بيزنەس جايلى بەس ءتامسىل
استانا. قازاقپارات - تۇرمىسىڭىزعا توقشىلىق كەلتىرۋگە جانە جان تىنىشتىعىن تابۋعا ۇلەس قوساتىن وزگەشە بەس ءتامسىل... ەگەر دوسىڭىزعا ءبىر ويلى دۇنيە جايلى ايتىپ، ونى اقىل تۇرىندە عانا كەلتىرىپ قويا سالساڭىز، ودان ەش نارسە وزگەرە قويماسىنا ءبىز كەپىل.
الگى دوسىڭىز باستاپقىدا باسىن شۇلعىپ، كەلىسكەن سىڭاي تانىتقانمەن، بىلاي شىققانمەن ءسىز ايتقاننىڭ ءبارىن دە ۇمىتىپ كەتە سالۋى وڭاي.
ال ەگەر دە الگى اقىلىڭىزدى وقيعا تۇرىندە اسپەتتەپ، ادەمىلەپ كەلتىرە كەتسەڭىز، الگىندەگى دوسىڭىز ءوز ءومىرى جايلى ويلانىپ، تىلەك-ارمانىن وزگەرتۋگە تىرىسۋى ابدەن مۇمكىن...
بەس كىرپىش
ءبىر جولى كۇش-قۋاتى تولىسقان ءبىر ەر كىسى ميلليونەر تەيلور بارنۋمنان اقشا سۇرايدى. ميلليونەر جاي-كۇيدى باعامداپ ۇلگەرىپ الگى جانعا كۇنىنە ءبىر جارىم دوللارعا جۇمىس ۇسىنادى. بەس كىرپىشتى قولىنا بەرىپ جاتىپ، تومەندەگىدەي نۇسقاۋلاردى تاپسىرادى:
ءبىر كىرپىشتى برودۆەي مەن ەنن-ستريت كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنا، ەكىنشىسىن بارنۋم مۇراجايىنىڭ ماڭىنا، ءۇشىنشىسىن برودۆەي مەن ۆيسي، ەستەر-حاۋس كوشەسىنە قيعاشتاپ، ءتورتىنشىسىن قاسيەتتى پاۆلدىڭ تۇسىنا، ال قولداعى بەسىنشىسىن ءار كىرپىشتى اۋىستىرىپ وتىرۋ ءۇشىن وزىمەن بىرگە الىپ ءجۇرۋىن تاپسىرادى. جانە دە مۇنىڭ ۋبارىن تەزدەتىپ ءجۇرىپ ىستەۋىن قالايدى. قاسيەتتى پاۆلداعى ساعات ءتىلى سوققاندا، مۇراجايعا ەنىپ، قالتاسىنداعى بيلەتىن كورسەتىپ، زال ءىشىن ارالاپ شىعۋى ءتيىس بولادى.
ايلالى ارەكەت سودان سوڭ دا قايتالانا بەرمەك...
جۇمىسشى ءوز جۇمىسىنا كىرىسىپ تە كەتەدى، كوپ ۇزاماي، جارتى ساعات وتەر-وتپەستە بەس ءجۇز ادامنىڭ سۇراۋلى جانارى وسى ءبىر قۇپيا جۇرىسكە قارايلاي باستادى.
«ول ءوزى نە ىستەۋدە؟ كىرپىش قايدان شىقتى؟ ول نەگە اينالا جۇگىرىپ ءجۇر؟» - دەگەن ساۋالدار توڭىرەكتەن تونە باستاعانمەن، جۇمىسشى جاق اشپادى. ساعات بىرگە تاياعان تۇستا كوشەلەردە جۇرتشىلىق لىق تولىپ، ءارقايسىسى تاڭىرقاعان كەيىپتەرىن جاسىرا الماي، اڭىراپ تۇرا بەردى. ءبىر زاماتتا جۇمىسشى ءوز ءجۇرىسىن اياقتاپ بولىپ، مۇراجايعا ەندى. سوسىن ول سوندا ءتورت ساعاتتان استام ۋاقىت وتكىزىپ، ءبىر زاماتتا ءوز كىرپىشتەرىنە قايتا ورالدى.
الگى جان مۇراجايعا ءار جولى ەنگەن سايىن تاڭىرقاعان جۇرتشىلىق سوڭىنان اعىلا ىلەسىپ، بيلەت ساتىپ الۋ ارقىلى ءىس-قيمىلدىڭ ءمانىسىن بىلگىسى كەلۋگە تىرىستى. كۇندەردىڭ كۇنى سول جەرگە قۇقىق قورعان ورگانى كەلدى دە، كىرپىششىنى وزىمەن بىرگە الىپ كەتتى.
كىرپىششى كەتكەنمەن، كىرپىششىنىڭ ارتىندا تۇرعان الگى جان مەن الگى جاننىڭ توسىن ءىس-ارەكەتى مۇراجايعا تاماشا جارناما بولىپ كەتە باردى. كەيىندەۋ ءبىر سوزىندە تەيلور بارنۋم وسى ءبىر وقيعادان كەيىن كوپ ۇزاماي برودۆەي نيۋ-يوركتىڭ ەڭ اتاقتى، جۇرت تولى كوشەلىردىڭ بىرىنە اينالعانىن ايتادى.
ماركەتينگتىك قۋلىقتىڭ العاشقى اياق الىسى وسىلاي باستالسا كەرەك...
ارىپتەس نەمەسە دوس؟
بىردە تالىمگەر سۇرادى:
- ۇستاز، مىناداي ءبىر قيىن وتكەل شىعىپ تۇرعانى، جاڭادان باستاعالى تۇرعان ءبىر ءىسىمدى كىممەن قۇراتىنىمدى شەشۋىم ءتيىس: بالا كۇننەن جاقسى بىلەتىن دوسىممەن بە، ەكى جىل ىشىندە بىرلەسىپ ءىس جۇرگىزىپ كەلگەن ارىپتەسىممەن بە؟
- وسى ءبىر ىستەن نە كۇتەتىنىڭە بايلانىستى عوي، - دەدى ۇستاز كۇلىمسىرەپ. - ەگەر سەن جەتىستىكتى قالاساڭ، - تالىمگەر باسىن شۇلعىدى، - ارىپتەسىڭدى تاڭدا، ال ەگەر جان قالاۋى (راحات ءۇشىن) ءۇشىن بولسا، وندا دوسىڭدى.
ۇستازدىڭ وسى ءبىر ايتقاندارى وسى كۇنى دە كاسىپكەرلىكتە ماڭىزدى ساباق بولىپ قالا بەرۋدە: «كاسىپتە قالانعان دوستىق دوستىقپەن قالانعان بيزنەستەن الدەقايدى مىقتىراق».
كاسىبيلىك پەن ادەت
جۇمىس بەرۋشى جارناما اگەنتتىكتەرى ارقىلى ءوز فيرماسى اشىلعانىن جاريا ەتتى. كوپ ۇزاماي كوپ تىلەك پەن وتىنىشتەر كەلىپ تۇسە باستادى. كوپ ۇمىتكەردىڭ اراسىنا ول ەكى جاندى تاڭداپ، سۇحباتتاسۋعا شاقىردى. اڭگىمەلەسۋ كەزىندە جۇمىس بەرۋشى شاقىرىلعان ەكەۋدىڭ ءارقايسىسىنا ۇڭىلە قاراۋمەن وتىردى.
ءبىرىنشى جۇمىس ىزدەۋشى ىشكە ەنگەندە، ءوز ارتىنان ەسىكتى اشىق قالدىردى. جۇمىس بەرۋشى ونىمەن ون بەس مينۋتتاي سويلەسىپ بولعان سوڭ، قابىلداۋ بولمەسىندە كۇتە تۇرۋىن تاپسىردى.
ال ەكىنشى جۇمىس ىزدەۋشى ءوز ارتىنان ەسىكتى جاۋىپ كىردى. سۇحباتتاسىپ بولعان سوڭ، وعان دا جالداۋشى ەسىك ارتىندا كۇتە تۇرۋىن تاپسىرىپ، حاتشىسىن شاقىرتتى.
- ءبىرىنشى ۇمىتكەر، - دەدى ول، - جۇمىسقا قاجەتتى بارلىق قاسيەتتەرگە يە بولعانمەن، جۇمىسقا ەكىنشى جۇمىس ىزدەۋشىنى قابىلدايمىن دەپ شەشتىم، سەبەبى، ءبىرىنشى ءوز ارتىنان ەسىكتى جاۋىپ كىرمەدى. سوعان قاراعاندا، ەرىنشەك سەكىلدى. ەكىنشىسى بولسا ەسىكتى جاۋىپ كىردى. ءتىپتى، ول جەتكىلىكسىز ماماندانعان بولسا دا، تەز ارادا ۇيرەنىپ ءبىلىپ الماق.
ەگەر ادام ءوز ىسىندە كاسىبي مامان بولا تۇرىپ، الايدا، ءجۇرىس-تۇرىستىڭ قاراپايىم سالتىنان حاباردار بولماسا - ەسىك جابۋ جايلى - سول بىلىمىنەن قانداي ءمان-ماعىنا قالماق؟
جارناماداعى ءانشى
ءبىر جولى شاكىرت ۇستازىنان:
- ۇستاز، ايتىڭىزشى، ءونىمدى جارنامالاۋدا ايگىلى ءبىر جاندى (سپورتشى، اكتەر، قوعام قايراتكەرى) قولدانعان دۇرىس نارسە مە؟ - دەپ سۇرادى.
- مۇنى نەگە سۇراپ وتىرسىڭ؟ - دەدى ۇستاز تاڭىرقاي.
- سەبەبى، مەنىڭ فيرمامدا مىناعان كەلگەندە سوڭعى ۋاقىتتا بارلىعى ءبىر-بىرىمەن باستەسۋگە كوشىپ العان: ءبىزدىڭ ءونىمدى ايگىلى ءانشىنىڭ ماقتاپ جاتۋى قانشالىقتى ءتيىمدى؟
- باستەسۋدىڭ سىرى؟
- بىرەۋلەردىڭ ايتۋىنشا، الگى ءانشى - ءبىزدىڭ ەلدەگى ۇزدىك ءانشى، سوندىقتان جارناماداعى ورنى ساتىلىمدى كوبەيتپەك دەسە، ەكىنشى بىرەۋلەر بولسا الگى ءانشى - دارىنسىز، سول سەبەپتى دە ساتىپ الۋشىلار ءبىزدىڭ ءونىمدى دارىنسىزدارعا ۇنايدى دەپ شەشكەندىكتەن، ساتىپ الادى دەپ سانايدى.
- دەمەك، ءانشى كىمگە ۇناسا، مۇنى جاقسى دەپ ەسەپتەيدى، ال كىمگە ۇناماعان بولسا، وندا ناشار؟ - دەپ ۇستاز انىقتاپ الىپ جاتىپ.
- ءيا، ءدال سولاي.
- وسى سۇراعىڭا ءدال قازىر ءوزىم جاۋاپ بەردىم دەپ ويلامايسىڭ با؟ - دەپ كۇلدى ۇستاز.
كاسىپكەرلىكتە كۇردەلەنگەن تۇستا - ەگەر كەز كەلگەن ءبىر نارسە ءوز ولشەم بىرلىگىنەن اسىپ كەتىپ جاتسا - جاي عانا شەشىم قابىلداعان دۇرىس.
«ۇستىمە نە كيمەيىن، مەن - گەنري فوردپىن»
بىر جولى ميللياردەر اتانعان ۋاقىتىسىندا گەنري فورد انگلياعا ءبىر ىستەرىمەن كەلەدى. اۋەجايدىڭ انىقتاما بۇرىشىنان قالاداعى ەڭ ارزان قوناقۇيگە تاپسىرىس بەرىپ جاتادى. قىزمەت قىلۋشى ونىڭ جۇزىنە قارايدى - ونىڭ ءجۇزى تانىمال بولاتىن. بۇكىل الەمنىڭ گازەت بەتتەرىندە ول جايلى جايلى ءجيى جازىلىپ جاتاتىن. ەندى مىنە قاراسا ول قارسى الدىندا تۇر - وزىنەن جاسى ۇلكەن كورىنەتىن پلاششىمەن قالاداعى ەڭ ارزان قوناقءۇيدى سۇراۋدا. قىزمەت قىلۋشى سەنىمسىز تۇردە سۇرايدى:
- ەگەر مەن قاتەلەسپەسەم، ءسىز - گەنري فورد ەمەسسىز بە؟
- ءيا، - دەيدى الگى.
قىزمەتكەر تاڭىرقايدى.
- مەن جاڭالىقتارعا قاراپ جۇرەتىن جانمىن، ءسىزدىڭ ۇلىڭىز قايدان بارماسىن ۇنەمى قىمبات قوناق ۇيلەرگە توقتاپ جانە ۇنەمى جاقسى كيىنىپ جۇرەتىنىن بىلەمىن. ال ءسىز بولساڭىز ەڭ ارزان قوناق ۇيدەن بولمە سۇراۋداسىز جانە وزىڭىزدەن جاسى ۇلكەن كورىنەتىن پلاششتى كيىپ الىپسىز. سوندا ءسىز اقشا ۇنەمدەيسىز بە؟
گەنري فورد بۇل سۇراققا بىلاي دەپ جاۋاپ قايىرعان ەكەن:
- ماعان قىمبات قوناقۇيگە تۇراقتاۋدىڭ ەش قاجەتى جوق؛ قاي جەرگە تۇراقتامايىن، مەن باز باياعى گەنري فورد بولىپ قالا بەرەمىن. ەڭ ارزان قوناق ۇيدە دە سول باز باياعى گەنري فوردپىن، ەش ايىرماشىلىق جوق. مەنىڭ ۇلىم جاس ءارى تاجىريبەسىز، ول ەگەر ارزان قوناقۇيگە تۇراقتاسام، جۇرت نە ويلايدى دەپ قورقادى. ال بۇل پالتو - مۇنى مەنەن بۇرىن دا مەنىڭ اكەم كيىپ كەلگەن، ءبىراق بۇل ەشبىر ماعىنا بەرمەس، ماعان جاڭا شۇبەرەكتىڭ نە قاجەتى بار؟ ۇستىمە نە كيمەيىن، مەن - گەنري فورد بولىپ قالا بەرەمىن؛ قاي جەردە جانە قاي جولى بولسا دا. ال قالعانى ماڭىزسىز.
كاسىپكەرلىكتەگى شابان اتتار
ۇندىستەردىڭ داكوتا تايپاسىنىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان مىناداي ءبىر دانالىعى بار: ەگەر ءسىز ءوزىڭىزدىڭ شابان اتتىڭ ۇستىندە ورتىرعانىڭىزدى اڭعارساڭىز، جاقسى شەشىم (ستراتەگيا) - ۇستىنەن سەكىرىپ ءتۇسۋ.
دايىنداعان: اكەجان داكەن
Massaget.kz
