ۇيقىشىلدىق دەندەسە، نە ىستەۋ كەرەك؟

استانا. قازاقپارات - كۇز بەن قىس ماۋسىمىندا كوپتەگەن ادامدى ۇيقى باسىپ، السىرەيدى. بۇعان كۇننىڭ قىسقارۋى، اۋا رايىنىڭ سالقىنداۋى جانە تاعام راتسيونىنىڭ وزگەرۋى اسەر ەتەتىنىن Popular Science جازدى، دەپ حابارلايدى turkystan.kz.

امەريكالىق ۇيقى مەديتسيناسى اكادەمياسىنىڭ (AASM) وكىلى، دارىگەر كارين دجونسون مۇنداي ماۋسىمدىق وزگەرىستەردىڭ نەگىزگى سەبەبى مەلاتونين گورمونىنىڭ ارتۋىمەن بايلانىستى ەكەنىن تۇسىندىرەدى. بۇل گورمون كۇننىڭ قىسقارۋىمەن بىرگە كوبىرەك ءبولىنىپ، اعزانى ۇيقىعا بەيىمدەپ، ەنەرگيانى تومەندەتەدى.

«مەلاتونين دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋى ۇيقىشىلدىقتى ارتتىرىپ، سەرگەكتىك سەزىمىن ازايتادى»، - دەيدى ول.

دارىگەردىڭ ايتۋىنشا، بۇل كەزدە ادامنىڭ تسيركادتىق ءريتمى دە بۇزىلادى. كۇن ساۋلەسىنىڭ ازايۋى ورگانيزمنىڭ تابيعي ۇيقى مەن ويانۋ تسيكلىن ىعىستىرادى. تاڭعى جارىق جەتپەگەندە اعزاعا «وياتۋ سيگنالى» بەرىلمەيدى، سوندىقتان تۇرۋ قيىندايدى. قىستا ادامداردىڭ كوبى ۇيدە كوبىرەك ۋاقىت وتكىزەدى، بۇل تابيعي جارىقپەن بايلانىسىن ءۇزىپ، ۇيقى رەجيمىن ودان ءارى بۇزادى.

زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، قىستا ادامداردا جىلدام ۇيقى فازاسى (REM) ۇزارادى. بۇل اعزانىڭ كۇن ساۋلەسىنىڭ جەتىسپەۋىن وتەۋ امالى بولۋى مۇمكىن. وسىلايشا، ادام بەلسەندىلىگىن باسەڭدەتىپ، «جارتىلاي قىسقى ۇيقى» رەجيمىنە وتەدى.

دجونسون ۇيقىنىڭ ەڭ ساپالىسى سالقىن تەمپەراتۋرادا بولاتىنىن ايتادى. الايدا ادامدار جىلىتۋ جۇيەسىن ارتتىرىپ، اۋا تەمپەراتۋراسىن جوعارى ۇستايتىندىقتان، بۇل كەرىسىنشە ۇيقىشىلدىقتى كۇشەيتەدى. سۋىق مەزگىلدە اعزا جىلۋدى ساقتاۋ ءۇشىن كوبىرەك ەنەرگيا جۇمسايدى، سوندىقتان قىسقى شارشاڭدىق پايدا بولادى.

تاعام دا اسەر ەتەدى: قىستا ادامدار كالورياسى جوعارى، كومىرسۋى مەن مايى كوپ اس تۇتىنادى. مۇنداي تاعام باياۋ قورىتىلادى، ەنەرگيا دەڭگەيىن تومەندەتەدى جانە فيزيكالىق بەلسەندىلىكتى ازايتادى.

دارىگەر ۇيقىنى ناقتى قاجەتتىلىككە قاراي رەتتەۋگە كەڭەس بەرەدى:

«قاجەت بولسا، ۇيىقتاڭىز، ءبىراق تاڭەرتەڭ تابيعي جارىق تۇسەتىن بولمەدە ويانىڭىز. كۇن ساۋلەسى - اعزانى وياتۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى»، - دەيدى كارين دجونسون.