ىرىسبەك دابەي. «شىراقشى» - اڭگىمە
قازاق اۋىز ادەبيەتىندە «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋداي» داڭقى مول جايىلعان جىر جوق دەۋگە بولادى. مۇحتار اۋەزوۆ
قاسقايىپ جاتقان قارلى دالانى تاسپاداي تىلگەن جول سورابى بۇلدىراپ كورىنەدى. قار استىنان قىلتيعان يزەن مەن جۋسان، ءتۇپ-ءتۇپ قاراعان جەلمەن تەربەلىپ، ارەدىك كولىك الدىن جاياۋ بۇرقاسىن كەس-كەستەيدى.
- بيىل قايتا قار جۇقا، ايتپەسە قاڭتاردا ايعىزدان ماشينامەن «قوزى- بايانعا» بارماق تۇگىلى، مىنا دالادا ءبىر شورشۋعا دا شاماڭ كەلمەيدى، - دەدى جۇرگىزۋشى.
- مازارعا ەندى قانشا قالدى؟
- ولكەنىڭ وسى ويپاڭىنان شىعىپ، اناۋ ۇستىرتكە كوتەرىلگەندە، مازار كورىنەدى. كەلىپ تە قالدىق، - دەپ، جۇرگىزۋشى تاقتايداي جاۋىرىنىن قوزعاپ-قوزعاپ قويدى.
- اۋەلى مازارعا سوعاسىڭ با الدە ىزدەپ كەلە جاتقان كىسىڭە مە؟
ماشينا كەدىر-بۇدىر جولعا ءتۇسىپ، ىرعالىپ، شايقالدى. جۇرگىزۋشى جىلدامدىقتى باسەيتتى.
- الدىمەن مازارعا بارايىن. تاڭسىق جاقىن شىعار؟
- ءتيىپ تۇر. وسى جول قازىر ۇستىرتكە شىعادى. وڭعا بۇرىلساق، مازار. سولعا بۇرىلساق، تاڭسىق.
كولىك ويپاڭنىڭ كەدىر-بۇدىر جولىن ارتقا تاستاپ، ادىرعا شىقتى. جۇرگىزۋشى:
- انە، اناۋ توبەسى كورىنگەن - مازار، - دەپ الدىن يەگىمەن نۇسقادى.
عاسىرلار بويى ءوزى جايىندا ايتىلعان اڭىز بەن ءافسانانى، سانسىز سيپاتتامانى ءۇنسىز قابىلداپ، سىرىن ىشىنە بۇككەن قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ مازارىنىڭ توبەسى كورىندى. ماڭ دالانىڭ توسىنە قاققان قازىقتاي قادالىپ، كوككە بوي سوزادى.
- عاجاپ! - دەدىم تاڭدانىپ.
كولىك مازار تۇبىندەگى اۆتوتۇراققا توقتادى. مازاردىڭ اينالاسى تەمىر تورمەن قورشالىپتى. جالعىزاياق جولدىڭ توسەلگەن تاستارى جىلتىرايدى. مازار ىرگەسىندەگى قارا تاقتاعا كەسەنەنىڭ قاي عاسىردا قالانعانى، تومەن جاعىنا ايگىلى اقىننىڭ ءبىر شۋماق ولەڭى قاشاپ جازىلىپتى. گرانيت تەكتەس قالاق تاستاردان قالانعان ۇلى ماحاببات ەپوپەياسى ەسكەرتكىشىنىڭ الدىندا تۇرمىن. تالاي زاماندى وتكەرىپ سالعان تارعىل مولا ماحاببات پەن عاداۋات، قۇشتارلىق پەن قۇرباندىق جايىندا سىبىرلاپ، اۋىر ەستەلىكتەردى بەلى بۇگىلمەي نەشە عاسىر كوتەرىپ تۇرعانى ءۇشىن اسا اياۋلى، تىم اسقاق كورىنەدى. تالقاندالعان ارمان، ۇزىلگەن ءۇمىتتىڭ ۇگىندىسىن قان مەن جاسقا يلەپ، ماڭگىلىك مۇنارا سوققان ادامنان شەبەر، ادامنان اۋسار جاراتىلىس جوق شىعار. باعزى زامان تراگەدياسىنىڭ تاسقا اينالعان سۇلباسى مىزعىماس ماحابباتتىڭ ۋاقىت ەروزياسىنا توتەپ بەرگەن قۇدىرەتىندەي كوك تىرەيدى. ءاربىر گرانيت تاستىڭ سۋىق قاتپارى اينىماس ادالدىق جايىندا بايانداپ تۇرعانداي جان تەبىرەنتەدى.
- كۇن ەڭكەيىپ بارادى، جەل دە كۇشەيدى. سەنى باراتىن ۇيىڭە جەتكىزىپ تاستاپ، قايتپاسام، تۇنگە قالام. تەزىرەك بولاسىڭ عوي، جولدى كوردىڭ ءوزىڭ!
اۆتوتۇراقتا شىلىم شەگىپ قالعان جۇرگىزۋشى جانىما كەلىپتى.
- جاقسى، ىشكە كىرىپ شىعايىن. وسىندا ءبىر-ەكى كۇن بارمىن، اسىقپاي تاعى كەلەرمىن.
عاشىقتار مولاسىنا ءتاۋ ەتكەن جانداردىڭ مازار ەسىگىنىڭ ءار تۇسىنا بايلاعان اقتىقتارى باياۋ جەلبىرەيدى. جۋاندى-جىڭىشكەلى تەمىردەن قيۋلاستىرىپ، دانەكەرلەپ جاساعان ەسىكتىڭ الاقانداي-الاقانداي اشىقتارىنان ىشكى جاق انىق كورىندى. قاتار جاتقان تابىت ءپىشىندى قوس تومپەشىك ۇستىنە اق ماتا جابىلىپتى. سەتىنەمەس سەرت، اينىماس انتتىڭ كەڭىستىكتە كەرىلگەن ماڭگىلىك گوبەلەنىنە اينالعان نۇكتەسى تىپتەن تولقىتىپ جىبەردى. سانامدا سەزىمتال كومپوزيتوردىڭ اسقاق اۋەنىندەگى ارزۋ-ارمانى، جان قالاۋى شىرىلداپ، شىعانداپ كەلىپ، اقىرىندا وسى نۇكتەنى تاۋىپ، ۇزدىگىپ بارىپ ۇزىلەتىن اۋەزى جاڭعىرعانداي بولدى. يەندە قاڭىراپ تۇرعان پەيزاجدان جۇبانىش تاپقان شەرلى جۇرەك زارى قاراتورعايداي وسىندا قالقىپ جۇرگەن ءتارىزدى.
- كەتتىك! مەن سەنى انا ىزدەپ كەلگەن كىسىنىڭ ۇيىنە جەتكىزەيىن دە، زىمىرايىن.
وي-قيالدىڭ شۇڭەتىنە باتىپ، ورمەكشى تورىنا تۇتىلعان جاندىكتەي بولىپ تۇرعان مەنى جۇرگىزۋشىنىڭ داۋىسى سەلت ەتكىزدى. كەسەنە بوساعاسىن قوس قولىمەن تىرەپ، قاناتىن جايعان قۇستاي بولىپ تۇرعان جۇرگىزۋشىنىڭ بويى زورايىپ كورىندى. قوس تومپەشىككە باس ءيىپ، تاعزىم قىلدىم.
سىرت سۇرعىلتتانىپ ازىناعان جەل بەت قاريدى. ۇشى-قيىرسىز قۇلازىعان كەڭ دالا توسىندە قاققان قازىقتاي ماحاببات مۇناراسى مۇنارتادى.
***
قانتالاعان قىزىل كۇن سازارعان، نۇرسىز اسپاننىڭ قۇلديلاپ كەلىپ، سۇر جەرگە سۇعىنعان تۇسىندا ءىلىنىپ تۇر. قۇلاپ بارا جاتقان قىزىل جالقىن استىندا قۇستار ۇشىپ بارادى. جەر مەن كوكتىڭ تۇيىسكەن تۇسىنا ءسىڭىپ بارا جاتقان قۇستارعا قاراپ، قاراتورعايدى ەسىمە الدىم. شوقتەرەكتەن ۇشىپ كەلىپ، شىرىلداپ قولىما قوناتىن. ءومىر ول كەزدە ۋادە مەن سەرتتەن عانا تۇراتىنداي، اينىماس ادالدىق ءبارىن جەڭەتىن ەرتەگىدەگىدەي ەدى. ەندى بۇل ءپاني شەكسىز جالعىزدىعىمنىڭ ۇشى-قيىرسىز بوس كەڭىستىگىندە ۇزىن-ۇزىن قارا كولەڭكەلەر عانا بار، جوعالعان، جۇتىلعان سوزدەردىڭ جاڭعىرىعى ەستىلەتىن بۇلىڭعىر ءتۇس سەكىلدى.
بوزىنگەن بوزداپ قويا بەردى. ارتىما بۇرىلدىم. جانۋاردىڭ جىبەك بۇيداسى قولىمنان قاشان سۋسىپ ءتۇسىپ قالعانىن اڭعارماپپىن. الىسىراقتا اققۋداي موينى قايرىلىپ، شىعىسقا قاراپ بوزداپ تۇر. ەكى جىل بۇرىن ەل كەزگەن ديۋانا اۋىلعا كەلىپ، ءومىرى بوتالاماعان بوزىنگەنگە قاراپ:
- ۇستىنە قالى كىلەم جاپسا، جىبەكتەن بۇيدا تاقسا، شىتىرما قازىق قاقسا، بوزىنگەن بوتالاماي قايتەدى، - دەپ ەدى.
ديۋانانىڭ ايتقانى كەلدى. جەبىر جەڭگە قاراتورعايدىڭ توبە ءجۇنىن، قانات-قۇيرىعىن جۇلمالاپ ولتىرگەن كۇنى بۇل بەيشارا ءبىتىمى بولەك بوتا تاپتى. جەبىر زۇلىمدىعىنىڭ قارىمجىسىنا بوتانى سۇرادى. قايىرىمسىز اكە تالتىرەكتەپ اياعىن ازەر باسىپ تۇرعان بوتانى وعان بەردى. جەبىر ونى اۋىلعا قىدىرىپ كەلىپ جاتقان ىنىسىنە سىيعا تارتتى. قىزىلكوز قوناق جارىتىپ ۋىز دا ەمبەگەن بوتانى الىسقا الدى دا كەتتى. بوز ىنگەننىڭ كوزىنەن جاس پارلاپ، قارا ەمشەگىنەن ءسۇت ساۋلاپ، تاڭ اتقانشا بوزداپ شىقتى سول ءتۇنى. قاراتورعاي ءولىپ، شوقتەرەكتى پانالاعان التىن ايدارلى ۇلدان حابار-وشار الا الماي مەن دە تۇنىمەن الاقىزىپ، ۇيىقتاي الماي شىقتىم. كوزىم ىلىنگەن ساتتە قىستىعىپ جىلاعان داۋىستان وياندىم. توسەگىمنىڭ تۇسىندا توپتاسىپ تۇرعان ايەلدەردىڭ الدىنا شىققان قاتال اكە:
- ودان دا بەكزات، ودان دا اسىل جارعا قوسامىن سەنى! - دەپ سۋىق ءولىمنىڭ اۋىر حابارىن ەش ەمىرەنبەي ايتتى.
توبەمە اسپان قۇلاپ تۇسكەندەي بولدى. قارا كۇشتىڭ، زۇلىم ءپاندانىڭ زىمياندىعى، اككىلىگىمەن العان جەڭىس حابارى قاۋساتىپ، كۇيرەتتى. اشىنىپ، ىزالانىپ:
- ەتەگىمدى جەل اشىپ جۇرگەن ەمەن،
ودان باسقا جانمەنەن كۇلگەن ەمەن.
اكە، نەكە قي داعى ەندى ءوزىڭ ال،
ەلدەن بۋرا سالعانداي ىنگەن ەمەن، - دەپ اڭىراپ، جوقتاۋ ايتتىم. ەندى جوق ەكەنىڭە كوزىم جەتىپ، ەسىمنەن تاندىم. كوزىمدى اشقاندا لاۋلاعان وتتى اينالىپ، قۇتىرعان باقسى جۇگىرىپ ءجۇردى. بوتاداي تالتىرەكتەپ ورنىمنان تۇرىپ، ءدوڭ باسىندا بوزداپ تۇرعان بوزىنگەندى جەتەلەپ، كۇن باتىستى بەتكە الدىم. قۇدايدىڭ قۇلاعىنا جەتەر بولسا، قوسىلىپ زارلادىق.
- شىعىستان باتىسقا، باتىستان شىعىسقا شيىرلاپ جۇرگەنىمىزگە نەشە كۇن ءوتتى، جانۋارىم. شىتىرمان ءىز اققان جاس، توگىلگەن سۇتكە تولسا دا دۇنيەنىڭ قىلى قيسايمايدى. كەتەيىك، - دەپ، توستاقتاي كوزىنەن جاس پارلاپ، بوزداپ تۇرعان بوزىنگەننىڭ موينىنا اسىلدىم. كەبەرسىگەن ەرنىمە كەرمەك جاس تامدى.
ارەدىك توڭىرەكتەن ات تۇياعىنىڭ ءدۇبىرى ەستىلەدى. كۇندەگىدەي سىرتىمنان باعىپ، قاراپ جۇرگەن قاتىگەز اكەنىڭ قاراۋىلدارى شىعار. قۇر سۇلدەرىمدى سۇيرەتىپ، ورنىمنان تۇرا سالا بوزىنگەندى جەتەلەپ، دالا كەزەتىن مەنى ەندى بۇلاردىڭ نەدەن قورعاعىسى كەلەتىنىن ويلاسام دا ويىم جەتپەيدى. ەكى-ءۇش اتتى الىستان قاراۋىلداپ، ەرەدى دە جۇرەدى.
بوزىنگەننىڭ جىبەك بۇيداسىن بىلەگىمە ءىلدىم. توڭىرەك قاراۋىتىپ، تۇل دالانى زىلدەي ءىڭىر باستى. ءىلبىپ كەلەم. ءاربىر قادامىم كەڭ- بايتاق كەڭىستىكتەن جۇبانىش تاپپاي، شيىرلاعان شىرما- شاتۋ ىزگە اينالدى. بوزداعان ءۇن دە، ۇلىعان جەل دە ونىڭ جوقتىعىن ەسكە تۇسىرەتىن كۇي ءتارىزدى، اۋىر ىرعاقتان قۇلان-تازا قۇتىلعىم كەلەدى.
جاقىن ماڭنان ۇكىنىڭ ۋىلدەگەن ءۇنى ەستىلدى. بوزىنگەن بۇيدانى تارتىپ ىركىلدى دە، بوزداپ قويا بەردى. وسى ءسات باقىتسىز عۇمىرىم ەرتەگىدەگى وكسىگەن ومىرمەن بىرگە توقىلىپ، شەبەردىڭ بىزىندەگى ءبىر ساباق جىپتەي شيەلەنىسىپ، قىسقارىپ بارا جاتقانىن سەزدىم. ءدال قازىر ۋاقىتتان وزىپ، تىزەڭە باسىمدى قويىپ، وزىڭە تالاي رەت ايتقىزعان بوزىنگەن جايلى جىرداعى وقيعانىڭ بولعان ءساتىن قاسىنان كورىپ تۇرمىن. ءبىر كەزدەرى قىزىقتى بولعان، مۇڭ-زارى باسىم حيكايا جۇرەر جولدى نۇسقاپ، بارار جولدىڭ باعدارىن ايپاراداي انىق كورسەتتى. اسپاندا ۇشقان قۇس بىتكەننىڭ بارىنەن بوتاسىن سۇراپ، زار قاققان جەتەگىمدەگى جانۋاردىڭ شاڭ باسقان شۋداسىن يىسكەپ، بىرگە بوزدادىق:
- كۇندىز ۇشپاي، تۇندە ۇشقان،
كوبەلەكپەن بىرگە ۇشقان.
كوزى قىزىل ۇكىم- اۋ،
اققۋداي موينى قايرىلعان،
كۇندىز-ءتۇنى زارلاعان،
كوزىنەن جاسى پارلاعان،
جەتىم بوتا كوردىڭ بە؟
«قانداي بوتا؟» - دەدىڭ بە؟ ..
ۇكىنىڭ ۋىلدەگەن ءۇنى تاعى ەستىلدى. ەش ءمانى جوق ءۇمىتسىز سۇراقتار كەڭىستىككە قالقىپ ۇشتى. جان-دۇنيەمنىڭ بوساعان كەڭىستىگى كۇيزەلگەن، كۇڭىرەنگەن زارعا تولىپ، سىلەم قاتتى. جەر مەن كوكتىڭ اراسى ايىزى قانىپ، تارىنىڭ قاۋىزىنداي تارىلا ءتۇستى.
شىعىس كوكجيەككە قارا باقىرداي اي ءىلىنىپتى. بەلىمە تاققان التىن ساپتى اسىل قانجاردى سىرتىنان سيپاپ، باعىتتى مولا باسىنا بۇردىم...
***
- «بوتاسى ولگەن بوز ىنگەن الىپ كەلدىم،
مەن - بايان تال وتىنداي جانىپ كەلدىم...
قوزەكەم، جاتىرمىسىڭ جەر باۋىرلاپ،
قارعا ءجۇندى قامىس وق سونى اۋىرلاپ»، - دەپ كەلەدى ەپوستىڭ شوجە اقىن جىرلاعان نۇسقاسىندا. بۇل جازۋشى ومىردەن باز كەشىپ، دالا كەزگەن، مولا باسىندا جىلاپ وتىرعان بايان سۇلۋدىڭ سول بەينەسىن، سوڭعى ءساتىن كورسەتكىسى كەپتى. سول جەرىن قيىپ الدىم .
شاعىن جازبانى قايتا شولىپ، ءماتىن مازمۇنى كىم جايلى جازىلعانىن تۇسىنگەندەي بولدىم. سۋرەتشى شىلىمىن تۇتاتىپ، ورنىنان تۇردى.
- ءوزىم وسى ءوڭىردىڭ تۋماسىمىن. جەتپىسىنشى جىلدارى لەنينگرادتىڭ كەسكىندەمە، ءمۇسىن جانە ساۋلەت ونەرى ينستيتۋتىن بىتىرگەلى ءساتتى، ءساتسىز تالاي كارتينا سالدىم. الماتىدا ۇزاق جىل قىزمەت قىلدىم، شاكىرت تاربيەلەدىم. سەن جۇمىس ىستەيتىن «دالا ادەبيەتى» گازەتىن ۇزبەي وقيتىنمىن. ءبىر كۇنى ايقارا بەتكە جاريالانعان اڭگىمەنى كوزىم شالىپ، وسى تۇسىن قيىپ الدىم، - دەپ، سۋرەتشى الدىمداعى سارعايعان گازەت قيىندىسىن الدى.
- بۇل ماعان يدەيا بەردى. بۇرىن اۋەزوۆتىڭ «قوزى كورپەش- بايان سۇلۋ» ەپوسى جايىنداعى زەرتتەۋ ەڭبەگىن وقىعام. وندا دا ەپوستاعى قيانات كورىپ، ومىردەن ءتۇڭىلىپ، ءوزىن ولىمگە كەسكەن جاس ادامنىڭ يەن دالادا بوتاسى ولگەن بوزىنگەن جەتەلەپ، زار قاعىپ، ارى-بەرى شيىرلاپ جۇرەتىن تۇسىن ايتاتىن. سونى قايتا قاراپ شىقتىم. قيالىمدى تەربەگەن ءبىر كارتينا ەلەسى شىرىلداعان شاقالاقتاي مازامدى الدى. سوسىن ءبارىن تاستاپ، وسىندا تارتتىم. سودان بەرى جيىرما، جيىرما جىل ءوتىپتى.
سۋرەتشى اعارىپ، جۇقارعان ۇزىن شاشىن ارتىنا قايىرىپ، ورنىنان تۇردى. ءىلبىپ باسىپ ەسىك جاق بۇرىشقا بارىپ توقتادى. بۇرق ەتكەن تەمەكى ءتۇتىنى باسىنان بۇلتتاي كوشىپ، اۋاعا ءسىڭدى.
- مىنە، وسى ەسىكتەن تورگە دەيىنگى ءۇش قابىرعانى الىپ، قاتتاۋلى تۇرعان كارتينانىڭ ءبارى مەنىڭ جيىرما جىلدا سالعان ءساتسىز ەڭبەكتەرىم، كەنەپكە جاعىلعان كەمباعال، كەرجاعال بوياۋلار، - دەپ، سۋرەتشى ارتىنا بۇرىلىپ، شىلىم قىسقان قوس ساۋساعىمەن قابىرعالاردى نۇسقادى.
- «ءبىر كارتينانى ءبىراز جىل سالىپتى» دەگەن داقپىرتتى ەستىپ، مەنى وسى تاڭسىققا ىزدەپ كەلگىسى كەلەتىن ءوزىڭ سەكىلدى جۋرناليست، اناۋ-مىناۋ كوپ. تەلەارنالار كورسەتكىسى كەلەدى. ەشقايسىسىنا كەلىسكەن ەمەسپىن. «دالا ادەبيەتىنەنمىن» دەپ قايتا-قايتا حابارلاسقانىڭ ءۇشىن ساعان عانا كەلىستىم. مەنى ازاپتى جۇمىسقا جەككەن گازەتتەنسىڭ عوي قالاي دا.
سۋرەتشى كەڭكىلدەپ كۇلدى. كەڭ-مول شەبەرحانانىڭ ورتاسىندا تۇرعان جالپاق سارى ۇستەلگە كەپ سۇيەنىپ، ۇستەل ۇستىندەگى كۇلدىككە شىلىمىن مىجعىلاپ ءوشىردى. بولمە ءىشىن مۇڭلى شەديەۆردىڭ نازىك شتريحتار ەلەسى كەزەدى. كۇڭگىرت جارىق، ۇستەلگە جاناسالاپ قويىلعان قاڭقيعان، كەنەپسىز مولبەرت، ۇشىنا بوياۋ قاتقان قىلقالامدار سۋرەتشىنىڭ كوڭىلى تولماعان ۋاقىت كەسكىنىندەي كورىندى.
- مۇنداعىلاردىڭ مەنى نە دەپ ايتاتىنىن بىلەسىڭ بە؟ - دەپ كۇلدى سۋرەتشى. - شىراقشى دەيدى. مانا ءوزىڭ بارىپ قايتقان مولا باسىنا قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى بارام، مەدەت تىلەيمىن. ايتپەسە كوڭىلىم كونشىمەيدى. شىراقشى اتاندىق ءسويتىپ. جالپى سەنىڭ گازەتىڭە كوسىلىپ سويلەپ، كوسەمسىپ سۇحبات بەرەتىندەي ەشتەڭەم جوق. ايتپاقشى، شەكسپيردىڭ جوقتان جونىپ جاساعان «رومەو مەن دجۋلەتتاسىن» وقىپ پا ەڭ؟
- ءيا.
- سول شىعارما تۋرالى بالەنباي ءجۇز كارتينا سالىنىپ، مۋزىكا جازىلىپ، جۇزدەگەن كينو تۇسىرىلگەن. كەيدە ساف، ۇلى ەپوسىمىز تۋرالى ءبىز نە جاسادىق دەپ ويلايمىن، ساناپ تا كوردىم، - دەپ سۋرەتشى كۇرسىنىپ، باسىن شايقادى. - قىلاياعى عاشىقتاردىڭ كەسەنەسىنە كەلەر جولدى دا قاتىرمادىق.
- سالعان كارتينالارىڭىزدى كورۋگە بولا ما؟
- كورگىڭ كەلسە، كور. ءبارىن اقتارىپ قايتەسىڭ، وسى قاتارداعى ۇشەۋىن قارا. ءۇش جۇمىستى قاتار قوي مىنا ۇستەلگە، قانداي ايىرماشىلىق بايقايدى ەكەنسىڭ؟
قاتتاۋلى كارتينالاردىڭ الدىنا باردىم. سۋرەتشى نۇسقاعان تۇستان ءۇش كارتينانى الىپ، قانشا ۇڭىلسەم دە ۇشەۋىنەن ەش ايىرما تاپپادىم. ءبىرىن-ءبىرى قايتالاعان ءۇش سۋرەت. جازىق دالا، قىزىل ءىڭىر. كوزىنىڭ اعىنان قاراسى كوپ تۇيە جەتەكتەگەن جاس قىز. كەڭىستىكتە ۇشقان قۇسقا ۇقسايتىن كومەسكىلەۋ بەدەر، ءتۇرلى-ءتۇستى بوياۋلار.
- مىنا ۇشەۋى ءبىر-ءبىرىنىڭ كوشىرمە نۇسقاسى سەكىلدى ەكەن، ەش ايىرما جوق.
- ەش پارىق جوق پا؟
- جوق.
سۋرەتشى جانىما كەلدى دە، كارتينالاردى ءبىرىنىڭ ۇستىنە ءبىرىن قويىپ، ورنىنا جايعاستىردى. جۇزىندە ءسال جىميىس بار.
- وسى ءۇش كارتينانى بىرىنەن كەيىن ءبىرىن سالدىم، ءتورت جىل ۋاقىتىم كەتتى. سوڭعى ءتورت جىلدا قىز قاراشىعىنداعى تاركى دۇنيەنى، ءۇزىلىپ بارا جاتقان نازىك ساۋلەنى كورسەتەتىن نۇكتەنى ىزدەدىم. ءۇش جۇمىس ءبىر-بىرىنەن قاراشىقتاعى كىشكەنتاي قوزعالىس ارقىلى عانا پارىقتالادى. پارىقتالعانىن قايتەيىن، تەڭىزدەن ينە ىزدەگەندەي ارپالىس قانا بولدى بۇل. سۋرەتشى بۇكىل بۇلىم-پۇشپاعىن ءوزى جاتقا بىلەتىن لاندشافتتىڭ كەڭ توسىندە اداسىپ، قاي ۋاقىتتا اياقتايتىنى بەلگىسىز ارپالىستىڭ سيزيفتەي كۇرەسكەرىنە الدەقاشان اينالعان سەكىلدى. ساناسىن بيلەگەن سيمفونيا، كوكەيىندەگى كوركەم وبراز كەنەپكە قونباي ءوزىن مازاق قىلىپ، ابدەن جاۋىر ەتكەن دەرتتەن ءلاززات تا تاباتىن سىڭايلى.
بولمە ءىشىن ۇنسىزدىك بيلەدى. سىرتتان ۇلىعان جەل، ۇرگەن ءيتتىڭ داۋىسى ەستىلەدى. مەن بولاشاقتا جارىق كورەر مۇڭلى شەديەۆردىڭ ءبىر تامشى بوياۋى، توقىلار ايگىلى گوبەلەنىنىڭ سۋرەتشى شاشىنداي اعارعان ءبىر تال ءجىبى ۋاقىتتىڭ قاي كەڭىستىگىنە ءىلىنىپ تۇرعانى جايىندا ويلادىم.
اۆتورى: ىرىسبەك دابەي ۇلى
***
اقىن، جازۋشى ىرىسبەك دابەي ۇلى قىتايدىڭ شىڭگىل اۋدانىنىڭ شاعانعول اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 2001-جىلى اتاجۇرتىنا قونىس اۋدارعان. «شىق تۇنعان جولدار»، «ماڭگى ءماجنۇن» جىر جيناعى، «اكەلەرىمىز ايتاتىن اڭگىمە» اتتى ەسسەلەرى، «ءمولتىل» اتتى اڭگىمەلەر جيناعى جارىق كورگەن. «قارعا تامعان كوز جاس» حيكاياسىنىڭ، «جىلقى اتىلعان جاز» جانە «قوڭىز» رومانىنىڭ اۆتورى.
رەسپۋبليكالىق «جالىن»، «جۇلدىزدار وتباسى»، «اق جەلكەن» جۋرنالدارىندا، «قازاق ادەبيەتى»، «استانا اقشامى» گازەتتەرىندە جۇمىس ىستەگەن. رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ جۇلدەگەرى.