ورتالىق ازيا ەلدەرى وزدەرىنىڭ قالىپتاسقان دەربەس مەملەكەت ەكەنىن دالەلدەدى - قاسىم-جومارت توقايەۆ

استانا. KAZINFORM - دامۋدىڭ جاڭا تاريحي كەزەڭىندە ورتالىق ازيا ەلدەرى كوپتەگەن سىناق پەن قيىندىقتى باستان وتكەردى. بۇل تۋرالى ق ر پرەزيدەنتى قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە «ورتالىق ازيا رەنەسسانسى: ورنىقتى دامۋ جانە وركەندەۋ جولى» تاقىرىبىمەن جاريالانعان ماقالاسىندا ايتىلعان.

«ورتالىق ازيا ايماعى سان عاسىردان بەرى ءبىرتۇتاس گەوساياسي جانە رۋحاني كەڭىستىك رەتىندە بەلگىلى. بۇل - تابيعي رەسۋرسى مەن ادام كاپيتالى مول، مادەني- تاريحي مۇراسى باي ءوڭىر. كوشپەلى جانە وتىرىقشى ءومىر سالتىنىڭ ۇندەستىگى مۇنداعى شارۋاشىلىق جۇيەنىڭ نەگىزى بولىپ قانا قويماي، ايماقتىڭ وزىندىك ساياسي- قۇقىقتىق مادەنيەتىن جانە كەز كەلگەن وزگەرىسكە بەيىمدىگىمەن، توزىمدىلىگىمەن ەرەكشەلەنەتىن قۇندىلىقتار جيىنتىعىن قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتتى. ورتالىق ازيا كەڭىستىگى سان الۋان يمپەريانىڭ قۇرىلعانىنا، ىدىراعانىنا، ساياسي جانە ەكونوميكالىق مودەلدەردىڭ تابيعي جولمەن دامىعانىنا كۋا بولدى، ءبىراق وزىنە ءتان بىرەگەيلىگىن ساقتاپ قالدى. حالىقتارىمىز ەجەلدەن ءتۇرلى وركەنيەتپەن ءتىل تابىسىپ، قارىم- قاتىناس ورناتا ءبىلدى. سونىڭ ارقاسىندا بۇل ايماق ءوزىنىڭ ەتنومادەني جانە رۋحاني ەرەكشەلىگىن ساقتاي وتىرىپ، ۇلى جىبەك جولىنىڭ جانە تۇتاستاي العاندا ۇلكەن ەۋرازيانىڭ تاريحىندا شەشۋشى ءرول اتقاردى»، - دەلىنگەن مەملەكەت باسشىسى ماقالاسىندا.

پرەزيدەنتتىڭ جازۋىنشا، دامۋدىڭ جاڭا تاريحي كەزەڭىندە ورتالىق ازيا ەلدەرى كوپتەگەن سىناق پەن قيىندىقتى باستان وتكەردى. دەگەنمەن ورتالىق ازيا رەسپۋبليكالارى «قالىپتاسپاعان مەملەكەتتەردىڭ» قاتارىنا نەمەسە failed states دەپ اتالاتىن توپقا قوسىلادى دەگەن پەسسيميستىك بولجام راستالعان جوق. ايماقتاعى ەلدەر وزدەرىنىڭ قالىپتاسقان دەربەس مەملەكەت ەكەنىن دالەلدەپ، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتاعى لايىقتى ورنىن الدى.

«حالىقتارىمىزدىڭ بىرلىگى مەن دانالىعىنىڭ ارقاسىندا ءبىز ءوزىمىزدىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىمىزدى، ەركىندىگىمىز بەن ەگەمەندىگىمىزدى نىعايتتىق. بۇگىندە وڭىردەگى ءاربىر ەلدىڭ مەملەكەتتىك قۇرىلىس، نارىقتىق ەكونوميكانى دامىتۋ، مادەني مۇراسىن قالپىنا كەلتىرۋ، ۇلتتىق بىرەگەيلىگىن قالىپتاستىرۋ ىسىندە وزىندىك تاجىريبەسى بار دەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. قوعامدىق جانە مەملەكەتتىك ينستيتۋتتار جاڭعىرتىلدى. دامىعان ينفراقۇرىلىم مەن ونەركاسىپ جەلىسى قۇرىلدى، مىڭداعان شاقىرىم جاڭا تەمىرجول مەن اۆتوكولىك جولى سالىندى، ماڭىزدى الەۋمەتتىك نىساندار بوي كوتەردى. ءبىزدىڭ اشىقتىق پەن جاڭارۋ جولىنداعى باعىتىمىز ۇلتتىق ەكونوميكالارىمىزدىڭ دايەكتى تۇردە ءوسۋىن جانە ولاردىڭ الەمدىك ەكونوميكالىق قاتىناستارعا ىقپالداسۋىن قامتاماسىز ەتتى. ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە زەينەتاقى جۇيەلەرىنىڭ جوسپارلى دامۋى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق جاعدايىنىڭ ايتارلىقتاي جاقسارۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى»، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.