يران پرەزيدەنتى تىكۇشاعىنىڭ اپاتقا ۇشىراۋى سالدارىنان كىمدەر مەرت بولدى

استانا. KAZINFORM - كەشە يران پرەزيدەنتى ەبراحيم رايسيدىڭ تىكۇشاق اپاتى سالدارىنان مەرت بولعانى راستالدى. تىكۇشاق بورتىندا پرەزيدەنتپەن بىرگە ەلدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى حوسەين امير-ابدوللاحيانمەن قاتار وزگە دە شەنەۋنىكتەر بولعان. Kazinform يران پرەزيدەنتىمەن بىرگە تىكۇشاق بورتىندىندا كىمدەردىڭ بولعانىن انىقتاپ كورۋگە تىرىستى.

يراننىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى 1964 -جىلدىڭ 23-ساۋىرىندە سەمنان ولكەسىنە كىرەتىن دامگان قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. امير-ابدوللاحيان 1980-1988 -جىلدارداعى يران-يراك سوعىسى كەزىندە اسكەرگە بارماي، ونىڭ ورنىنا ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسىپ، حالىقارالىق قاتىناستار سالاسىندا دوكتور دارەجەسىن الىپ شىققان.

«ونىڭ ءبىلىم جولى حالىقارالىق قاتىناستار سالاسىنداعى جان-جاقتى ءارى تىڭعىلىقتى زەرتتەۋلەرگە تولى بولدى ءارى ديپلوماتياداعى بولاشاق مانساپ جولىنا مىعىم ىرگەتاس قالادى»، - دەلىنگەن يران بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان قارالى حاباردا.

امير-ابدوللاحيان تەگەران ۋنيۆەرسيتەتىندە حالىقارالىق قاتىناستار ماگيسترى، كەيىننەن دوكتورى عىلىمي دارەجەسىن العان.

ول سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندە مانساپ جولىندا جىلدام كوتەرىلدى. ديپلوماتتىق مانسابىن 1990 -جىلداردىڭ سوڭىندا باعدادتاعى يران ەلشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جانە ساراپشى رەتىندە باستادى. يران س ءى م پارسى شىعاناعى جانە باتىس ازيا دەپارتامەنتىندە ءبىرقاتار لاۋازىمدى قىزمەت اتقاردى. 2007-2008- جىلدارى يراننىڭ باحرەيندەگى ەلشىسى لاۋازىمىندا بولدى.

2011-2016 -جىلدارى سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ اراب جانە افريكا ەلدەرى ىستەرى جونىندەگى ورىنباسارى بولىپ جۇمىس ىستەدى. 2016 -جىلى امير-ابدوللاحيان سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ كەڭەسشىسى قىزمەتىن اتقاردى.

سول جىلى ەلدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى بولعان مۇحامماد دجاۆاد زاريفپەن ارازداسىپ قالعانى تۋرالى قاۋەسەتتەردىڭ تارالۋى كەزىندە يراننىڭ ومانداعى ەلشىسى بولۋ تۋرالى ۇسىنىستان باس تارتىپ، مينيسترلىكتەن كەتتى.

امير-ابدوللاحيان پارلامەنتكە اۋىسىپ، وندا پارلامەنت سپيكەرى الي لاريدجانيدىڭ ارنايى كومەكشىسى جانە پارلامەنتتىڭ حالىقارالىق ىستەر جونىندەگى باس ديرەكتورى قىزمەتىن اتقاردى. ول 2021 -جىلى پرەزيدەنت ەبراحيم رايسي بيلىككە كەلگەنگە دەيىن سول قىزمەتتە بولىپ، ارتىنشا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالدى.

يران ديپلوماتى يادرولىق كەلىسسوزدەر كەزىندە يادرولىق كەلىسسوزدەر ساياساتى جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولا وتىرىپ، يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسىنا قاتىستى باتىس ەلدەرىمەن كەلىسسوزدەر ۇدەرىسىنە قاتىستى.

حوسەين امير-ابدوللاحيان قاتاڭ سىرتقى ساياساتتى جاقتاۋشى، يسلام رەۆوليۋتسياسى ساقشىلار كورپۋسىمەن (ي ر س ك) بەرىك بايلانىسى بولۋىمەن دە تانىمال. ديپلومات اسىرەسە 2020 -جىلى باعدادتا ا ق ش-تىڭ سوققىسىنان قازا تاپقان ي ر س ك گەنەرالى كاسەم سۇلەيمانيگە جاقىن بولعان.

ديپلومات ەلدە موحامماد حاتامي پرەزيدەنت بولعان كەزدە يراننىڭ يادرولىق كەلىسسوزدەرى بارىسىندا ماڭىزدى ءرول اتقاردى جانە 2007 -جىلى يراكتاعى ا ق ش-يران كەلىسسوزدەرىنە قاتىستى.

ايتا كەتەيىك، امير-ابدوللاحيان جاس كەزىنەن باستاپ باسشىلىقتىڭ سەنىمىنە يە. وعان يراكتاعى سوعىسقا قاتىستى امەريكا قۇراما شتاتتارىمەن سيرەك كەلىسسوزدەرگە يران اتىنان قاتىسقان ءۇش ادامدىق دەلەگاتسيانىڭ قۇرامىندا بولۋى دالەل.

ول سونداي-اق 2015 -جىلعى يادرولىق مامىلە بۇزىلعاننان كەيىن يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسى بويىنشا كەلىسسوزدەردى قايتا باستاۋ ارەكەتتەرىنە قاتىستى. وسىلايشا، امير-ابدوللاحيان 2018 -جىلى ا ق ش-تىڭ سول كەزدەگى پرەزيدەنتى دونالد ترامپ كەلىسىمنەن ءبىرجاقتى شىعىپ كەتكەن كەيىن تەگەراننىڭ الەمدىك دەرجاۆالارمەن يادرولىق كەلىسىمى بۇزىلعان سوڭ يران ساياساتىنىڭ قاتاڭ باعىتقا كوشۋىن بەينەلەدى.

امير-ابدوللاحيان يراننىڭ اراب كورشىلەرىمەن، اسىرەسە ساۋد ارابياسىمەن قارىم-قاتىناسىن نىعايتۋعا ۇمتىلدى جانە 2023 -جىلدىڭ ناۋرىزىندا قىتايدىڭ اراعايىندىعىمەن جاسالعان كەلىسىمدە تەگەران مەن ەر-رياد اراسىنداعى بايلانىستى قالپىنا كەلتىرۋدە ماڭىزدى ءرول اتقاردى.

امير-ابدولاحياننىڭ ارتىندا ايەلى مەن ەكى بالاسى قالدى.

شىعىس ازەربايجان گۋبەرناتورى مالەك راحماتي ولكەنىڭ گەنەرال-گۋبەرناتورى لاۋازىمىن وسى جىلدان باستاپ اتقاردى. ال وعان دەيىن، 2023-2024 -جىلدارى ارالىعىندا يران جەكەشەلەندىرۋ ۇيىمىنىڭ باسشىسى بولعان ەدى.

مالەك راحماتي - يراندىق زاڭگەر ءارى ساياساتكەر. يرانداعى يمام سادەك جانە حرەزمي ۋنيۆەرسيتەتتەرىن بىتىرگەن.

ول «استانە كۋدس رازاۆي» قورى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، ەكونوميكا جانە قارجى ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتتەرىن اتقارعان.

راحماتي باسقارعان شىعىس ازەربايجان يراننىڭ سولتۇستىك- باتىسىنداعى ءۇش ولكەنىڭ ىشىندە ەڭ ۇلكەن ءارى تۇرعىندارى تىعىز قونىستانعان، باسىم بولىگىن ەتنيكالىق ءازىربايجان حالقى قۇرايتىن ولكە سانالادى.

مەرت بولعانداردىڭ اراسىندا يران جوعارعى كوشباسشىسىنىڭ شىعىس ازەربايجانداعى وكىلى سەيەد موحاممەد ءالي ءال-حاشەميدىڭ بار ەكەندىگى ايتىلادى. تاراتىلعان حابارلارعا قاراعاندا، ول يرانداعى سىيلى ءدىني قايراتكەرلەردىڭ ءبىرى جانە تەبريزدەگى جۇما نامازىنىڭ يمامى بولعان.

اياتوللا سەيەد موحاممەد ءالي ءال-حاشەمي تەبريز قالاسىندا ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءبىرىنىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول باستاپقى ءبىلىمىن تۋعان جەرىندە العان، سودان كەيىن كۋم سەمينارياسىندا جوعارى رۋحاني ءبىلىم الۋ ءۇشىن سول جاققا كوشكەن.

ول يسلامتانۋ عىلىمىنىڭ دوكتورى دارەجەسىن الىپ، يراننىڭ رۋحاني كوسەمى ءالي حامەنەيدەن ءدارىس العان. ءال-حاشەمي شىعىس ازەربايجان مەن تەبريزدە ءدىني جەتەكشى جانە وكىل بولعانعا دەيىن يرانداعى «يران يسلام رەسپۋبليكاسى ارمياسىنىڭ ساياسي يدەولوگيالىق ۇيىمى» دەپ اتالاتىن اسكەري ۇيىمدى باسقارعان.

تىكۇشاق بورتىندا مۇنان بولەك يران پرەزيدەنتى كۇزەتىنىڭ باستىعى مەحدي مۋساۆي بولعان. ول جايىندا ەكىنشى بريگادانىڭ گەنەرالى شەنى بولعانى جانە رايسي قاۋىپسىزدىك قىزمەتىن باسقارعانى جايلى ازداعان مالىمەت قانا بار.

سونىمەن قاتار تىكۇشاق اپاتى كەزىندە ۇشقىش، ەكىنشى ۇشقىش جانە ەكيپاج كومانديرى قازا تاپتى. الايدا، وسى ۋاقىتقا دەيىن ولاردىڭ اتى-جوندەرى بەلگىسىز بولىپ وتىر.

ايتا كەتەيىك، بۇگىن يراننىڭ رۋحاني كوسەمى اياتوللا سەيەد ءالي حامەنەي يراننىڭ پرەزيدەنتى يبراحيم رايسي مەن ونىڭ قاسىنداعىلاردىڭ ەلدىڭ سولتۇستىك- باتىسىندا تىكۇشاق اپاتىنان قازا بولۋىنا بايلانىستى بەس كۇندىك جالپىحالىقتىق ازا تۇتۋ جاريالادى.

ول يران حالقىنا كوڭىل ايتىپ، ۆيتسە-پرەزيدەنت موحامماد موحبەرگە ۋاقىتشا پرەزيدەنت قىزمەتىن اتقارۋعا جانە يران پارلامەنتى مەن سوت جۇيەسىنىڭ باسشىلارىمەن الداعى 50 كۇن ىشىندە جاڭا پرەزيدەنتتى سايلاۋعا جول اشۋعا رۇقسات بەردى.

اياتوللا حامەنەي سونداي- اق شىعىس ازەربايجاندا تىكۇشاق اپاتى كەزىندە پرەزيدەنت رايسيمەن بىرگە بولعان باسقا جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ، سونىڭ ىشىندە سىرتقى ىستەر ءمينيسترى حوسەين امير ابدوللاحيان، جوعارعى كوشباسشىنىڭ وكىلى جانە تەبريز جۇما نامازىنىڭ يمامى سەيەد موحاممەد ءالي ءال-حاشەمي، شىعىس ازەربايجان گۋبەرناتورى مالەك راحماتيدىڭ قازاسىنا بايلانىستى كوڭىل ايتتى.

اۆتور

مارلان جيەمباي