گازا تۇرعىندارىن ماڭايىنداعى ەلدەر «جوق» دەسە دە كوشىرەمىز- ترامپ
استانا. قازاقپارات – ا ق ش قايتا قۇرۋ جوسپارى اياسىندا گازاعا يەلىك ەتەدى. ا ق ش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ وسىنداي كۇتپەگەن مالىمدەمە جاسادى، دەپ حابارلايدى 24kz.

مۇنداي كوزقاراسىن اق ءۇي قوجايىنى يزرايل پرەمە-مينيسترىمەن كەزدەسۋدەن كەيىنگى بريفينگتە ءمالىم ەتتى. جالپى نەتانياحۋدىڭ ۆاشينگتونعا كەلۋى كوپتى ەلەڭ ەتكىزگەنى جاسىرىن ەمەس. سەبەبى ول ترامپتىڭ ەكىنشى پرەزيدەنتتىك مەرزىمىندەگى العاشقى شەتەلدىك قوناعى. ولاردىڭ كەزدەسۋى حاماس پەن يزرايل اراسىنداعى بەيبىت كەلىسىمنىڭ ەكىنشى كەزەڭى باستالار شاقتا ءوتىپ جاتىر.
دونالد ترامپ، ا ق ش پرەزيدەنتى:
- ا ق ش گازا سەكتورىنا يەلىك ەتىپ، وندا قايتا قۇرۋ-قۇراستىرۋ جۇمىستارىن اتقارادى. جارىلماعان بومبالاردى، قارۋ- جاراقتاردى زالالسىزداندىرادى. قيراندىلاردى بۇزىپ، تىپ-تيپىل ەتىپ، قايتا قۇرىلىس سالادى. جاڭا ۇيلەر مەن جۇمىس ورىندارىن جاساپ بەرەدى. بۇل تاياۋ شىعىسقا بەيبىتشىلىك الىپ كەلەدى.
بۇل ساپار تەك ترامپتىڭ العاشقى شەتەلدىك قوناعى عانا ەمەس. نەتانياحۋدى حالىقارالىق قىلمىستىق سوت «قىلمىسكەر» دەپ تاپقاننان بەرگى العاشقى رەت شەتەلگە شىعۋى بولىپ وتىر. ەستەرىڭىزدە بولسا، بىلتىر قاراشادا ادامزاتقا قارسى قىلمىسى مەن سوعىس قىلمىستارى ءۇشىن دەپ يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى جانە حاماس باسشىلارىنا ايىپ تاعىلعان ەدى. ا ق ش بۇل حالىقارالىق ۇيىمعا، ريم ستاتۋسىنا مۇشە بولماعاندىقتان، تاعىلعان ايىپتارعا قاراي نەتانياحۋدى تۇتقىندامايدى. الايدا الەمدىك دەرجاۆا رەتىندە ونىڭ بۇل ارەكەتىن حالىقارالىق قۇقىق ۇيىمدارى بىردەن سىناپ تاستادى.
حالىقارالىق قىلمىستىق سوت ح ق س سوعىس قىلمىستارى مەن ادامزاتقا قارسى قىلمىستار ءۇشىن جاۋاپقا تارتقىسى كەلەتىن يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى نەتانياحۋدى اق ۇيدە قابىلداۋ ارقىلى، امەريكا قۇراما شتاتتارى حالىقارالىق ادىلەتتىلىككە دەگەن قۇرمەتىنىڭ جوقتىعىن كورسەتىپ وتىر.
ا ق ش-تىڭ جەنيەۆا كونۆەنتسيالارى بويىنشا سوعىس قىلمىستارىن جاسادى نەمەسە جاساۋدى بۇيىردى دەپ ايىپتالعان ادامداردى ىزدەستىرىپ، سوتقا تارتۋ نەمەسە ەكستراديتسيالاۋ جونىندە ناقتى مىندەتتەمەلەرى بار. سوعىس قىلمىستارى مەن ادامزاتقا قارسى قىلمىستار جاسادى دەپ ايىپتالعان تۇلعالار ءۇشىن ا ق ش «قاۋىپسىز باسپانا» بولماۋعا ءتيىس. بۇعان Human Rights Watch ۇيىمى وكىلدەرى دە قوسىلىپ، ترامپتىڭ زور مولشەردە قارۋ جاراق جولداۋى دوعارىلۋى كەرەك دەپ مالىمدەدى. نەگىزى ا ق ش يزرايلگە جىل سايىن 4 ميلليارد دوللارعا جۋىق اسكەري كومەك بەرەدى. ءبىراق براۋن ۋنيۆەرسيتەتى مالىمدەۋىنشە، بايدەن اكىمىشىلىگى كەزىندە بۇل سوماعا تاعى 18 ميللياردقا جۋىق اسكەري كومەك قوسىلعان.
بۇدان بولەك، ۆاشينگتوننىڭ وزىندە دە نەتانياحۋ ءجۇرىپ وتەتىن جولدارعا نارازىلىق باننەرلەرى ءىلىنىپ، ءتۇرلى ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار بەلسەندىلىك تانىتىپ ميتينگكە شىعىپ جاتتى. ال اق ۇيدە جولىققان قوس ەلدىڭ باسشىلارى الدىمەن شاعىن بريفينگ ۇيىمداستىرىپ، كەلىسسوزدەرگە كىرىپ كەتتى. ءبىراق سول بريفينگتەگى ترامپتىڭ گازا تۇرعىندارىن كورشى ەلدەرگە كوشىرۋ تۋرالى قايتالانىپ ايتىلعان مىنا ءبىر مالىمدەمەسى كوپتىڭ نازارىن وزىنە تاعى اۋداردى.
دونالد ترامپ، ا ق ش پرەزيدەنتى:
- گازا تۇرعىندارىن باسقا جاققا كوشىرە الاتىنىمىزعا سەنىمدىمىن. ءتىپتى ماڭايىنداعى ەلدەر «جوق» دەسە دە. مەكسيكا دا «جوق» دەپ كەلە جاتىپ، قازىر ورتاق شەكارامىزداعى ءتارتىپتى كۇشەيتۋ ءۇشىن ون مىڭ اسكەر جىبەرۋگە كەلىستى عوي. كەلىسپەي وتىرعان كانادانى دا كەلىستىردىم. ولار دا سولتۇستىك شەكارامىزدى باقىلاۋعا اتسالىسادى. بۇنىڭ بارىنە وزدەرىڭىز كۋا بولىپ وتىرسىزدار. گازاداعى جاعداي، ارينە، وتە قيىن دەڭگەيدە. ول جەر ءومىر سۇرۋگە جارامايتىنداي بولىپ قالعان. گازا تۇرعىندارىندا باسقا جاققا بارىپ ءومىر سۇرۋدەن باسقا تاڭداۋ بار ما؟
بۇل جەردە ترامپتىڭ ۇسىنىسىنا كەلىسپەي وتىرعان مىسىر مەن يوردانيا بيلىگى. ولار ميلليوننان اسا گازالىقتاردى پانالاتۋدان باس تارتىپ وتىر. ەكونوميكالىق، قاۋىپسىزدىككە قاتىستى ءتۇرلى سەبەپتەر بار. بۇعان ءتۇرلى قوعامدىق ۇيىمدار دا قارسىلىق تانىتىپ، پالەستينالىقتاردىڭ جەرىن تارتىپ الۋ جوسپارلانىپ وتىر دەپ ا ق ش بيلىگىن ايىپتاپ تا جاتىر.
ءوزىن كەلىسسوزدىڭ شەبەرى سانايتىن دونالد ترامپ شىنىمەن دەگەنىنە جەتە مە، جوق پا ول ەندى الداعى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە بولماق. الەم باسىلىمدارى دا، بيلىك وكىلدەرى دە كوپ كۇتتىرمەي جاۋاپ بەردى. مىسالى ساۋد ارابياسى پالەستينا ءوز ەگەمەندىگىنە تولىق جەتپەيىنشە يزرايلمەن ەشقانداي قارىم-قاتىناس ورنامايدى دەپ مالىمدەدى. جانە پالەستينالىقتاردى ءوز جەرىنەن كوشىرىپ تاستاۋعا تۇبەگەيلى قارسى ەكەنىن ءبىلدىردى.
ساۋد ارابياسىمەن بايلانىس ا ق ش ءۇشىن دە، يزرايل ءۇشىن دە اسا ماڭىزدى. ترامپتىڭ يزرايلدى اراب ەلدەرىمەن «دوستاستىرۋ» تالپىنىسىنا مۇنداي قاتقىل جاۋاپ سىزات ءتۇسىرۋى ابدەن مۇمكىن. بۇعان قاتىستى قارسىلىعىن حاماس تا بىردەن مالىمدەدى. ولار بۇل ارەكەتتى جاعدايدى تىپتەن ۋشىقتىرادى، ەلىمىز ەشقايدا كوشپەيدى دەپ پىكىر ءبىلدىردى. وسىعان وراي تاياۋ شىعىس ينستيتۋتىنىڭ ا ق ش ساياساتى بويىنشا اعا زەرتتەۋشىسىنىڭ پىكىرىنە دە قۇلاق تۇرسەك.
برايان كاتۋليس، تاياۋ شىعىس ينستيتۋتىنىڭ ا ق ش ساياساتى بويىنشا اعا زەرتتەۋشىسى:
- مەنىڭشە، ترامپ ءوزىنىڭ ادەتىنە باسىپ، ۇلكەن مالىمدەمە جاساپ، جۇرتتىڭ قالاي ارەكەت ەتەرىن باقىلاپ كورگىسى كەلەتىن سياقتى. مەكسيكا مەن كاناداعا قاتىستى تاريفتەردى جاريالاپ الىپ، ولاردى قولدانبادى عوي. بۇنداي ءتاسىلدى ترامپ ءوزىنىڭ العاشقى پرەزيدەنتتىك مەرزىمىندە دە قولدانعان. «يراكتىڭ بار مۇنايىن الىپ الامىز»، - دەدى. ءبىراق المادى. گرەنلانديا مەن پاناما كانالىنا قاتىستى مالىمدەمەلەرى سياقتى بۇل دا شالاجانسار ۇستانىم عانا. بۇل مالىمدەمەلەر ماسەلەنى شەشپەيدى، تەك پىكىرتالاس تۋدىرىپ، ۋاقىت ۇتتىرىپ، ويلانۋعا ۋاقىت بەرەدى.
ترامپتىڭ پالەستينالىقتاردى باسقا ەلدەرگە قونىس اۋدارۋ جوسپارىمەن ب ۇ ۇ باس حاتشىسى انتونيو گۋتەررەش تە كەلىسپەيتىنىن The New York Times-قا بەرگەن سۇحباتىندا ءمالىم ەتكەن ەدى. ول بۇل جوسپاردى ەتنيكالىق تازارتۋ ساياساتى دەپ تەرىس باعالاعان ەدى.
24.kz