الەمدەگى اقىلعا سىيىمسىز سالتتار
استانا. قازاقپارات - «ءار ەلدىڭ سالتى ءار باسقا، يتتەرى قارا قاسقا» دەگەنگە ءمان بەرمەۋشى ەدىم، سويتسەم، ەستىگەندە ىشەك-سىلەڭدى قاتىرىپ، ءتىپتى دەنە تۇرشىكتىرەتىندەرى دە بار ەكەن. سەنبەسەڭىز، ءوزىڭىز وقىپ كورىڭىز.

قاناتتى ءسابي
ءۇندىستاننىڭ ماحاراشترا شتاتى تۇرعىندارىندا جاڭا تۋعان ءسابيىن 15 مەتر بيىكتىكتەن جەرگە لاقتىرۋ سالتى بار.
جارتى مىڭجىلدىقتان بەرى وسى سەنىمدى جەتەكشىلىككە الاتىندار بۇل ارقىلى بالانىڭ دەنساۋلىعىن سىناپ ءارى شىڭداي تۇسەمىز دەپ سەنەدى.
سونداي-اق سول جولى ءتىرى قالعان بالانىڭ الداعى ءومىرى ساتتىلىكتەرگە تولى بولادى جانە بالا اقىلدى دا ەرجۇرەك بوپ وسەدى دەيدى. ارينە، بالا جەرگە تۇسسە مۇگەدەك بوپ، ءتىپتى ءولىپ تە قالۋى مۇمكىن عوي، ال بۇل سالت بويىنشا ونى تومەندە ماتا كەرىپ قاعىپ الادى.
«قالىڭدىقتى قارالاۋ»
«قالىڭدىقتى قارالاۋ» دەپ اتالاتىن سالت بار ەكەن شوتلانديادا. ياعني، توي بولۋعا ساناۋلى ءسات قالعاندا كەلىننىڭ ۇستىنە شىرىگەن جۇمىرتقا، سوۋس، ۇن، شىرە سەكىلدى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ساسىق ءارى جابىسقاق نارسەلەر جاعىپ قالا نەمەسە اۋىلدى ءبىر اينالدىرىپ، سوسىن اعاشقا نە باعانعا بايلاپ تاستايدى.
مۇنداعى ماعىنا، وسىعان شىداعان قالىڭدىق وتباسىلىق ءومىردىڭ ىستىق-سۋىعىنا دا توزەدى دەگەندە جاتسا كەرەك.
تابىتتاعى جۇبايلار
وسى سەكىلدى اقىلعا سىيىمسىز ءبىر سالتتى تايلاندتىق بۋدداشىلار ۇستانادى ەكەن. ولار توي كەزىندە جاس جۇبايلاردى ساناۋلى مينۋتتارعا تابىتقا جاتقىزادى. سويتكەندە ولار الداعى ءومىردىڭ باقىتسىزدىعىنان قۇتىلادى دەپ سەنەتىنگە ۇقسايدى.
بيىك جارتاس، مىلقاۋ ايەل...
ال اندالۋزالىق كۇيەۋ جىگىت بولماعانىڭىزعا شۇكىر دەڭىز. سەبەبى وندا ۇيلەنەتىن ءار جىگىت توي الدىندا بيىك جارتاستان جەرگە قاراي باسىمەن شانشىلىپ ءتۇسۋى كەرەك. جانە دە قالىڭدىعىنىڭ تۋىستارى قانشالىقتى كوپ بولعان سايىن، جارتاس تا بيىكتەي تۇسەدى. ونداعى ماعىنا ەجەلگى اتا سالت بويىنشا، وتاعاسى بولاتىن جىگىتتىڭ باسسۇيەگى مىقتى بولۋى ءتيىس، ال بۇل سوعان سىناق.
ۇندىستەردىڭ ۇردىستەرى ءتىپتى ادام شوشىرلىق ءارى قاتىگەز، سەبەبى كەي تايپالارىندا قالىڭدىقتىڭ ءتىلىن دە كەسۋ سالتى ساقتالعان. سەبەبى سوندا عانا ايەل ءومىر بويى ءۇنسىز وتەدى، ال ول ءوز كەزەگىندە وتباسىنىڭ تىنىشتىعى ءۇشىن اۋاداي قاجەت دەپ بىلەدى.
«باچا پوش»
اۋعانستان مەن پاكىستاندا قىز بالالاردى ۇل سەكىلدى تاربيەلەيتىن سالت بار، ولاردى «باچا پوش» دەپ اتايدى ەكەن. ونى نەگىزىنەن تەك قانا قىز تۋىلا بەرگەن وتباسىلار ۇستانادى، ال اتالعان ەلدەر ءۇشىن ول نامىس. باچا پوشقا كادىمگىدەي ۇلدىڭ ەسىمىن بەرىپ، ۇلشا كيىندىرىپ، شاشتارىن دا ۇنەمى قىپ-قىسقا ەتىپ قىرقىپ تاستايدى.
ءبىر جاعىنان ونداي قىزدار كادىمگى قۇربىلارى سەكىلدى كوپتەگەن تىيىمداردان قۇتىلىپ، ۇلدارمەن بىرگە كوپشىلىك ورىندارىنا شىعىپ، سپورتپەن اينالىسىپ، مەكتەپكە بارۋ قۇقىعىنا يە بولادى. تەك بويجەتكەن شاقتىڭ العاشقى بەلگىلەرى بىلىنە باستاعان كەزدە باچا پوش قايتادان قىز ومىرىنە ورالىپ، ۇل ومىرىندەگى قۇقىقتارىنان ايىرىپ، تۇرمىسقا بەرەدى. دەگەنمەن، اتالعان سالت قىزدىڭ جۇبايلىق ومىردە جاقسى ايەل بولۋىنا ازداپ كەدەرگى كەلتىرەتىنگە ۇقسايدى.
«قانىشەر»
ءيا، ءيا، تۋرا ماعىناسىندا. تورتكۇل دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىن مەكەندەيتىن حالىقتار اراسىندا ءالى كۇنگە تاعىلىقتان ارىلا الماعاندار بار دەسە سەنەر مە ەدىڭىز؟ ولاردىڭ ىشىندە ءتىپتى شەگىنە شىققاندار قان ىشەدى ەكەن. كەنياداعى ماساي-جاۋىنگەرلەر سيىردىڭ تىرىدەي تامىرىن ءتىلىپ جىبەرىپ، بۇرق ەتە قالعان جاس قاندى سۇتپەن ارالاستىرىپ تالاسا ىشەدى. ءبىراق ءبىز مۇنىڭ ءمانىن تۇسىنە المادىق ەش...
قۇمىرسقا تولى قولعاپ...
ونى پاپۋا-جاڭا گۆينەيا ەلىندە، اۆستراليادا ساقتالعان تايپالاردىڭ بوزبالالىقتان جىگىتتىك شاققا اياق باسقان ەر كىندىكتىلەرى كيۋگە ءتيىس. وندا دا 30 مينۋتتان 25 رەت. تاۋلىكتىڭ جارتىسى دەرلىك ۋاقىتتا قۇمىرسقا تولى قولعاپتى كيىپ-شەشكەنگە جانە ءار ساتتە شاققان قۇمىرسقانىڭ ۋىنا شىداعان بوزبالا ناعىز جىگىت دەپ تانىلادى. ەندىگى جەردە ونى تايپانىڭ ەرجۇرەك جىگىتى دەمەي كورىڭىز!
ءۇش كۇندىك نەكە جايلى ەستىپ پە ەدىڭىز؟
ءۇندىستاندى مەكەندەيتىن كەيبىر ۇساق ۇلتتاردىڭ ىشىندە وسىنداي دا نەكە ءتۇرى بارعا ۇقسايدى. تۋرا ءۇش كۇننەن سوڭ كۇيەۋ جىگىت ايەلىنىڭ ومىرىنەن زىم-زيا جوعالۋى ءتيىس. جانە، ەشقاشان ونىڭ كوزىنە تۇسپەۋى دە كەرەك. ال كەلىنشەكتىڭ بولسا «ناعىز» ءومىرى سودان كەيىن باستالادى.
سەمىرگەن سايىن سۇلۋ...
ورتالىق نيگەريادا قىز بالانىڭ تۇرمىسقا شىعاتىن كەزىن تايپانىڭ كوسەمدەرى شەشەدى. بۇل بەر جاعى، سەبەبى الگى قىزدى بىرنەشە اي، ءتىپتى جىل بويىنا ارنايى ءبىر لاشىققا قاماپ، ول جەردە وعان تۇك تە ىستەتپەي، تەك ءجيى-ءجيى اۋزىنا اس تىعۋمەن بولادى. سەبەبى نەعۇرلىم سەمىز بولعان سايىن، قالىڭدىق سۇلۋ سانالادى ولاردا.
تۇيەدەن باستاپ، جۇمىرتقامەن اياقتالادى
ەجەلگى اراب باداۋيلەرىندە توي داستارقانىنىڭ ەرەكشە ءبىر باس ءمازىرى بىلاي بولىپتى: «تۇتاستاي قۋىرىلعان تۇيە، ونىڭ ىشىندە تۇتاس قۋىرىلعان قوي، ونىڭ ىشىندە تاۋىق، ونىڭ ىشىندە بالىق، ەڭ سوڭىندا جۇمىرتقامەن بىتەدى.
«ارۋاق كيىندىرگىشتەر»
مالاگاي دەپ اتالاتىن جۇرت جىلىنا ەكى نەمەسە ءۇش رەت قايتىس بولعان اتا-بابا سۇيەكتەرىن ارشىپ الىپ، كەبىندەرىن اۋىستىرىپ تۇرادى ەكەن.
مەرەي ماتاي
aynaline.kz