«ينتەرنەت ساپاسى سىن كوتەرمەيدى»: 5G ماسەلەنى شەشە الا ما

 ينتەرنەتكە كۇنىمىز قاراعان زاماندا ونىڭ ساپاسى مەن جىلدامدىعى اسا ماڭىزدى. الايدا ەلىمىزدە ينتەرنەت ساپاسى كوڭىل قۋانتپاي وتىر.

ءتىپتى ەلوردانىڭ وزىندە كوپ اۋماقتا بايلانىس ساپاسى تومەن ەكەنى ءجيى بايقالادى. وسى تۇستا، ينتەرنەتتىڭ ساپاسى مەن تاريف باعاسىنىڭ كوتەرىلۋى حالىقتىڭ شامىنا تيگەن بولاتىن. ينتەرنەت ساپاسىنا كوبىنە اۋىل تۇرعىندارى قاناعاتتانباي وتىر. بىلتىردان بەرى 5G، ياعني ۇيالى بايلانىستىڭ بەسىنشى بۋىنى تۋرالى ءجيى ءسوز قوزعالا باستادى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ كۇنى كەشە وبلىس ورتالىقتارىن 5G تەحنولوگياسىمەن قامتۋدى مەرزىمىنەن بۇرىن اياقتاۋ تۋرالى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. ەل ايماقتارىن 2 -جىلدا 5G ينتەرنەتپەن قامتۋ مۇمكىن بە؟ ەلدە قانشا ادام ينتەرنەت پايدالانادى؟ بۇل تۋرالى تولىعىراق Kazinform ساراپشىسىنىڭ ماتەريالىنان وقي الاسىزدار.

ينتەرنەت ساپاسى مەن تاريفتەر

ەلىمىزدە ينتەرنەت پايدالانۋشىلار سانى جىل ساناپ ءوسىپ كەلەدى. Data Reportal سايتىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس، ەلىمىزدە بيىل 17,73 ميلليون ينتەرنەت پايدالانۋشى تىركەلگەن. ول دەگەنىمىز جالپى حالىقتىڭ �,9- ىن قۇرايدى. بىلتىر بۇل بۇل كورسەتكىش �,9، ياعني 16,41 ميلليون پايدالانۋشى بولعان.

قوعامدىق ساياسات ينستيتۋتى ماۋسىم ايىندا جۇرگىزگەن ساۋالناما بويىنشا قازاقستاندىقتاردىڭ 5,4 ى ينتەرنەت ساپاسىنا، ال ),7 ى تەلەفون جانە ءموبيلدى بايلانىس ساپاسىنا كوڭىلى تولمايتىنى انىقتالعان. زەرتتەۋ ناتيجەسى بويىنشا، ينتەرنەت ساپاسىنا كوبىنە اۋىل تۇرعىندارى قاناعاتتانباي وتىر.

ينتەرنەت ساپاسىنا كوڭىلى تولمايتىن وڭىرلەردىڭ كوشىن الماتى، جامبىل، اقمولا، ش ق و جانە اقتوبە وبلىستارى باستاپ تۇر. ال ينتەرنەت قولجەتىمدى ەمەس دەپ شىمكەنت قالاسى، اباي، قوستاناي، ش ق و، ماڭعىستاۋ وبلىستارىنىڭ تۇرعىندارى كوبىرەك شاعىمدانعان.

ينتەرنەتكە قول جەتكىزۋ ماسەلەسىندە قالا جانە اۋىل تۇرعىندارى اراسىنداعى سيفرلىق الشاقتىقتى قىسقارتۋ كەز كەلگەن مەملەكەت ءۇشىن ماڭىزدى. الەم ەلدەرىندە 2022 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قالا تۇرعىندارىنىڭ � ينتەرنەتكە كىرە الادى. ال اۋىلدىق جەرلەردە بۇل كورسەتكىش بار بولعانى F عا ازەر جەتكەن.

Speedtest Global Index ءتىڭ وسى جىلدىڭ ماۋسىم ايىنداعى رەيتينگى بويىنشا، قازاقستان ءموبيلدى ينتەرنەت جىلدامدىعى بويىنشا ءبىر جىل ىشىندە 14-ورىنعا كوتەرىلىپ، 140 ەلدىڭ ىشىنەن 68-ورىنعا تۇراقتاعان.

قازاقستانداعى موبيلدى وپەراتورلاردىڭ ەڭ ارزان تاريفتەرىنىڭ باعاسىن سارالايتىن بولساق، ادام باسىنا شاققاندا ورتاشا قۇنى ايىنا 3208 تەڭگە بولادى نەمەسە بۇل ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ %4,5 ى (ەڭ تومەنگى جالاقى 70000 ت گ. ) . ال كابەلدى ينتەرنەتتىڭ ورتاشا باعاسى ايىنا - 4813 تەڭگە.

ينتەرنەتتىڭ جىلدامدىعى مەن ساپاسىنا قاتىستى قايدا شاعىمدانۋعا بولادى؟

كوروناۆيرۋس پاندەمياسى كەزىندە بۇكىل الەم ۇيگە تىعىلىپ، بارلىق جۇمىس ونلاين فورماتتا وتكەنى بەلگىلى. وقۋ جىلى باستالعاندا ءبىلىم وردالارى دا وسىنداي تاسىلگە كوشتى. جاۋاپتى مەكەمە باسشىلارى ەلىمىزدىڭ باسىم بولىگى ينتەرنەتپەن قامتىلعانىن ايتىپ، تالاي مارتە ەسەپ بەرگەن ەدى. ءبىراق ءىس- جۇزىندە ايتىلعاننىڭ ءبارى قاعاز جۇزىندە قالىپ، 4G بىلاي تۇرسىن، 3G جەتپەگەن اۋىلدار بارىنا كۋا بولدىق. جىل باسىندا ۇكىمەت وتىرىسىندا «قولجەتىمدى ينتەرنەت» ۇلتتىق جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەسى قارالعان- دى. سول جيىندا تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين ءبىرقاتار مالىمەت كەلتىردى. ماسەلەن، ەلىمىزدەگى 6406 ەلدى مەكەننىڭ 4974 ءى، ياعني w ى كەڭجولاقتى ءموبيلدى ينتەرنەتكە قوسىلعان. ءۇش مىڭعا جۋىعى 4G، ال ەكى مىڭنان استامى 3G تەحنولوگياسىمەن قامتىلعان.

تامىز ايىندا سيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ۆيتسە- ءمينيسترى اسحات ورازبەك ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە ينتەرنەت ساپاسى جايلى ءسوز قوزعادى. ول ءوز سوزىندە بايلانىس ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا مينيسترلىك حالىقپەن كەرى بايلانىس ورناتۋعا اشىق ەكەنىن جانە ونى بەرۋ راسىمدەرىن جەڭىلدەتەتىنىن حابارلادى.

«ازاماتتاردىڭ ينتەرنەت ساپاسى مەن جىلدامدىعىنا قاتىستى ماسەلەلەرىن نازارعا الا وتىرىپ، «e-otinish» پورتالىنىڭ باستى بەتىندە «ينتەرنەتكە قاتىستى ماسەلەلەر» ءبولىمى پايدا بولدى، وندا ءاربىر ازامات ءتيىستى شارالار قابىلداۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك ورگانعا ءوز ءوتىنىشىن قالدىرا الادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ۆيتسە- مينيستر.

قازاقستاندىقتار 5G يگىلىگىن قاشان كورەدى؟

5G بۇل تەحنولوگيالىق دامۋدىڭ جاڭا دەڭگەيى، ول ازاماتتاردىڭ ينتەرنەتكە قول جەتكىزۋ مۇمكىندىگىن الدەقايدا ارتتىرادى. الەمدە 5G ءدى العاش بولىپ وڭتۇستىك كورەيا ەنگىزدى. قازىر ول ەلدە 200 مىڭ بازالىق ستانتسيا ورناتىلىپ، رەسپۋبليكانىڭ 85 قالاسىن قامتىعان.

قازىر الەمنىڭ مىڭنان استام قالاسى 5G قىزمەتىن تۇتىنىپ وتىر. Statista مالىمەتى بويىنشا، بايلانىستىڭ ازىرگە ەڭ جوعارعى بۋىنىن پايدالانۋ بويىنشا قىتاي مەن ا ق ش كوش باسىندا. قىتايدىڭ – 356، ا ق ش- تىڭ 296 قالاسىندا اتالعان جۇيە ەنگىزىلىپ قويعان. 5G ءدى قوسۋ جاعىنان بەستىككە فيليپپين (98 قالاسى)، وڭتۇستىك كورەيا (85 قالاسى) جانە كانادا (84 قالاسى) كىرەدى. ۇزدىك وندىقتا يسپانيا، يتاليا، ۇلىبريتانيا، ساۋد ارابياسى سىندى ەلدەر بار.

ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، پاندەميادان كەيىن الەم ەكونوميكاسىن قالىپقا كەلتىرۋدە 5G- ءدىڭ ۇلەسى ۇلكەن بولماق. بۇل بايلانىس بۋىنى ەكونوميكالىق پروتسەستەردى ساپالى ءارى جەدەل وتكەرۋگە اسەر ەتىپ، بۇكىل الەم بويىنشا ەكونوميكالىق ءوسىمدى ىنتالاندىراتىن فاكتورعا اينالماق. بۇل ورايدا سالاداعى ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنە نازار سالساق، 5G- گە ءار ەل ءار الۋان جىلدامدىقپەن ءوتىپ جاتىر. مىسالى، 2025 -جىلعا قاراي ازيا- تىنىق مۇحيتى وڭىرىندە 5G كورسەتكىشى d- عا جەتسە، سولتۇستىك امەريكادا - c، قىتايدا - R، اراب ەلدەرىندە - I، ەۋروپادا D دى قۇرايدى ەكەن. وسىلايشا، بايلانىستىڭ بەسىنشى بۋىنى دامىعان ەلدەردىڭ باستى باسىمدىعىنا اينالماق.

جۋىردا پرەزيدەنت قاسىم- جومارت توقايەۆ Digital Bridge 2023 فورۋمىنىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا 5G جەلىسى جايىندا ءوز قوزعادى. ول قازاقستان وڭىرلەرىندە 5G جەلىسىن ەنگىزۋدى بۇعان دەيىن جوسپارلانعانداي 2027 -جىلى ەمەس، 2025 -جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتاۋدى تاپسىردى. سونداي- اق، پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىن ناعىز تسيفرلىق ۆەدومستۆوعا اينالدىراتىن ماڭىزدى رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. ستاتيستيكالىق جانە باسقا دا دەرەكتەردى رەتكە كەلتىرۋ ءۇشىن كەشەندى شارالار قابىلداۋ قاجەت. ونىڭ ىشىندە باسقارۋ ساياساتىن ازىرلەۋ، دەرەكتەردىڭ ماقساتتى ارحيتەكتۋراسىن انىقتاۋ ماسەلەسىن نازاردان تىس قالدىرماعان ءجون.

وسى تۇستا، سيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ وبلىس ورتالىقتارىن 5G تەحنولوگياسىمەن قامتۋدى مەرزىمىنەن بۇرىن اياقتاۋ تۋرالى تاپسىرماسى قالاي ورىندالاتىنىن ءتۇسىندىردى. ءمۋسيننىڭ ايتۋىنشا، 2025 -جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ءار وبلىس ورتالىعى اۋماعىنىڭ ` دان استامىن 5G تەحنولوگياسىمەن قامتۋعا بولادى.

«جوسپارىمىزعا سايكەس، بيىل 700 بازالىق ستانسا ورناتۋىمىز قاجەت ەدى. وپەراتورلار قازىردىڭ وزىندە بۇل كورسەتكىشتەن اسىپ ءتۇسىپ، جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 1 مىڭنان استام بازالىق ستانسا ورناتادى. ولار ينۆەستيتسيا سالۋعا جانە بايلانىس ينفراقۇرىلىمىن بارىنشا قارقىندى دامىتۋعا دايىن. ءبىزدىڭ ءموبيلدى وپەراتورلار جۇكتەلگەن تاپسىرمانى ورىندايتىنىنا سەنىمدىمىن. استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارىنىڭ كەمىندە u ى جانە وبلىس ورتالىقتارىنىڭ ` دان استامى 2025 -جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 5G جەلىسىمەن قامتىلادى»، - دەپ سەندىردى مينيستر.

CCS Insight تالداۋ اگەنتتىگىنىڭ ەسەبىنە سۇيەنسەك، بيىل 5G بۋىنىن قوسۋ بۇكىل الەمدە ەرەكشە قارقىنمەن جۇرگىزىلە باستايدى.

«5G تەحنولوگياسى العاشقى جىلدارى COVID-19 پاندەمياسىنىڭ جانە سونىڭ سالدارىنان كەلگەن قيىندىقتاردىڭ كولەڭكەسىندە قالعانىمەن، نارىق كۇشتى پوزيتسيادا ەكەنىن بايقاپ وتىرمىز. ءبىراق ۇيالى بايلانىس ابونەنتتەرىنىڭ 5G جەلىسىنە كوشۋى اناعۇرلىم تابىستى بولادى، ال 5G قوسىلىمدارىنىڭ سانى بيىل ەكى ەسەدەي ارتىپ، 1,2 ميللياردقا جەتەدى دەپ كۇتىلۋدە»، - دەيدى اگەنتتىكتىڭ اعا اناليتيگى دجەيمس مەننينگ سميت.

CCS Insight بولجامى بويىنشا، 2026 -جىلعا قاراي بۇكىل الەمدە 5G موبيلدى ينتەرنەتىنە قوسىلۋ سانى 4 ميللياردقا جەتىپ، الەمدەگى بۇكىل ينتەرنەت جەلىسىنىڭ E ىن قۇرايدى.

ەگەر ۇيالى بايلانىستىڭ بەسىنشى بۋىنى ەنگىزىلىپ، ول ءساتتى جۇمىس ىستەپ كەتسە، بۇل ءبىز ءۇشىن ۇلكەن بەلەس بولماق. 5G تەحنولوگياسىمەن جۇمىس اتقارا الۋ دا ماڭىزدى. وسى تۇستا، پرەزيدەنت ەلىمىزدە IT ماماندار سانىن ارتتىرۋ تۋرالى تاپسىرما جۇكتەگەنىن بىلەمىز. ويتكەنى كۇن ساناپ دامىپ جاتقان تەحنولوگيا، سان الۋان عىلىمي بۋىنداردىڭ ءتىلىن ءبىلىپ، جالپى حالىققا جول سىلتەيتىن بىلىكتى مامان كەرەك. الەم ۇلكەن وزگەرىستەردىڭ تابالدىرىعىندا تۇر. ءبىز كوشتەن قالماي، ونى يگەرىپ اكەتۋىمىز وتە ماڭىزدى دەپ سانايمىز.

اۆتور

ۆەنەرا جولامان قىزى