اكە الدىنداعى بورىشىمدى 20 جىل تاباندى ەڭبەكپەن وتەدىم - «حالىق جاۋىنىڭ» ۇلى
پەتروپاۆل. KAZINFORM - پەتروپاۆلدا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشارشىلىق قۇرباندارىنا ارنالعان ەرەكشە مەموريالدىڭ اشىلعانىنا بيىل 20 جىل تولىپ وتىر. جازىقسىز جاپا شەككەن 8 مىڭعا جۋىق ادامنىڭ ەسىمى جازىلعان ەسكەرتكىش كەشەنى كەزىندە «حالىق جاۋى» اتانعان ماعاز ساعىندىقوۆتىڭ ۇلى - ءوڭىردىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، بۇگىندە جاسى 90 عا جاقىنداعان قاريا بولات ماعاز ۇلىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا بوي كوتەرگەن ەدى.
بولات ساعىندىقوۆ اكەسىنەن ءبىر جاسىندا ايىرىلدى. كولحوزدى باسقارعان ازاماتقا بىرەۋدىڭ كورسەتۋىمەن جالا جابىلىپ، «حالىق جاۋى» اتانىپ، ونى ءبىر كۇندە ۇستاپ اكەتكەن. ايەلى كاماش ءبايمىش قىزى شيەتتەي جەتى بالامەن قالادى. «حالىق جاۋىنىڭ» ايەلى رەتىندە كورمەگەن قورلىعى جوق، قىسى- جازى اۋىر جۇمىسقا جەگىلەدى. بالالارى دا اشتىق، جالاڭاشتىقتان بولەك تۇرتپەكتەۋگە ۇشىراپ، قيىندىق كورىپ ەر جەتەدى.
بولات ماعاز ۇلى اكەسىنىڭ ناقتى قايدا جەرلەنگەنىنەن ءالى كۇنگە بەيحابار. 1958 -جىلى ومبى اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىندا وقىپ ءجۇرىپ، ك س ر و جوعارعى كەڭەسىنە كليمەنت ۆوروشيلوۆقا حات جازادى. كەيىن اكەسى ماعاز ساعىندىقوۆتىڭ 10 جىلعا سوتتالىپ، 1943 -جىلدىڭ 10-قىركۇيەگىندە قاراعاندى لاگەرىندە تۋبەركۋلەزدەن قايتىس بولعاندىعى تۋرالى جاۋاپ الدى.
«پەتروپاۆلداعى ورىس-دراما تەاترىنىڭ جانىندا الاڭ بولدى، ول جەردە كەزىندە ن ك ۆ د-نىڭ عيماراتى تۇرعان. سول جەردە ۇستالعانداردىڭ تاعدىرى شەشىلدى، تەرگەپ، ءبىرىن قاماپ، ەندى ءبىرىن اتۋ جازاسىنا كەستى. بىردە دراما تەاترىنىڭ الدىندا تۇر ەدىم، بۋلدوزەر ن ك ۆ د-نىڭ وسى ەسكى عيماراتىن قۇلاتىپ جاتىر ەكەن. سوعان قاراپ تۇرىپ، اي-شىركىن، مىنا جەردە مەنىڭ دە اكەمدى قينادى-اۋ دەپ، وسى جەرگە ەسكەرتكىش قويۋ ويىما كەلدى.
سول كەزدەگى پەتروپاۆل اكىمى نيكاندروۆتىڭ الدىنا باردىم، ول دۇرىس جاۋاپ بەرمەدى. بۇل جەكە ادامنىڭ قولىنان كەلەتىن ءىس ەمەستىگىن ءتۇسىنىپ، قوعامدىق قور قۇرۋعا بەل بۋدىم. ەكى جولداسىمدى - زەينوللا ولجابايەۆ پەن داۋلەت وماروۆتى كوندىرىپ، ۇشەۋىمىز «پاميات» قوعامدىق قورىن قۇردىق. كەيىن ءوڭىر باسشىسى سميرنوۆ دەگەنگە بارىپ، ول كىسى بىردەن قولداپ، باس ساۋلەتشىگە تەلەفون شالدى. «تەاتر الدىنان ورىن بولىڭدەر، ول جەردە ەسكەرتكىش بولادى»، - دەدى. سوسىن قارجى باسقارماسىنا حابارلاسىپ، 2004 -جىلعا 10 ميلليون تەڭگە جوسپارلاۋدى بۇيىردى. قاتتى قۋاندىم، ءبىراق قۋانىشىم ۇزاققا بارمادى، ول كىسى ءبىر اپتادان كەيىن الماتىعا اۋىسىپ كەتتى. ودان كەيىنگى اكىم ول جەرگە بانك عيماراتىن سالاتىن بولىپ شەشتى. ءوڭىر تىلشىلەرىنىڭ كومەگىنە جۇگىنۋگە تۋرا كەلدى. اراعا كوپ ۋاقىت سالماي قابىلداۋىنا شاقىردى. باسىندا ءسوزىم وتپەگەن سىڭايلى بولدى. ماسكەۋدەگى جوعارى پارتيا مەكتەبىنىڭ تۇلەگى ەدى، مەن دە سول مەكتەپتى ۇزدىك اياقتاعانىمدى ايتىپ ەدىم، وزگەرىپ سالا بەردى. وسىلايشا، ماسەلەنى شەشەتىن بولدى»، - دەيدى بولات ساعىندىقوۆ.
كوپ كەشىكپەي حالقىمىزدىڭ ۇمىتىلماس قاسىرەتىنە ارنالعان مونۋمەنت بوي كوتەردى. بولات ساعىندىقوۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان جوبانى ساۋلەتشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى حاسەن ابايەۆ جۇزەگە اسىردى.
«كەشەندەگى باستى نىسان - مونۋمەنت. ونىڭ استى - تۇتقىندار وتىرعان كىشكەنە تەرەزەلەرى تەمىرمەن بەكىتىلگەن كامەرالاردى بىلدىرەدى. ءۇش تەمىر رەلستىڭ قارا ءتۇستىسى - ەل باسىنا تونگەن تۇنەك، قىزىل ءتۇستىسى - حالىقتىڭ اققان قانى، ال اق ءتۇس - بولاشاققا ءۇمىتتى بىلدىرەدى. ورتادا ورنالاسقان پيراميدا پىشىندەس تاس - اتىلعان ادامداردىڭ، ال جوعارى جاقتاعى ءبىر-بىرىنە كولدەنەڭىنەن بەكىتىلگەن تەمىر - تۇتقىندار قامالعان تەمىر توردىڭ سيمۆولى. كەيىن تاعى قۇربانداردىڭ ەسىمىن قوسۋ ءۇشىن تاقتانى ۇزارتۋعا تۋرا كەلدى. ناتيجەسىندە ءبىر مەموريالدىڭ قۇرامىندا بەس ەسكەرتكىش پايدا بولدى. ول جەردە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنان بولەك، قۋعىنعا ۇشىراعان بايلاردىڭ، دەپورتاتسيا، اشتىقتان جاپا شەككەندەر كورسەتىلگەن. مۇنداي مەموريال باسقا وڭىرلەردىڭ بىرىندە جوق.
بۇل مەموريالعا ەسىمدەرى كىرمەي قالعان ادامدار ءالى دە بار. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن قۇرىلعان كوميسسيا قۋعىن- سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر. تاعى 900 ادامنىڭ اتى-ءجونى ارحيۆتە انىقتالىپ وتىر. ال قازىرگى ۋاقىتتا قابىرعادا 7600 دەي ادامنىڭ ەسىمى جازىلعان. بۇل كيەلى ورىن - ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارى مەن زارداپ شەككەندەردىڭ ەسىمدەرى ماڭگىلىك ساقتالاتىن، ۇرپاقتارى تاعزىم ەتەتىن ەسكەرتكىش. جالپى مەن 70 جىل ەڭبەك ەتتىم، اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا جۇمىس ىستەدىم، اگرونوم، ديرەكتور بولدىم، اۋىر جۇمىستار اتقاردىم، ءبىراق سونىڭ ىشىندەگى سوڭعى 20 جىل مەن ءۇشىن وتە قىمبات. بۇل جۇمىس اكەمنىڭ اماناتى ىسپەتتەس. ۇرپاعى ءۇشىن ساۋاپتى ءىس بولدى»، - دەيدى بولات ساعىندىقوۆ.
مەموريال بۇگىندە رەسپۋبليكانىڭ كيەلى ورىندار كارتاسىنا ەنگىزىلگەن. ال اقساقالدىڭ مۋزەي اشۋ نەمەسە وبلىستىق مۋزەيدە ءبىر زالدى وسى ناۋبەت قۇرباندارىنا ارناۋ تۋرالى ارمانى بار.
«كەزىندە وسى جاقتان قونىس اۋدارعاندار – ت م د ەلدەرىنەن، يزرايلدەن، ۋكراينادان تەلەفون سوعىپ، حابارلاسادى. اتالارى جايىندا مالىمەت العىسى كەلەدى. ىزدەگەندەر، سۇراعاندار سول مۋزەيدەن قاجەتتى اقپاراتتى الار ەدى. وبلىستىق ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ 100 جىلدىعىنا وراي اتقارىلاتىن جۇمىستار تىزىمىنە قوسىلادى دەپ جەرگىلىكتى بيلىك ۋادە بەرىپ ەدى، وكىنىشكە وراي ۇمىت قالدى»، - دەيدى بولات ساعىندىقوۆ.
اۆتور
اقەركە داۋرەنبەك قىزى
