يسرايل ساپاربايدىڭ ماحاببات جىرلارى
نەگە كوردىم مەن سەنى، نەگە كوردىم؟ كورگەن سايىن كەلەدى كورە بەرگىم. قاي قارا بۇلت كوك ءجۇزىن كولەگەيلەپ، قايدا بارىپ كوشىمدى شوگەرەرمىن؟..
نەگە كوردىم مەن سەنى، نەگە كوردىم؟
قايتقان قۇسپەن قاي جاقتان ەرە كەلدىڭ؟
قاي اقپاندا قالجىراپ قار استىندا،
قاي كوكتەمدە قايتادان كوگەرەرمىن؟..
كورمەگەنىم ءجون بە ەدى، كورمەگەنىم،
كوز جانارىم شىم باتتى-اۋ كولگە مەنىڭ.
كول تۇبىندە جاتىر ما، كىم بىلەدى،
بۇرىن-سوڭدى جازباعان شەرلى ولەڭىم.
كوردىم،
قاندىم،
شولدەدىم،
قاتالادىم.
تامشىسىنا زار بولىپ اقابانىڭ.
ەندى قالاي ءوزىڭسىز ءومىر كەشىپ،
ەندى قالاي الاڭسىز جاتا الامىن؟
سەنى قايدام،
سابىر جوق مەندە، مىنە،
ەسسىزدىكتىڭ تاپ بولدىم ەرمەگىنە.
كورمەي جاتىپ كوزىمنەن عايىپ بولىپ،
كەلمەي جاتىپ تۇسىمە ەنگەنىڭ نە؟
* * *
سەنى كۇتتىم،
سالتىمەن سەرىلىكتىڭ.
قۋ باسىمدى قۋالاپ قۇلا دۇزدە،
كەتكىم كەلدى ەلىنە ەڭىلىكتىڭ.
قارايعانعا ۇرىنىپ قاڭباق باسىم،
جارىم تۇندە كىمدەرگە جالباقتاسىن؟!
سەنسىز جۇلدىز جۇتىلىپ ءتۇن جۇرتىندا،
سەنسىز كۇلىپ تاناكوز تاڭ دا اتپاسىن!
سەن كەلمەدىڭ،
از با ەدى سەرگەلدەڭىم؟
كوڭىلىڭنەن كوزىمە كول تامىزىپ،
ەرىنىڭنەن ءجون ەدى ەم بەرگەنىڭ.
سەن كەلمەدىڭ.
* * *
ءبىر اۋىز سوزبەن سىزداتتىڭ جان-جۇرەگىمدى،
تۇڭگى لەبىڭدى..،
كورسەمشى تاڭعى رەڭىڭدى.
جانارىن جۇمىپ سان جۇلدىز،
جوعالىپ ايىم،
قارا ءبىر جەرگە اسپاننان جاڭبىر ەگىلدى.
قايداعى جاڭبىر؟
قۇداي-اۋ، قايداعى بۇلت؟
الدىمنان شىقساڭ قايتەدى جايدارى كۇلىپ؟
باز كەشكەن جانداي -
باسىمنان اينالىپ ءۇمىت،
جانىمدى كەلىپ قايداعى جايلادى كۇدىك.
جاۋابى ءتىلسىز سان سۇراق سانامدى بولىپ،
تاعى دا، مىنە، وياتتىڭ تاڭ الدى كەلىپ.
جۇباتقان بولدىم ءوزىمدى،
جۇباتقان بولدىم،
سۋاتتان كەلىپ سۋ ىشكەن مارالدى كورىپ.
* * *
تۇسەر مە ەدىم سوڭىڭنان شىراق الىپ،
دەرەگىڭدى اللادان سۇراپ الىپ.
دەگبىرىمنىڭ دەلبەسىن جەلگە ۇستاتتىم،
دەلىقۇلى دەسە دە مىنا حالىق!
دەسە دەسىن!!!
دەرتىمنەن ايىعا المان!
تۋا بەرمەس ايىم دا دايىم الدان.
جۇرەگىمە جۇگىنەم جەمە-جەمدە
اق-قاراسىن ارنەنىڭ ايىرا العان.
مەيلى، مەيلى، كەتەيىن ءماجنۇن بولىپ!
بولار دەيسىڭ كىمگە ازىق از كۇنگى ەرىك.
«جانىم» دەسەڭ جازىلىپ كەتەر مە ەدىم،
قۇلاعىما ناپ-نازىك نازدى ءۇن كەلىپ.
* * *
سىيلادىم ساعان ءوزىمدى،
قابىل العايسىڭ.
ءدال مەندەي مىنا ءوزىڭدى
ساعىنا المايسىڭ.
اسەمسىڭ جانە اسەلسىڭ، شىرىن-شەربەتسىڭ،
ارعىسىن بىلمەي اۋرەمىن،
تاعى قاندايسىڭ؟
مەن جوقپىن ەندى وزىمدە،
سەندە عانامىن.
قالىقتاپ كوكتە،
قالاساڭ، جەرگە قونامىن.
كوگىمدە جۇرسەم - پەرىشتە كەيپىنە ەنىپ،
كوزگە ىلمەي قويساڭ،
ەلەۋسىز پەندە بولامىن.
مەن بارمىن سەندە، جارىعىم،
ەرتە دە كەشتە.
بۇل ءوزى عاجاپ، قۇداي-اۋ،
ەرتەگى ەمەس پە؟!
ءبارى دە ءبارى ەركىڭدە: ەبەلەك باسىم
بۇگىن شىندىققا،
اينالسا ەرتەڭ ەلەسكە.
* * *
جۇرەگىم سول باياعى،
ءتۇر-ءوڭىم جوق.
جاسايتىن جان بار ما ەكەن ءبىر ەمىن كەپ؟
كوزىمنەن كۇللى دۇنيە بال-بۇل ۇشىپ..،
وزىممەن-ءوزىم بولىپ جۇرەمىن كوپ.
جۇرەگىم -
سول باياعى جانسەبىلىم،
جالعىزىم،
جاناشىرىم،
جان سەرىگىم.
بار-جوعىن بال اشىپ تا بايقار ەم-اۋ،
قالدى ەكەن قاراشىقتا قانشا ءومىرىم؟..
* * *
سەن بىلمەدىڭ،
بالكىم، مەن سەزدىرمەدىم
سەڭ سەتىنەپ،
كەۋدەمدە سەل جۇرگەنىن.
اۋىزدىعىن شايناعان ارعىماقتاي
قاسات قاردىڭ قوينىنا جەل كىرگەنىن.
سالقىن قاندى سازارعان قالپىڭ قالدى.
وكىنىش پە؟ -
ءبىر وكسىك القىمدى الدى.
كونە جۇرتتان ۇدەرە كوشكەن ەلدەي
كوز ۇشىندا كوكجيەك جالقىندالدى.
سەن مىنبەدىڭ
جەزكەمە، جەلقايىققا.
جەلوكپە دەپ بۇيىرما ەندى ايىپقا.
جەلكەنىمدى كوتەرىپ جەتى تۇندە
جول-جوناسپەن جوعالام مەن عايىپقا
* * *
ساۋلەسى،
سانى سان قىرلى
جوعالتىپ الدىم جامبىمدى.
ساعىمعا ەنىپ كەتسەڭ دە،
جادىمدا بەينەڭ جاڭعىردى.
جوعالتىپ الدىم،
سەن، سەنبە.
ساعىمعا مەن دە ەنسەم بە؟
ەسىمدى جيار حالدە ەمەن،
اينالىپ قايتا كەلسەڭ دە.
جوعالتىپ الدىم،
قايدا ۇشتىڭ؟
جۇلدىزدى جۇتتىم،
ايدى ءىشتىم.
جاباعى بۇلت جامىلىپ،
جاپاندا قالعان بايعۇسپىن.
* * *
شەر ءىشسىن، مەيلى، ۋ جۇتسىن
شەرمەندە كوڭىل:
شام بولىپ جانىپ تۇراسىڭ
كەۋدەمدە مەنىڭ!
وشپەسىن جارىق،
كوشپەسىن باقىتىم باستان.
وزىڭمەن وتكەن ءومىرىم،
ۋاقىتىم - داستان.
بىلمەيمىن، قانشا الدىمدا
عۇمىرىم قالدى،
شام جانىپ تۇرسا كەۋدەمدە -
ءتىرىمىن ماڭگى!
* * *
سەنى ويلاسام، كوزىمدە مۇڭ جاتادى،
تاڭ الدىندا ءتاتتى ءۇنىڭ ءتىل قاتادى.
الىپ ۇشقان كوڭىلىم الاڭعاسار
ساعىنىشتىڭ كولىنە شىم باتادى.
سەنى ويلاسام، جاناردان جاس تامادى،
جالعىزدىقتان جازمىشىم جاسقانادى.
جۇرەگىم بە،
ءتىلازار تىلەگىم بە -
جۇباتا الماي جاتامىن جاس بالانى.
سەنى ويلاسام، تاڭ اتىپ، كۇن باتپايدى،
جۇماعىمدى جۇت جايلاپ، جىن قاپتايدى.
انشەيىندە باسى جوق باقىر عۇرلى
ءار كۇنىمنىڭ ءار ءساتى قىمباتتايدى.
* * *
كوڭىلگە كوبەلەكشە ۇشۋ دا ارمان،
شاراپتى شاركەسەمەن ءىشۋ دە ارمان.
تولعاندا اي وسىلاي تۋۋشى ەدى:
بولعاندا ءتۇسىڭ قۇبا، ءتىسىڭ مارجان.
اللا دا ايەل زاتىن مۇسىندەگىش:
ساف تازا سارى التىنداي ءىشىڭ كەنىش.
وڭىڭدە - جۇرتتىڭ كوزى جۇتتان بەتەر،
اقىندى تىم بولماسا تۇسىڭدە قۇش!..
قول سالىپ،
بارماق مالىپ ومارتاڭا،
بالقيىن قورعاسىنداي قولامتاڭا!
پەيىلىمە پەيىش ءتورى بۇيىرعانداي،
كەشكىلىك كەپ تۇرايىن قونالقاعا.
وزىڭە وسى وتىرعان قالپىم عاشىق،
كەتپەگەي شىرقاۋ شىڭعا نارقىڭ قاشىپ.
بۋىڭا ايداهارداي بۋىن بوساپ،
جاتسام-اۋ اق توسەكتە القىمداسىپ!..
* * *
كورىكتەنىپ باراسىڭ كۇننەن-كۇنگە،
كوبەلەكتەي كوز سالعان گۇلدەن گۇلگە.
پەرىشتەم دە ءوزىڭسىڭ،
تالىپ بارىپ
تاڭ الدىندا كىرپىگىن ىلگەن بىرگە.
كەرميىعىم،
كەلىستىم،
كۇلىمكوزىم،
مەن كەشپەگەن ەندىگى عۇمىر دا ءوزىڭ!
شىمىرلاتىپ بويدى الار شىمىلدىقتا
شەربەت كەزىڭ،
بال كەزىڭ،
شىرىن كەزىڭ.
اقپان دەمەي،
كۇز دەمەي،
كوكتەم دەمەي
جەردەن جەمىس تەرەيىن،
كوكتەن مەرەي!
جاننان ارتىق كورەتىن جالعىزىمدى
ءىلايىم دا قۇدايىم كوپ كورمەگەي.
ءۇر قىزىنان اۋماعان ءۇلبىر ءوڭىڭ -
ۇكى كوزدى ۇرگەدەك مىڭ ءبىر ەمىم.
ۋىن ۇرتتاپ جاتامىن ءلاززاتىمنىڭ
ۋىسىمنان شىعارماي ءتۇن جۇرەگىن!
* * *
سەن دە اۋىرشى مەن اۋىرعان اۋرۋمەن،
زاۋزاتىڭمەن،
جاۋ-جاتىڭمەن،
اۋلىڭمەن!
كەۋدەسىندە جۇرەگى بار جان بولسا،
مەن ادامدى كورگەمىن جوق ساۋ مۇلدەم.
اۋىر سەن دە،
باس كوتەرمەي قۇلا، جات!
قۇتقارادى ءبىر اللاعا ءمىناجات.
جاتساڭ-تۇرساڭ جان-تانىڭدى شىداتپاي،
تامىر بويلاپ بۋىندى الار بۇل ازاپ.
رۋىڭمەن ۋ جۇتقانداي، زار ءىشىپ،
ەكى جاعىڭ قالسىن، مەيلى، قارىسىپ:
كۇن باتقانشا كۇلكى كورمەي كۇرسىنىپ،
تاڭ اتقانشا ءوزدى-وزىڭمەن الىسىپ!..
* * *
سەن بولماساڭ، جارىعىم، جان جاراسىن كىم جازار؟
بايعۇس باسىم ءومىردىڭ بازارىنان كۇندە ازار.
قاۋقارى جوق ءال-كۇشتىڭ، قاڭباقىداي حال مۇشكىل،
عازالىممەن قان قۇستىم، اجالىممەن اڭدىستىم.
قوڭىر كۇزدىڭ قولامتا مەزگىلىندەي مەڭ-زەڭمىن،
حان باسىما قاراقان قايدان عانا كەز كەلدىڭ؟
ەندى مەندە ەرىك جوق، قۇزىرىڭا قۇلايمىن،
تارازىنىڭ باسىندا - ءبىر قۋانىش، ءبىر قايعىم.
ەكى اياعىم تۇساۋلى، ەكى قولىم بايلاۋلى،
قىسىراقتىڭ ءۇيىرى، ارعىماقتىڭ قايدا اۋىلى؟
ۇيقى-تۇيقى بولعالى ۇيقى شىركىن بۇل باستان،
تۇندىگىمدى اشا الماي تۇنجىرايدى تۇنگى اسپان
* * *
مەڭىڭ قانشا، قارعام-اۋ، قالىڭ قانشا؟
شوق جۇلدىزداي، كانەكي، باعىم جانسا!..
سول قۇرعىردى شام جاعىپ ساناسامشى،
قارا تەرگە قانسورپا مالىنعانشا.
توسكەيدە مە،
ءتوس، كەۋدە،
تومەندە مە.
جاسىراسىڭ مەڭىڭدى مەنەن نەگە؟
موپ-موماقان مىنا ءتۇن مونشاق كوزدى
زەرەنگە دە سيماي تۇر، ولەڭگە دە.
* * *
جارتاستىڭ جاقسى كورەم جارقاباعىن،
قولاتقا قول ارتۋعا قورلانامىن.
قاناتىن مۇزعا مالعان مۇزبالاقتاي
كەلەدى كوكتەن جەرگە سورعالاعىم.
ءومىردىڭ وتكەلەگىن جوبالادىم،
مەنىڭ دە جوعالماسقا جوق امالىم.
كەلەدى اياۋلىمنىڭ اق جۇزىنەن
ءبىر تامشى كوز جاسىنداي دومالاعىم.
نەسىنە جەردەمىن دەپ ءىسىپ-كەپتىم؟
حور قىزىن جۇرمەيمىن بە قۇشىپ كوكتىڭ؟!
پەيىلىم پەرىشتەگە اۋعان سايىن
كەلەدى اللا جاققا ۇشىپ كەتكىم.
* * *
سەنى ەشكىم دە ومىردە الماستىرا المايدى،
بارىم مەنەن جوعىمدى جالعاستىرا المايدى.
شارتاراپقا شارق ۇرعان،
جاس بالاداي تالپىنعان
تاعدىرىمنىڭ تامىرىن ءدال باستىرا المايدى.
سەن بولەكسىڭ،
ەرەكسىڭ،
جالعىز ماعان كەرەكسىڭ،
ەرىنىڭنىڭ لەبى ىستىق ىزدەپ كەلىپ مەنى ءوپسىن.
جاز، كوكتەمدە جامالىن جاڭبىر جۋعان، شىق شايعان
جەتى مۋزا جەردەگى -
جەلبىر-جەكەن جەلەكسىڭ!
سەن دەپ تۋعان عازيز جان
سەن دەپ ولسە وكىنبەن.
قانشا القالى بولسا دا، اققۋسىز كول - جەتىم كول.
ماشاقاتى - ماحاببات
ماشايىقتىڭ ءبىرى ەدىم،
جاپپار يەم، بار بولساڭ، جارىلقاي گور بەتىمنەن.
يسرايل ساپارباي