بالالار ءتىلى نە سەبەپتى جاي شىعۋدا، اتا-انالارعا نە ىستەگەن ءجون - لوگوپەدپەن سۇحبات

وسكەمەن. KAZINFORM - «بالا ءتىلى -بال» دەيدى قازاق. ءبىراق بۇگىندە سول بالدىرعانداردىڭ ءتىلى تىم جاي شىعىپ، اتا-انالار دابىل قاعۋدا. «بۇنىڭ سەبەبى نەدە؟»، «نە ىستەۋ كەرەك؟» دەگەن ماڭىزدى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن الۋ ءۇشىن وسكەمەندىك لوگوپەد لاۋرا مايلىبايدى اڭگىمەگە تارتىپ كورگەن ەدىك.

- قازىرگى بالالار ءتىلىنىڭ تىم جاي شىعۋىنا نە سەبەپ دەپ ويلايسىز؟

- وعان بىرنەشە فاكتور اسەر ەتۋدە. ەڭ اۋەلگىسى، بالا ىشتە جاتقانداعى انانىڭ فيزيولوگيالىق جاي- كۇيى، قانداي دا ءبىر گەنەتيكالىق اۋرۋلارمەن اۋىرۋى. كەلەسىسى، اتا-انانىڭ بالامەن سويلەسپەۋى. كوبىسى جىلاعان ۇل- قىزى تىنىشتالسىن دەپ قولىنا تەلەفون ۇستاتا سالادى. كەيبىر بالالار تەلەديداردان، پلانشەتتەن كەشكە دەيىن مۋلتفيلم كورىپ جاتادى. ول ءتىل شىعۋىن عانا كەشەۋلەتپەيدى، كوزگە، جۇيكە جۇيەسىنە دە زاقىم كەلتىرەدى.

- بالا تەز سويلەپ كەتۋ ءۇشىن اتا-اناسى نە ىستەۋ كەرەك؟

- انانىڭ گەنەتيكالىق اۋرۋى بولسا سونى ەمدەۋدىڭ جولىن قاراستىرۋ قاجەت. جالپى جۇكتى ايەلدىڭ كوڭىل-كۇيىنىڭ كوتەرىڭكى بولىپ جۇرۋىنە ءمان بەرگەن دۇرىس. قاسىنداعى كۇيەۋى، اتا-ەنەسى وعان قامقورلىق تانىتىپ، قۋانتىپ جۇرگەنى ءلازىم. سەبەبى بۇنىڭ بارلىعى ىشتەگى بالاعا اسەر ەتەدى. سودان كەيىن ءسابي دۇنيەگە كەلگەن سوڭ اتا-انالاردىڭ وزدەرى تەلەفون مەن تەلەديدار كورگەندى شەكتەۋى كەرەك. ۇلكەن سمارت تەلەديداردان قانشاما شۋ بولىنەدى. ءتىپتى بالا ونى كورمەگەننىڭ وزىندە جاي ەكراننىڭ الدىندا وتىرسا ونىڭ ساۋلەسى ميىنا زاقىم كەلتىرىپ، ويلاۋ، سويلەۋ قابىلەتتەرىن تەجەيدى. سول ءۇشىن بالالارىڭىزبەن ءجيى سويلەسىڭىزدەر، بىرگە ويناڭىزدار.

قازاقتا «بالا اقىلى - ساۋساعىنىڭ ۇشىندا» دەگەن ءسوز بار. ءبىزدى قارشاداي كەزىمىزدەن قاراقۇمىق، كۇرىش تازالاتقىزاتىن. وسىلاي قول موتوريكاسىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتتى. سايكەسىنشە ول ءتىلىمىزدىڭ شىعۋىنا سەپ بولدى. قازىر بالاسىنا كۇرىش تازالاتقىزاتىندار جوقتىڭ قاسى. ءبارى مازامدى الماسىنشى دەپ تەلەفون بەرىپ قويادى.

- سىزگە اتا-انالار ءجيى جۇگىنىپ جاتا ما؟ ءتىلى شىقپاي جۇرگەن بالامەن قالاي جۇمىس ىستەيسىز؟

- ءيا. بۇرىن ءبىر عانا كابينەتىم بولاتىن. وندا بالامەن ءتىل، جاق، ەرىن، تىسپەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى دىبىسىن قوياتىنمىن. دەگەنمەن بۇگىنگى بالالاردىڭ كوبىندە سەنسورلىق جۇيەلەرىندە بۇزىلىس بار. تۇسىنىكتى تىلمەن ايتقاندا، بۇل - بالا تەپە- تەڭدىگىنىڭ بۇزىلۋى، تەرىسىنىڭ تىم سەزىمتالدىعى نەمەسە مۇلدە سەزبەي قالۋى. ءيىس سەزۋ، كورۋ، ەستۋ قابىلەتتەرىنىڭ ناشارلاۋى دا وسى ءتىلدىڭ جاي شىعۋىنا ىقپال ەتەدى.

سوندىقتان مەن مەملەكەتتەن 5 ميلليون تەڭگە مولشەرىندە قايتارىمسىز گرانت الىپ، ۇلكەن ورتالىق اشتىم. ونداعى گيدروماسساج بولمەسى بالانىڭ تەرىسىن قالىپتى سەزۋىنە كومەكتەسسە، بەيىمدەلگەن سپورت مامانى (افك) بالدىرعاننىڭ بۋىن مەن بۇلشىق ەتتەرىنىڭ جۇمىس ىستەۋىنە، قول مەن كوزدىڭ كورديناتسياسىن دۇرىستاۋعا جاردەم ەتەدى. توپتىق جانە جەكە ساباقتار جۇرگىزەمىز. قۇدايعا شۇكىر، وڭدى ناتيجەلەرىمىز از ەمەس.

- كوبىسى بالاسىن نەشە جاستان لوگوپەدكە اپارارىن بىلمەي جاتادى. نەگىزى قاي جاستا كورسەتكەن دۇرىس؟

- ءار بالانىڭ فيزيولوگيالىق دامۋى بولادى. مىسالى، 2-4 اي اراسىنداعى ءسابي «ۋۋۋ» دەپ دىبىستاۋى كەرەك. 6-9-ايدا «با- با- با، ما- ما- ما، پا- پا- پا» دەپ بىلدىرلاسا، 9-ايدان 1 جاسقا دەيىن «ماما» ، «پاپا» دەپ قوسىپ ايتا الۋى ءتيىس. ەگەر ءبىر جارىم جاسقا دەيىن وسىنداي دامۋ بايقالماسا مامانعا قارالعان دۇرىس. ال اتىن اتاعاندا قاراماسا، ەشكىممەن قارىم-قاتىناسقا تۇسپەسە نيەۆروپاتولوگقا كورسەتۋ قاجەت. كەيبىرەۋلەر «اتام 4 جاسىندا سويلەگەن»، «اپامنىڭ ءتىلى 5-كە تولعاندا شىققان» دەپ ۋاقىتتى وتكىزىپ الادى. بۇل مۇلدە قاتە. ۋاقىت وزدىرماي ەرتەرەك قام جاساڭىزدار.

- «ر» ارپىنە ءتىلى كەلمەيتىندەر بار. لوگوپەدكە بارسا كەز كەلگەن ادامنىڭ ءتىلىن «ر- عا» كەلتىرۋگە بولا ما؟

- «ر» ءارپىن ايتا الماي جۇرگەندەردىڭ اراسىندا ماعان كەلگەندەردىڭ ىشىندە ەڭ جاسى ۇلكەنى 15-تە بولدى. ول ءبىر ايدان كەيىن سول ءارىپتى ايتىپ كەتتى. نەگىزى «ر» ءارپى 5 جاستان باستاپ قويىلاتىن دىبىس. 3-4 جاستاعى بالاعا ۇيرەتپەيمىز. ەگەر 5 جاستاعى بالا كەلسە 10 كۇننىڭ ىشىندە ناتيجە بولادى. جاسى وسكەن سايىن ۇيرەنۋ ۋاقىتى دا سوزىلا تۇسەدى.

اۆتور

تالعاتجان مۇحامەتبەك ۇلى