: qarmaqshy-tany.kz

XIV عاسىردا التىن وردا ىدىراپ، ونىڭ ورنىنا تاريح ساحناسىنا نوعاي ورداسى كوتەرىلگەن بولاتىن.

بۇل وردانىڭ قۇرامىنا قازىرگى باتىس قازاقستاننىڭ ءبىر بولىگى قوسىلعان-دى.

بۇل مەملەكەتتىڭ اتاۋى التىن وردانىڭ بەكلەربەگى، اسكەرىنىڭ قولباسشىسى، جوشى حاننىڭ نەمەرەسى (1260-1306) نوعاي ەسىمىمەن بايلانىستى.

بەركە حان ولگەننەن كەيىن دوننان دۋنايعا دەيىنگى جەر نوعايدىڭ باقىلاۋىندا بولدى.

ونىڭ قۇرامىنداعى رۋلار كاسپي ماڭىنا قونىس اۋدارىپ، نوعاي ەلى اتاندى. نوعاي ورداسىنىڭ نەگىزىن سالۋشى - ءامىر ەدىگە (1395-1419). ول 15 جىلداي التىن وردانى بيلەپ (1396-1411)، «ۇلى ءامىر» اتانعان. شىڭعىس اۋلەتىنەن حان سايلاۋ ەدىگەنىڭ قولىندا بولدى.

نوعاي ورداسى ەدىگەنىڭ تۇسىندا التىن وردادان بولەكتەنە باستادى. بۇل پروسەسس ەدىگەنىڭ ۇلى نۇراددين (1426-1440) تۇسىندا اياقتالىپ، نوعاي ورداسى دەربەس مەملەكەت بولدى. ەدىل-جايىق اراسىن جايلاعان ماڭعىت، قىپشاق، قوڭىرات، ارعىن، قارلۇق، الشىن، تاما جانە ت.ب. تۇركى تايپالارى قوسىلىپ، قازىرگى نوعاي حالقى دۇنيەگە كەلدى.

سوڭعى جاڭالىقتار