مالدىڭ ەتىن جەۋدى شەكتەۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتىلدى
كەيىنگى كەزدەرى الەمدە مالدىڭ ەتىن جەۋدى شەكتەۋ تۋرالى ۇسىنىستار ايتىلا باستادى. بۇل باستاما كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن تىكەلەي بايلانىستى. مال ەتىنىڭ كليماتقا نە قاتىسى بار دەرسىز. مىنا قىزىقتى قاراڭىز.
دۇنيە جۇزىندەگى بارلىق ادام ەت جەۋدەن باس تارتسا، وندا جەر شارىنىڭ اۋاسى 70 پايىزعا تازارادى ەكەن. جالپى الەمدە اۋىل شارۋاشىلىعىنا جارامدى 5 ميلليارد گەكتار جەر بار ەكەن. ونىڭ 68 پايىزى - جايىلىم. كليمات ماسەلەسىن كوتەرىپ جۇرگەن ماماندار «جەر بەتىندەگى بارلىق ادام ەت جەۋدى توقتاتسا، وندا اتالعان جايىلىمنىڭ 80 پايىزىنا كوكونىس پەن جاسىل جەلەك ەگىپ، وتتەگى الماسۋدى جاقسارتۋعا بولادى» دەيدى.
2024 -جىلدان باستاپ نيدەرلاندتىڭ حارلەم قالاسىندا ەتتى قوعامدىق ورىندا جارنامالاۋعا تىيىم سالىندى. مۇنداي زاڭ الەمدە العاش رەت قابىلدانىپ وتىر. قۇجات اۆتورلارىنىڭ ايتۋىنشا، مال شارۋاشىلىعى قورشاعان ورتاعا وراسان زور زيان كەلتىرەدى. ال ەۋرووداق زياندى اۋا قالدىعىن ءبىرجولا جويۋ ءۇشىن ادام جىلىنا 24 كەلى عانا ەت جەۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. «كارى قۇرلىق» 2050 -جىلعا دەيىن وسى ماقساتقا جەتۋدى كوزدەپ وتىر.
كەلەسى جىلى پاريج وليمپياداسىنا باراتىن قازاقتارعا قيىن بولعالى تۇر. ويتكەنى جازعى سپورت ويىندارىن ۇيىمداستىرۋشىلار تاعامنىڭ 60 پايىزىن ەتسىز دايىنداماق.
توني ەستانگۋەت، «پاريج 2024» وليمپياداسىن ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ پرەزيدەنتى:
- ەت ونىمدەرىن ازايتۋ ارقىلى ءبىز كليمات وزگەرىسىنە قارسى كۇرەسكە ەلەۋلى ۇلەس قوسا الامىز. ءيا، بۇل مۇلدە جاڭا نارسە. سوندىقتان وليمپياداعا اتسالىساتىن ادامداردى قازىردەن دايىنداۋىمىز قاجەت. ەتكە قاراعاندا وسىمدىك تاعامدارى وتە پايدالى. بۇل كۇمانسىز.
ءبىراق بۇعان كۇدىكپەن قارايتىندار بار. الەمدەگى ەڭ كوپ ەت جەيتىن مەملەكەتتەردىڭ كوش باسىندا ا ق ش پەن اۆستراليا تۇر. بۇل ەلدەردە ءبىر ادام جىلىنا ورتا ەسەپپەن 120 كەلى ەت اسايدى. ال موڭعوليا، ارگەنتينا، يسپانيا، سەربيا ازاماتتارىنىڭ جىلدىق نورماسى - 100 كەلى.
وسى تىزىمدەگى ارگەنتينادا قازىر داعدارىس. سەبەبى جىلدىق ينفلياتسيا دەڭگەيى 161 پايىزعا جەتكەن. ەتتىڭ باعاسى 65 پايىزعا دەيىن قىمباتتادى. بۇدان ەتتى ءسۇيىپ جەيتىن حالىق قاتتى قينالىپ وتىر.
سەرگيو گومەس، بۋەنوس- ايرەس تۇرعىنى:
- وتكەن اپتادا عانا سيىر ەتىنىڭ كەلىسى 3 دوللارداي تۇراتىن. قازىر باعاسى 5 دوللارعا جەتىپتى. بىزدە ەشقاشان مۇنداي باعا بولعان ەمەس. ءبىزدىڭ حالىق ەت جەپ ۇيرەنگەن. اسىرەسە، قارتتارعا قيىن.
ءبىراق قانشا جەردەن قىمبات بولسا دا، ءتۇرلى شەكتەۋ قويىلسا دا، الەمدە ەتكە سۇرانىس وسە بەرەدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ بولجامى بويىنشا، 2030 -جىلعا قاراي ەت ساتىلىمى 14 پايىزعا ارتادى. ونىڭ ىشىندە، قۇس ەتىنە سۇرانىس 41، ال سيىر ەتىن تۇتىنۋ دەڭگەيى 20 پايىزعا جەتپەك. بۇدان بولەك، زەرتتەۋشىلەر 10 جىلدان كەيىن الەمدەگى ەتتىڭ 10 پايىزى جاساندى بولادى دەيدى.
سۇرانىس ارتقانىمەن، قازانداعى ەتتىڭ ءبارى اسقازانعا تۇسپەيدى. الەمدە جىل سايىن 52 ميلليون توننا ەت ىسىراپ بولادى. مالىمەت حالىقارالىق «تۇراقتى ءوندىرىس جانە تۇتىنۋ» جۋرنالىندا جاريالاندى. ماماندار 158 ەلدە تۇرعىنداردىڭ ءىرى قارا، قوي مەن ەشكى، دوڭىز جانە تاۋىق ەتىن جەۋ ستاتيستيكاسىن جۇرگىزگەن.
www.24.kz
