كارىم ءماسىموۆ قاڭتار وقيعاسى مەن جاسىرعان اكتيۆتەر تۋرالى شىندىقتى ايتسا راقىمشىلىق جاساۋعا بولادى - ەرمۇرات باپي

استانا. KAZINFORM - مەملەكەتكە وپاسىزدىق جاسادى جانە بيلىكتى باسىپ الماق بولدى دەگەن ايىپپەن سوتتالعان كارىم ءماسىموۆتىڭ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتان راقىمشىلىق سۇراپ وتىرعانى حابارلانعان.

сот
Фото: pixabay.com

قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن سوتتالعان ءماسىموۆ جايلى وسى اقپارات شىققالى قىزۋ تالقىلانىپ جاتىر. وعان راقىمشىلىق جاسالۋى مۇمكىن بە دەگەن سۇراق ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنا دا قويىلدى، دەپ حابارلايدى Ulysmedia.kz.

ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرمۇرات باپي كارىم ءماسىموۆتىڭ راقىمشىلىق سۇراۋ ماسەلەسىنە ەكى ءتۇرلى كوزقاراسپەن قارايتىنىن ايتادى.

- بىرىنشىدەن، ەگەر ول وسى قاڭتار وقيعاسىنا تىكەلەي قاتىسى بار بولسا، وعان راقىمشىلىق جاساۋ ماسەلەسى تراگەديادان قازا تاپقان كەمى 238 ادامنىڭ ارۋاعىنا جاسالعان قيانات بولار ەدى. ول قوعام الدىنداعى ۇلكەن قيانات. ءبىراق ەكىنشى تۇرعىدان كەلگەندە ەگەر ءماسىموۆ مىرزا وسى قاڭتار وقيعاسىنا بايلانىستى جاعداياتتى تولىق ايتسا، وسى تراگەديانىڭ ناقتى بەنەفەتسيارىن اتايمىن دەيتىن بولسا، ارينە، ول بيلىكپەن بۇل تۇرعىدا كەلىسىم جاساۋىنا بولادى، - دەيدى ەرمۇرات باپي.

دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، كارىم ءماسىموۆ كەيىنگى 20 جىلدا سىرتقا شىعارىلعان اكتيۆتەردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ترانزاكسياسىن بىلەدى.

- ەكى رەت پرەمەر-مينيستر بولعان، سىرتقا شىعارىلعان اكتيۆتەردىڭ، اسىرەسە ەسكى قازاقستاننىڭ اكتيۆتەرىن سىرتقا شىعارعان بىردەن-ءبىر ادام ءماسىموۆ بولاتىن. ەگەر ول سول اكتيۆتەردى ىزىمەن قۋىپ، قازاقستانعا قايتارۋعا كومەكتەسەم دەسە، وعان بەرىلەتىن راقىمشىلىقتى مەن ءوزىم قابىلداي الامىن. 18 جىل تۇرمەدە وتىرعاننان گورى ميللياردتاردىڭ ءبىر بولىگىن قايتارۋعا ىقپال ەتىپ، حالىقتىڭ، ەلدىڭ، مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ الدىنداعى كىنامدى جۋام دەسە، وعان مەن مارحابات دەيتىن ەدىم، - دەيدى ول.

قازاقستانعا قارسى جۇمىس ىستەمەسىنە كىم كەپىل؟

ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرلان سايىروۆ رەسمي وي ەمەس، دەپۋتات رەتىندە پىكىرىن ءبىلدىردى.

- وتانعا وپاسىزدىق دەگەن باپ بويىنشا مەنىڭشە، ەشقانداي راقىمشىلىق جاساۋعا بولمايدى. ەكىنشى ءبىر ۇلكەن ماسەلە - قازىر گەوساياسي جاعداي وتە كۇردەلى عوي. مىسالى، ولار بۇگىن راقىمشىلىق الىپ، ەرتەڭ شەتەلگە كەتەتىن بولسا، ولار قازاقستان مەملەكەتىنە قارسى جۇمىس ىستەمەسىنە كىم كەپىل؟ - دەيدى ەرلان سايىروۆ.

دەپۋتات سايىروۆ ءماسىموۆتى قارجىسى قايتارىلماعانىن، ميللياردتاعان اقشاسى شەتەلدىك بانكتەردە جاتقانىن، ولار وتە باي ادامدار ەكەنىن ايتادى.

- بۇل جەردە وتە ءجىتى قاراۋ كەرەك تە، مەملەكەتتىڭ مۇددەسى تۇرعىسىنان شەشىم قابىلداۋ كەرەك، - دەيدى ول.

ءماجىلىس كۋلۋارىندا جۋرناليستەر دەپۋتات ايگۇل قۇسپاننان «ءماسىموۆتىڭ راقىمشىلىق سۇراۋعا مورالدىق قۇقىعى بار ما؟» دەپ سۇراعان.

- ءۇمىتسىز شايتان دەيدى عوي. ول كىسى مۇمكىن كۇدەر ۇزبەيتىن شىعار. سۇراۋ نەمەسە سۇراماۋ - ونىڭ جەكە باسىنىڭ قۇقىعى. مەنىڭ جەكە ويىم - ۋاقىت ءوتۋى كەرەك، - دەيدى ول.

توقايەۆ كەلگەلى ەشكىمگە راقىمشىلىق جاسالعان جوق

ابزال قۇسپان «ەسكى قازاقستان» كەزىندە پرەزيدەنت جانىندا اقتاۋ كوميسسياسى بولعانىن، ول وتە جاقسى جۇمىس ىستەگەنىن ايتادى.

- كوپ ادامدار بىلە بەرمەيدى. اتىشۋلى بيشىمبايەۆ الدىڭعى ىسىندە سول پرەزيدەنتتىڭ كوميسسياسى ارقىلى شىققان بولاتىن. سوت وعان 10 جىل جازا بەردى. ال پرەزيدەنت كەشىرىم بەرىپ، ءبىر جىلدان كەيىن شىعارىپ جىبەردى. بۇل وسى جولمەن جاسالعان دۇنيە. ءبىراق بۇل قولدانىستاعى بىردە- ءبىر قىلمىستىق- پروتسەستىك كودەكسپەن، باسقا دا زاڭدارمەن بۇل رەتتەلمەگەن. بۇل تەك پرەزيدەنت جانىنداعى كوميسسياعا بەرىلگەن ەرەكشە وكىلەت. ءبىراق دۇرىسىن، ءادىلىن ايتۋ كەرەك. توقايەۆ پرەزيدەنت بولىپ كەلگەلى بىردە-ءبىر شەنەۋنىككە راقىمشىلىق جاسالعان جوق. سوندىقتان بۇل جولى دا كارىم ماسىموۆكە ونداي جەڭىلدىك قاراستىرىلادى دەپ مەن ءوز باسىم ويلامايمىن، - دەيدى ول.

2023 -جىلدىڭ ساۋىرىندە سوت ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى ءتوراعاسى كارىم ءماسىموۆ پەن ونىڭ ورىنباسارلارىنا قاتىستى ۇكىم شىعاردى.

كارىم ءماسىموۆ مەملەكەتكە وپاسىزدىق جاسادى، بيلىكتى باسىپ الۋدى ناسيحاتتادى جانە بيلىكتى اسىرا پايدالاندى دەپ ايىپتى دەپ تانىلدى.

سوت تاعايىنداعان تۇپكىلىكتى جازا مۇلكى تاركىلەنىپ، 18 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جانە ءومىر بويىنا مەملەكەتتىك قىزمەتتە لاۋازىمداردى اتقارۋ قۇقىعىنان ايىرۋ بولدى.

ونىڭ ورىنباسارلارى سادىقۇلوۆ 16، ەرعوجين، وسيپوۆ 15 جانە 3 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى.

تورتەۋى دە ارنايى اتاقتارى مەن مەملەكەتتىك ناگرادالارىنان ايىرىلدى.

مەملەكەتكە 10 ميلليارد تەڭگە جانە 24 ميلليون دوللار ءوندىرىلدى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2022 -جىلدىڭ 6 -قاڭتارىندا ءماسىموۆ مەملەكەتكە وپاسىزدىق جاسادى دەگەن كۇدىكپەن ۇستالعان بولاتىن.

قاڭتار ايىنىڭ سوڭىندا ۇ ق ك باسپا ءسوز قىزمەتى ءماسىموۆ پەن ونىڭ ورىنباسارلارىنىڭ ءىسى قۇپيا بولىپ، سوت ولاردى قاماۋعا الۋعا سانكسيا بەرگەنىن حابارلادى. 10-ناۋرىزدا ماسىموۆتەن تاركىلەنگەن ميلليوندار، ءزاۋلىم ۇيلەر مەن قىمبات كولىكتەر تۋرالى ايتتى.

سوڭعى جاڭالىقتار