ارال اپاتى: قازاقستان سەكسەۋىل ەگىلگەن اۋماقتى 1,5 ميلليون گەكتارعا دەيىن ۇلعايتپاق
تاشكەنت. KAZINFORM - بۇگىندە قازاقستان مەن وزبەكستان ارال تەڭىزىنىڭ تارتىلعان تابانىن جاسىل جەلەككە اينالدىرۋ بويىنشا جۇمىستاردى قارقىندى جۇرگىزىپ كەلەدى. وسى رەتتە بۇل باعىتتاعى ىستەرگە تارتىلعان ورمان شارۋاشىلىعى ماماندارى مەن جەتەكشى عالىمدار تاياۋدا قاراقالپاقستاندا باس قوسىپ، تاجىريبە الماستى، دەپ حابارلايدى Kazinform اگەنتتىگىنىڭ تاشكەنتتەگى مەنشىكتى ءتىلشىسى ءاليحان اسقار.
الەمدەگى ءىرى ەكولوگيالىق اپات وشاعى سانالاتىن ارال تەڭىزىنىڭ 6 ميلليون گەكتارى سورعا اينالسا، سونىڭ 2,8 ميلليون گەكتارى ەلىمىزدىڭ اۋماعىنا تيەسىلى.
ونىڭ سالدارىن جويۋ ءۇشىن ەكى ەل بىرلەسە جۇمىس اتقارىپ جاتىر.
ماسەلەن، وزبەكستاندىق ماماندار قاراشا-ناۋرىز ارالىعىندا وزدەرىنىڭ تەرريتورياسىنا ەنەتىن ارالدىڭ بولىگىنە كوشەت وتىرعىزىپ، تۇقىم سەبەدى.
ياعني، كليماتتىق ەرەكشەلىكتەر ەسكەرىلە وتىرىپ، مۇنداي ىستەر قازاقستانعا قاراعاندا بىرەر اپتا ەرتە باستالادى.
«ءبىزدىڭ ەسەپكە ساي، 10-ساۋىرگە دەيىن 300 مىڭ گەكتارعا سەكسەۋىل ەگۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. تۇقىمدى ارنايى تەحنيكامەن، ۇشاقپەن جانە دەلتاپلانمەن اۋەدەن سەبۋ جۇيەسى جولعا قويىلعان. تۇقىمدى جەرگىلىكتى حالىقتان ساتىپ الامىز، بۇگىندە ول جەتكىلىكتى كولەمدە بەرىلىپ جاتىر»، - دەدى قاراقالپاقستاننىڭ ەكولوگيا جانە ارالدى دامىتۋ بويىنشا حاتشىلىق باسشىسى مارحاباي نۇرمانوۆ.
ارال تابانىنا سەكسەۋىل ەگۋدى قازاقستان دا قارقىندى جۇرگىزىپ جاتىر. تاۋەلسىزدىك جىلدارى مۇنداعى 900 مىڭ گەكتاردان استام اۋماققا تۇقىم سەبىلىپ، كوشەت وتىرعىزىلعان.
سونداي-اق، وسىدان 13 جىل بۇرىن 1 ميلليون كوشەت دايىندايتىن تۇقىمباق سالىنعان، قازىر كەلەسىسىنىڭ قۇرىلىسى قولعا الىندى. ونىڭ اۋماعى 33 گەكتاردان اسادى.
جالپى ەكى ەل ماماندارىنىڭ ورمان ءوسىرۋ تەحنولوگياسى ۇقساس.
ارال تابانىنا ەگۋ ءۇشىن شولگە ەڭ ءتوزىمدى سانالاتىن سەكسەۋىل مەن قاراباراق وسىمدىكتەرى تاڭداپ الىنعان.
ول ميكروكليماتتى جاقسارتادى، تيىسىنشە جەردىڭ قۇنارىن ارتتىرادى.
«ارال تەك ءبىر ەلدىڭ ماسەلەسى ەمەس. سوندىقتان قازاقستان مەن وزبەكستان ونىڭ سالدارىن جويۋ جۇمىستارىن بىرلەسە اتقارسا، ءبۇتىن قۇرلىققا وڭ اسەر ەتەدى. جىل سايىن قۇرعاعان ارال تابانىنان شامامەن 150 ميلليون توننا تۇز بەن شاڭ كوتەرىلەدى. بۇل ماسەلەنى قازاقستان جانە وزبەكستان ماماندارىنىڭ كومەگىمەن شەشەمىز دەگەن ويدامىز»، - دەپ توقتالدى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى زينوۆي نوۆيتسكي.
قازاقستان ۇكىمەتى ارالدا سەكسەۋىل ەگىلگەن اۋماقتى كوپ ۇزاماي 1,5 ميلليون گەكتاردان اسىرۋعا نيەتتى.
ول ءۇشىن تەڭىز ايماعىنداعى ورمان شارۋاشىلىعىنا قوماقتى قاراجات ءبولۋ جوسپارلانعان.
اۆتور
ءاليحان اسقار
