شىمكەنتتە اقىن حانبيبى ەسەنقارا قىزىنىڭ مەرەيتويى جوعارى دەڭگەيدە اتالىپ ءوتتى
الماتى. KAZINFORM - كىمدە-كىم ۇلتىنىڭ بولاشاعى، تۋعان حالقىنىڭ يگىلىگى جولىندا جان اياماي ەڭبەك ەتسە، ونىڭ ەسىمى تۋعان حالقىمەن بىرگە ماڭگى جاسايدى. بۇكىل سانالى عۇمىرىن قازاق ادەبيەتىنە، ۇلت رۋحانياتىن ساقتاۋ جولىنا ارناعان ءحانبيبى ەسەنقارا قىزى - سونداي ەسىمى ەلىمەن بىرگە ماڭگى جاسايتىن كورنەكتى تۇلعالاردىڭ ءبىرى.
شىمكەنت قالاسىنداعى وزبەكالى جانىبەكوۆ اتىنداعى وڭتۇستىك قازاقستان پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ءوتىپ جاتقان «الاش اماناتىن ارقالاعان «اق جول» جانە حانبيبى ەسەنقارا قىزى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تەوريالىق كونفەرەنسيادا سويلەگەن شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى سارسەن قۇرانبەك وسىلاي دەدى.
اقىن حانبيبى ەسەنقارا قىزىنىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالعان كونفەرەنسيانى ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى گۇلجان سۇگىربايەۆا العى سوزىمەن اشىپ بەردى. شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسار سارسەن قۇرانبەك، اكادەميك ورازالى سابدەنوۆ، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ حاتشىسى باۋىرجان جاقىپ، م. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى كەنجەبەك ماتىجانوۆ، تۇركياداعى گازي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى مۇسا يىلدىز قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى.
مۇنان كەيىن اكادەميك حانكەلدى ءابجانوۆ، ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۇۋ «الاش» عىلىمي- زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى سۇلتان-حان اققۇل ۇلى باستاعان عالىمدار بايانداما جاساپ، الاش قايراتكەرلەرى مەن «اق جول» گازەتىنىڭ وتان تاريحىندا الاتىن ورنى مەن ونى زەرتتەۋ ماسەلەلەرى جونىندە ءسوز قوزعادى.
ايتا كەتەيىك، 1920-1922 -جىلدارى سەگىز نومەرى عانا شىعىپ، كەيىن جابىلىپ قالعان «شولپان» ادەبي- ساياسي جۋرنالىن وزبەكستانداعى مۇراعاتتان الىپ، ونى اراب گرافيكاسى نەگىزىندەگى توتە جازۋدان كيريلليتساعا اۋدارتقان، سول فورماتپەن كىتاپ ەتىپ شىعارعان ءحانبيبى ەسەنقارا قىزىنىڭ ەڭبەگى ولشەۋسىز.
سول ساپارىندا «اق جول» گازەتىنىڭ 5-6 ءنومىرىن وزبەكستاننان تاپقان ح. ەسەنقارا قىزى باسىلىمنىڭ 1920-1926 -جىلدارى ارالىعىندا شىققان 613 ءنومىرىن تاشكەنت، ماسكەۋ، ورىنبور، سانك- پەتەربۋرگ پەن الماتىنىڭ بۇكىل ارحيۆى مەن كىتاپ پالاتاسىن، مەملەكەتتىك مۇراجاي، ورتالىق كىتاپحانا مەن ءتىل اكادەمياسىنىڭ ارحيۆتەرىنەن ىزدەپ تابادى. ءبارىن جيىپ-تەرىپ، «اق جولدى» باسپادان 25 توم كىتاپ ەتىپ شىعارۋى ەلىمىزدىڭ رۋحاني قازىناسىنا قوسىلعان مول بايلىق دەپ بىلەمىز.
حالىقارالىق كونفەرەنسياعا بارلىعى 50 شاقتى عىلىمي زەرتتەۋ ەڭبەك كەلىپ ءتۇستى. ونىڭ ىشىندە كورشى قىرعىزستان، وزبەكستان، رەسەي عالىمدارى دا بار. حالىقارالىق كونفەرەنسيا ماتەريالدارى ارنايى جيناق بولىپ باسىلىپ شىعادى.
سونىمەن قاتار شىمكەنتتىڭ تورىندە اقىن، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ەڭبەگى سىڭگەن قىزمەتكەر ءحانبيبى ەسەنقارا قىزىنىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالعان «حانبيبىنىڭ بيىگى» اتتى جازبا اقىندار جىر ءمۇشايراسى دا مارەسىنە جەتتى.
جىر ءمۇشايراسىنا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن اقىننىڭ اتىن سىيلاعان، جىرىن جاتتاعان 60-قا جۋىق اقىن قاتىستى. اقىننىڭ شىعارماشىلىق بولمىسىن كەڭىنەن تانىتىپ، جاس اقىنداردىڭ پوەزياعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدى ماقسات ەتكەن. ءمۇشايراعا اقىندار ولەڭدەرىن الدىن-الا ونلاين جۇيەدە جىبەرگەن بولاتىن. ونەر سايىسىنىڭ جەڭىمپازدارىن انىقتاۋعا ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن كەلگەن ۇزدىك اقىندار اتسالىستى. اتاپ ايتساق، اقىن، «الاش» سىيلىعىنىڭ يەگەرى عالىم جايلىباي، قوعام قايراتكەرى، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى قازىبەك يسا، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى وڭايگۇل تۇرجان، اقىن، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى باۋىرجان جاقىپ جانە «سەرپەر» جاستار سىيلىعىنىڭ يەگەرى باقىتجان الديار قازىلىق ەتتى.
ءىس-شارا بارىسىندا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن اقىندار ءسوز ساپتاۋ ونەرىندە ءوز ەرەكشەلىكتەرىن كورسەتتى. جىرلارىندا حانبيبىنىڭ ومىرگە دەگەن قۇشتارلىعى، تۋعان جەرگە سۇيىسپەنشىلىگى، قازاق ايەلىنىڭ قايسار رۋحى مەن نازىكتىگى سۋرەتتەلدى. شىمكەنت قالاسىنىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرى، اقىن- جازۋشىلار مەن مادەنيەت قايراتكەرلەرى حانبيبى ەسەنقارا قىزىنىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتكە قوسقان ۇلەسىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. قاتىسۋشىلار ءۇشىن بۇل شارا - ونەردىڭ جاڭا بيىكتەرىن باعىندىرۋعا شابىت بەرگەن ەرەكشە ءسات بولدى.
ال، جىر سايىسىنىڭ باس جۇلدەسى يران عايىپ اقىنعا بۇيىرىپ، 1000000 تەڭگەنى قانجىعاسىنا بايلادى. تۇركىستان وبلىسىنىڭ تۋماسى احان سابىرجان ءبىرىنشى، استانا قالاسىنان كەلگەن ايجان تابارا قىزى مەن الماتىلىق ماعيزا قۇناپيا قىزى ەكىنشى ورىن جۇلدەسىن ءوزارا ءبولىستى.
وعان قوسا شىمكەنتتەگى ج. شانين اتىنداعى قازاق دراما تەاترىندا حانبيبى ەسەنقارا قىزىنىڭ «سەندەگى مەنى وشىرمە» اتتى پوەتيكالىق تولعاۋىنىڭ پرەمەراسى وتسە، ال، تۇركىستان سارايىندا «حان قىزىنداي حانبيبى» اتتى شىعارماشىلىق كەش بولىپ ءوتتى.
اۆتور
ابىلايحان جۇماشيەۆ
