وسىمدىكتەر دە ايقايلايدى: زەرتتەۋشىلەر ولاردىڭ سترەس كەزىندە دىبىس شىعاراتىنىن انىقتادى

وسىمدىكتەر «جاراقات العاندا» نەمەسە سۋسىز قالعاندا، ادام قۇلاعى ەستي المايتىن ۋلترادىبىستىق جيىلىكتەگى دىبىستار شىعارادى. بۇل دىبىستار وسىمدىكتەردىڭ سترەسكە جاۋاپ رەتىندە اينالاسىنداعى باسقا ءتىرى اعزالارمەن بايلانىس جاساۋ تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى بولۋى مۇمكىن. تەل-اۆيۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەۆوليۋتسيالىق بيولوگى ليلاح حاداني جەتەكشىلىگىمەن جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ وسىمدىكتەردىڭ دىبىس ارقىلى قورشاعان ورتاعا بەلگى بەرۋ مۇمكىندىگىن العاش رەت دالەلدەپ وتىر.

حاداني اتاپ وتكەندەي، ءتىپتى ادام قۇلاعىنا ەستىلمەيتىن تىنىش دالانىڭ وزىندە دە اقپارات تاسىمالدايتىن دىبىستار بار، ال كەيبىر جانۋارلار بۇل دىبىستاردى ەستيدى. وسىمدىكتەر جاندىكتەرمەن جانە جانۋارلارمەن ءجيى ءوزارا ارەكەتتەسەدى، سوندىقتان دىبىس ارقىلى بەلگى بەرۋ ولارعا ءتيىمدى بولۋى مۇمكىن.

زەرتتەۋدە عالىمدار قىزاناق جانە تەمەكى وسىمدىكتەرىن ءارتۇرلى جاعدايلاردا باقىلادى: الدىمەن وسىمدىكتەرگە ەشقانداي اسەر ەتپەي باقىلاپ، كەيىننەن ولاردىڭ ساباعىن كەسىپ، سۋسىز قالدىردى. جازبالار اكۋستيكالىق كامەرادا جانە ادەتتەگى جىلىجاي جاعدايىندا جۇرگىزىلدى. عالىمدار ارنايى الگوريتمدى قولدانا وتىرىپ، تىنىش جانە سترەسس جاعدايىنداعى وسىمدىكتەر شىعارعان دىبىستاردى اجىراتىپ، دىبىستاردىڭ پوپ نەمەسە شەرتپە تۇرىندە بولعانىن انىقتادى. اسىرەسە، سۋدان ايىرىلعان وسىمدىكتەر ورتا ەسەپپەن ساعاتىنا 40 قا دەيىن دىبىس شىعاراتىنى بايقالدى، بۇل دىبىستار وسىمدىكتىڭ قۇرعاۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى وزگەرىپ وتىرعان.

زەرتتەۋ بارىسىندا باسقا دا وسىمدىكتەردىڭ دىبىستار شىعاراتىنى بەلگىلى بولدى: بيداي، جۇگەرى، ءجۇزىم، كاكتۋس جانە تاعى باسقا تۇرلەردە دە ۇقساس دىبىستار تىركەلدى. الايدا، دىبىستاردىڭ قالاي پايدا بولاتىنى ازىرگە بەلگىسىز. عالىمدار وسىمدىكتەردەگى اۋا كوپىرشىكتەرىنىڭ كەنەتتەن جارىلۋى (كاۆيتاتسيا) بۇل دىبىستاردىڭ كوزى بولۋى مۇمكىن دەپ بولجايدى.

بۇل دىبىستاردىڭ وسىمدىكتەر ءۇشىن ارنايى بەيىمدەلۋ مە نەمەسە جاي كەزدەيسوقتىق پا دەگەن سۇراقتار ءالى دە زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى. الدىن الا دەرەكتەر كورسەتكەندەي، وسىمدىكتەر دىبىستاردى شىعارا الادى، ال الگوريتمدەر ولاردى انىقتاي الادى. دەمەك، جانۋارلار نەمەسە باسقا وسىمدىكتەر دە وسى دىبىستاردى قابىلداپ، ولارعا جاۋاپ بەرۋى مۇمكىن.

مۇنداي زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا تيگىزەتىن پايداسى زور بولۋى مۇمكىن: ادامدار وسىمدىكتەردىڭ «شولدەگەندە» بەلگى بەرگەنىن انىقتاپ، ولارعا قاجەت سۋ بەرە الادى.

زەرتتەۋشىلەر ەندى وسىمدىكتەردىڭ شىعاراتىن دىبىستارىنا باسقا تىرشىلىك يەلەرىنىڭ، سونىڭ ىشىندە جانۋارلار مەن وزگە وسىمدىكتەردىڭ رەاكسياسىن زەرتتەمەكشى. بۇل باعىتتاعى زەرتتەۋلەر وسىمدىكتەردىڭ دىبىس ارقىلى قالاي ءوزارا ارەكەتتەسەتىنىن جانە تابيعي ورتادا بۇل دىبىستاردى قالاي انىقتاۋعا بولاتىنىن اشۋعا كومەكتەسەدى.