افريكادا ەسەك تەرىسىن ساتۋعا تىيىم سالىندى

استانا. قازاقپارات - الەمدە جىل سايىن مىڭعىرعان مال سويىلسا، ونىڭ ءار بولىگى ەش زايا كەتپەيدى. ەبىن تاپقاندار ەتى مەن تەرىسىن كادىمگىدەي كادەگە جاراتىپ وتىر. ەتىن جەسەك، تەرىسىنەن تون كيىپ ءجۇرمىز. ال سول تەرىنىڭ قاتەرلى ىسىك تۋعىزاتىنىن بىلە مە جۇرت؟

حالىقارالىق قاتەرلى ىسىكتەردى زەرتتەۋ اگەنتتىگى تەرى قالدىقتارىن كانسەروگەن، ياعني وبىر تۋعىزاتىن قاۋىپتى حيميالىق قوسپالار تىزىمىنە قوستى. ال تەرى وڭدەۋ زاۋىتى جانىنداعى جەر استى سۋلارى سول ايماقتا قونىستانعان ادامنىڭ ومىرىنە ۇلكەن قاۋىپ توندىرەدى ەكەن. ءتىپتى، بىلعارى اياق كيىم، سومكە مەن تەرىدەن جاسالعان كيىم- كەشەكتە كوبىنەسە كانسەروگەندى اۋىر مەتالل حرومىنىڭ ىزدەرى بايقالادى.

سيىردىڭ تەزەگى قورشاعان ورتانى لاستايدى

تەرىنىڭ تىرشىلىك يەسىنە زيانىنان تىس جەر شارىنا توندىرەتىن قاۋپى دە كوپ. ول كليماتتىڭ وزگەرۋىنە، جاسىل جەلەكتىڭ جويىلۋى مەن بيوالۋاندىلىقتىڭ جوعالۋىنا اسەر ەتەدى. تەرى ساۋداسى ءۇشىن كۇتىپ باعىلاتىن ءىرى قارا جىل سايىن اتموسفەراعا 340 ميلليون توننا كومىرتەك شىعارادى. ياعني ونىڭ تەزەگى شىرىگەن كەزدە قورشاعان ورتاعا ۋلى گاز بولىنەدى. بۇل اۋاعا تارالاتىن پارنيكتىك گاز قالدىقتارىنىڭ بەستەن ءبىرى.

ال Peta جانۋارلارعا ەتيكالىق قاتىناس حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ دەرەگىنە سايكەس، سيىر تەرىسىنەن جاسالعان بىلعارىنىڭ اينالاعا كەرى اسەرى كوپ. ءىرى قارا تەرىسىنىڭ قورشاعان ورتاعا زيانى وسىمدىك تەرىسىنە قاراعاندا 10 ەسە، سينتەتيكالىق جانە ۆەگەتارياندىق بىلعارىدان التى ەسە جوعارى.

بانگلادەشتە %90 جۇمىسشى حيميادان ۋلانىپ قايتىس بولادى

بانگلادەش تەرى وڭدەۋ زاۋىتتارىندا قولدانىلاتىن حيميالىق قوسپادان كەلەر قاۋىپ كوپ. مىڭداعان توننا ۋلى زاتتار فابريكادا جۇمىس ىستەيتىن ادامنىڭ الدىمەن، ساۋلىعىنا، مۇنان سوڭ ومىرىنە ايتارلىقتاي زيان كەلتىرەدى. ءتىپتى، سول ماڭدى مەكەندەيتىن تۇرعىندار دا اۋرۋعا ۇشىراۋى مۇمكىن. اسىرەسە، بالالار تەرى قالدىقتارىنىڭ زيانىن كوپ شەگەدى. وعان كەي ەلدەردەگى كەيىنگى دەرەكتەر دالەل.

ءناپاقاسىن ءىرى قارادان ايىرىپ وتىرعان بانگلادەش حالقىنىڭ باسىم بولىگى داككاداعى تەرى وڭدەۋ زاۋىتىندا جۇمىس ىستەيدى. جەرگىلىكتى قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە ادام دامۋى ۇيىمىنىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سايكەس، زاۋىت ماڭىندا تۇراتىن ادامدار حيميالىق لاستانۋدان اسقازان-ىشەك جولدارى، دەرماتولوگيالىق اۋرۋلارعا ءجيى شالدىعادى.

ال فابريكادا جۇمىس ىستەيتىن جۇمىسشىلاردىڭ شامامەن %90- ى 50 جاسقا جەتپەي ءولىم قۇشادى. ونىڭ 25 پايىزى 11 جاسقا تولماعان بالالار.

كەنتۋككيدە تەرى يلەۋ ماماندارى لەيكوزعا ءجيى شالدىعادى

ال ا ق ش- تىڭ كەنتۋككي شتاتىنداعى تەرى يلەۋ زاۋىتى ماڭىندا تۇراتىن جۇرت اراسىندا لەيكوز دەرتىنە شالدىعۋ ەلدەگى ورتاشا كورسەتكىشتەن 5 ەسە ارتتى. بۇل دەرەكتى جەرگىلىكتى اۋرۋلاردى باقىلاۋ جانە الدىن الۋ ورتالىعى كەلتىرىپ وتىر. ولاردىڭ ايتۋىنشا، تەرىنى ارلەۋگە قولدانىلاتىن مىشياك حيميالىق قوسپاسى، ونىمەن جۇمىس ىستەيتىندەر اراسىندا قاتەرلى ىسىك قاۋپىن ارتتىرا تۇسكەن.

قارا قۇرلىقتا ەسەك تەرىسى ساۋداسىنا تىيىم سالىندى

بيىلدان باستاپ قارا قۇرلىقتاعى 54 ەلدە ەسەك تەرىسى ساۋداسىنا تىيىم سالىندى. افريكا باسشىلارى شەكتەۋدى ەفيوپياداعى افريكا وداعىنىڭ سامميتىندە ماقۇلدادى. ولاردىڭ بۇل شەشىمگە كەلۋىنە ەلدەگى ەسەك پوپۋلياتسياسىنىڭ كۇرت تومەندەۋى سەبەپ بولعان. ەسەك تەرىسىنە سۇرانىس قىتاي تاراپىنان جوعارى. ويتكەنى بۇل ەل جانۋاردىڭ تەرىسىنەن جاسارتاتىن پرەپارات جاساپ، ونى كوسمەتيكا وندىرىسىندە قولدانىپ ءجۇر. ءبىراق ءونىمنىڭ پايداسى ءالى عىلىمي تۇرعىدا دالەلدەنبەگەن. جەر شارىنداعى 53 ميلليون ەسەكتىڭ ۇشتەن ەكىسى افريكانى مەكەندەيدى.

تسيتاتا سولومون ونيانگو، Donkey Sanctuary جانۋارلاردى قورعاۋ قايىرىمدىلىق ۇيىمىنىڭ وكىلى- ەسەك ساۋداسى قاتىگەزدىكتىڭ ناق ءوزى. 2016-2019 -جىلدارى ءبىزدىڭ ەلدە جانۋاردىڭ جارتىسىنا جۋىعى ساۋدا ءۇشىن ءولتىرىلدى. بۇل شەشىم ەسەكتى قورعاۋعا ارنالعان ماڭىزدى شەشىم. سونداي-اق وعان تاۋەلدى ادامداردىڭ ءومىر سۇرۋىنە ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى.

ۇلى بريتانيا جانۋار ءجۇنىن ساتۋدى زاڭمەن شەكتەمەك

ۇلى بريتانيا ۇكىمەتى جانۋارلاردىڭ تەرىسىن يمپورتتاۋعا جانە ساتۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن قاراپ جاتىر. قۇجات تۇلكى، راكون ءيتى، كۇزەن، شينشيللالار مەن كويوتتاردىڭ تەرىسىن ساۋدالاۋعا شەكتەۋ قويۋدى ۇسىنىپ وتىر. ەگەر ۇسىنىس قابىلدانسا، ۇلى بريتانيا الەمدىك تەرى ساۋداسىنداعى وزگە ەلدەرمەن ىنتىماقتاستىعىن ءبىرجولاتا توقتاتادى.

جانۋارلاردى قورعاۋ جونىندەگى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ دەرەگىنە سايكەس، كەيىنگى 5 جىلدا كورولدىككە وزگە ەلدەردەن 7 ميلليون جانۋاردىڭ تەرىسى جەتكىزىلگەن.

سيتاتا رۋت دجونس، پارلامەنت دەپۋتاتى - زاۋىتتارداعى قورقىپ قالعان جانۋارلاردىڭ كوزقاراسى مەنىڭ جۇرەگىمدى قاتتى ەلجىرەتتى. بولماشى نارسەگە بولا تىرشىلىك يەلەرىنە نە سەبەپتى قورلىق كورسەتەتىنىن تۇسىنە الار ەمەسپىن. ەندى بۇل قاتىگەزدىككە شەكتەۋ قوياتىن ۋاقىت كەلدى. زاڭ كۇشىنە ەنسە، بۇكىل الەمدى ويلاندىرارلىق باستاما بولادى.

زاڭمەن تىيىم بۇل ەلدەرگە قانشالىقتى ءتيىمدى؟ ويتكەنى ءبىرازى تەرى مەن ءجۇن ساتۋ ارقىلى ساۋدا اينالىمىن ۇلعايتىپ، ەل ەكونوميكاسىن وركەندەتىپ وتىر. ال وزگە ەلدەر ءۇشىن قاتىگەزدىككە شەكتەۋ قويۋ ارقىلى يگىلىكتى ءىس جاساپ وتىر. باستىسى، ولاردىڭ ۇلگى الارلىق تۇسىن ءىلىپ السا يگى.

24.kz