ۇيالشاقتىق ميدىڭ بەلسەندىلىگىنە اسەر ەتەدى - زەرتتەۋ

استانا. قازاقپارات - عالىمدار ۇيالشاقتىقتىڭ فيزيولوگيالىق نەگىزىن انىقتادى. Personality and Individual Differences جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋ ناتيجەسىنە سايكەس، ادامنىڭ ۇيالشاق بولۋىنا ميدىڭ ميشىعىنداعى (cerebellum) وزىندىك بەلسەندىلىك دەڭگەيى اسەر ەتەدى، دەپ حابارلايدى turkystan.kz.

زەرتتەۋ قىتايدىڭ وڭتۇستىك قىتاي پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمى پروفەسسور حوڭ ليدىڭ جەتەكشىلىگىمەن جۇرگىزىلگەن. بۇعان دەيىن ۇيالشاقتىق كوبىنە الدىڭعى ماڭداي قىرتىسى (prefrontal cortex) جانە اميگدالا ايماقتارىمەن بايلانىستىرىلعان بولاتىن، الايدا جاڭا زەرتتەۋ بۇل تۇسىنىكتى كەڭەيتتى.

مرت زەرتتەۋىنە قاتىسقان 42 ستۋدەنتتىڭ مي بەلسەندىلىگى مەن مىنەز-قۇلىق سيپاتتارى سالىستىرىلدى. ناتيجەسىندە، ۇيالشاق ادامداردا ميشىقتىڭ وڭ ارتقى بولىگى ءالسىز بەلسەندىلىك كورسەتكەنى انىقتالدى. ياعني، مي تىنىش كۇيدە بولعان كەزدە وسى ايماقتىڭ نەيروندىق سينحروندىلىعى تومەندەيدى.

زەرتتەۋشىلەر ۇيالشاقتىقتىڭ ميداعى «قورعانىس جۇيەسىمەن» تىعىز بايلانىستى ەكەنىن ايتادى. بۇل جۇيە مىنەز- قۇلىقتىق تەجەۋ جۇيەسىمەن (Behavioral Inhibition System, BIS) بايلانىسادى، ول الەۋمەتتىك قاۋىپتەر مەن جازالاۋدان قورعانۋ رەاكتسيالارىن باسقارادى.

ء«بىزدىڭ ناتيجەلەر كورسەتكەندەي، ۇيالشاق ادامدار الەۋمەتتىك جاعدايلاردى ءقاۋىپتى دەپ قابىلدايدى. بۇل ولاردىڭ ميشىق بەلسەندىلىگىن جانە مىنەز- قۇلىقتىق تەجەۋ جۇيەسىن قاتار كۇشەيتەدى»، دەيدى پروفەسسور لي.

زەرتتەۋ ۇيالشاقتىقتى السىزدىك نەمەسە مىنەزدىك كەمشىلىك ەمەس، ميداعى قاۋىپ پەن بايلانىس اراسىنداعى تەڭگەرىمنىڭ ەرەكشەلىگى رەتىندە قاراستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

عالىمدار ەندى بۇل قۇبىلىستى كەڭىرەك زەرتتەۋدى ءتۇرلى جاستاعى جانە مادەني ورتاداعى ادامدارمەن جۇرگىزۋدى جوسپارلاپ وتىر.