گيتلەردى توقتاتقانداي، نەتانياحۋدى توقتاتۋ وسى وتىرعان ءبارىمىزدىڭ قولىمىزدا - رەجەپ تايپ ەردوعان

فوتو: Фото: Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі

استانا. قازاقپارات- ا ق ش- تا ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 79- سەسسياسى شەڭبەرىندە جوعارى دەڭگەيدەگى اپتالىعى باستالدى، دەپ حابارلايدى 24KZ.

جيىننىڭ العاشقى كۇنىندە الەم ەلدەرىنىڭ ءبىرقاتار كوشباسشىلارى ءسوز سويلەپ، حالىقارالىق ماسەلەلەرگە توقتالدى. ءوز ويلارىمەن ءبولىسىپ، الەمدە بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا شاقىردى. تورتكۇل دۇنيەنىڭ نازارىن اۋدارعان ب ۇ ۇ- نىڭ جوعارى اپتالىعىنا 130-دان استام مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارى قاتىسىپ جاتىر. كۇن تارتىبىندەگى نەگىزگى تاقىرىپتار گازا، ۋكراينا، سۋدان جانە گايتيدەگى قاقتىعىستارعا قاتىستى.

بيىلعى سەسسيانىڭ تاقىرىبى - قازىرگى جانە بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن بەيبىتشىلىك، تۇراقتى دامۋ جانە ادامنىڭ قادىر- قاسيەتىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن بىرلەسىپ ارەكەت ەتۋگە ارنالعان. جيىننىڭ شىمىلدىعىن اشقان باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش گەوساياسي جاعدايدىڭ ۋشىعۋىنان تۋىنداعان قيىندىقتاردى ءالى شەشۋگە بولاتىنىن ەسكەرتتى.

انتونيۋ گۋتەرريش، ب ۇ ۇ باس حاتشىسى:

- گەوساياسي سىن-قاتەرلەر ارتىپ، قارۋلى قاقتىعىستار جيىلەدى. كوپ ايماقتارداعى اسكەري قيمىلداردى توقتاتۋدىڭ شەشىمى ءالى تابىلماي وتىر. الدا نە بولارىن ەلەستەتۋ قيىن بولىپ بارادى. سول ءۇشىن ءبىز حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتىپ، الەمدىك جۇيەنى جاڭارتىپ، نىعايتۋعا كۇش سالۋىمىز قاجەت. ءبىز وعان بىرلەسىپ قول جەتكىزە الاتىنىمىزعا سەنىمدىمىن.

گۋتەرريشپەن قاتار وزگە ەلدەردىڭ باسشىلارى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ەسكىرگەنىن جانە ونى رەفورمالاۋ كەرەكتىگىن ايتتى. سەبەبى سوڭعى ۋاقىتتا كەڭەستىڭ بەدەلى دە تومەندەپ جاتقانىن ايتتى.

مىنبەرگە شىققان تۇركيا پرەزيدەنتى رەدجەپ تايىپ ەردوعاندى دا ايتپاۋعا بولمايدى. تۇركيا پرەزيدەنتى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتى يزاريلگە قارسى ناقتى ارەكەت جاساۋعا شاقىردى. ءوز سوزىندە ول ب ۇ ۇ- ىن گازاعا قاتىستى ارەكەتسىزدىگى ءۇشىن سىناپ ايىپتادى. سەسسيادا ب ۇ ۇ باس حاتشىسى انتونيو گۋتەرريش پەن ا ق ش پرەزيدەنتى دجو بايدەننىڭ بايانداماسىنان كەيىن پرەزيدەنت ەردوعان ءسوز الدى. ول ءسوزىن «كەيبىرەۋلەر ىڭعايسىزدانسا دا، مەن بۇگىن وسى جەردە، ادامزاتتىڭ ورتاق مىنبەرىندە ادامزات اتىنان كەيبىر شىندىقتاردى اشىق ايتقىم كەلەدى» دەپ باستادى.

رەجەپ تايپ ەردوعان، تۇركيا پرەزيدەنتى:

- مەنىڭ سىزدەرگە قويار ءبىر عانا سۇراعىم بار: گازاداعى ادامدار ادام ەمەس پە؟ پالەستيناداعى بالالاردىڭ قۇقىقتارى جوق پا؟ وسىدان 70 جىل بۇرىن حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ كومەگىمەن گيتلەردى توقتاتقانداي، نەتانياحۋ مەن ونىڭ جاقتاستارىن توقتاتۋ وسى وتىرعان ءبارىمىزدىڭ قولىمىزدا. 

پرەزيدەنت ەردوعان «استاناسى شىعىس يەرۋساليم بولاتىن، تاۋەلسىز، ەگەمەن جانە گەوگرافيالىق تۇرعىدان تۇتاس پالەستينا مەملەكەتىنىڭ قۇرىلۋىن بۇدان بىلاي كەيىنگە قالدىرۋعا بولمايدى. ءبىز مۇسىلمانداردىڭ نىساناعا الىنۋىنا قارسى بولساق، انتيسەميتيزمگە دە قارسىمىز» دەدى.

«پالەستينانى مويىنداماعان مەملەكەتتەردى وسى قيىن كەزەڭدە تاريحتىڭ وڭ جاعىندا بولىپ، پالەستينا مەملەكەتىن مۇمكىندىگىنشە تەزىرەك تانۋعا شاقىرامىن» دەدى ول.

رەگلامەنت بويىنشا مەملەكەت باسشىلارىنا 15 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. ءبىراق ەردوعان جارتى ساعاتتان استام سويلەپ، گازادا بالالار عانا ەمەس، ب ۇ ۇ- نىڭ جۇيەسى قاتار قۇردىمعا كەتىپ بارا جاتقانىن ايتتى. سونىمەن قاتار ەردوعان: «ادامزاتتىڭ ءادىل الەمدە ءومىر سۇرۋگە دەگەن ءۇمىتى بىرتىندەپ ءسونىپ جاتىر»، - دەدى.

ال دجو بايدەن بولسا ب ۇ ۇ- نىڭ مىنبەرىنەن پرەزيدەنت رەتىندە سوڭعى ءسوزىن سويلەدى. 81 جاستاعى دەموكرات: «تاياۋ شىعىستاعى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارار كەز كەلدى»، - دەدى.

دجو بايدەن، ا ق ش پرەزيدەنتى:

- گازا سەكتورىندا قارۋلى قاقتىعىستان مىڭداعان بەيكۇنا جان كوز جۇمدى. بەيبىت تۇرعىنداردىڭ ءحالى وتە مۇشكىل. بوسقان حالىقتا ەسەپ جوق. ادامدار باسپانالارىن تاستاپ، باس ساۋعالاۋعا ءماجبۇر. يزرايل مەن ليۆان اراسىنداعى جاعداي دا ۋشىعىپ، الەمدى الاڭداتىپ وتىر.

ايتا كەتەيىك، پالەستينا پرەزيدەنتى ماحمۇد ابباس تا ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ جيىنىنا قاتىسىپ وتىر جانە ونىڭ مىنبەردەن سويلەيتىن ءسوزى بەيسەنبى كۇنگە جوسپارلانعان. جوعارى اپتالىق قىركۇيەكتىڭ 28-نە دەيىن جالعاسىپ، 30-كۇنى قورىتىندىلانادى.