ورمانشىلار كۇنى: بۋراباي ۇلتتىق پاركىنىڭ ماماندارى قالاي جۇمىس ىستەيدى
استانا. KAZINFORM - قازان ايىنىڭ ءۇشىنشى جەكسەنبىسىندە ەلىمىزدە ورمان شارۋاشىلىعى قىزمەتكەرلەرى كۇنى اتالىپ وتەدى. وسى ورايدا Kazinform اگەنتتىگى ق ر پرەزيدەنتى ءىس باسقارماسىنا قاراستى «بۋراباي» ۇلتتىق تابيعي پاركىنىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن كورسەتەدى.
ۇلتتىق تابيعي پاركتىڭ جالپى اۋدانى 83 مىڭ گەكتاردان اسادى، ونىڭ ىشىندە 47 مىڭ گەكتار اۋماعىن ورماندى القاپ الىپ جاتىر. بۇل مەكەمە 7 ورمانشىلىقتان قۇرالادى:
- اقىلباي،
- بۋراباي،
- قاتاركول،
- زولوتوبور،
- بارماشىن،
- ميرنىي،
- پريوزەرنىي.
بۇدان بولەك قوسىمشا وندىرىستىك سالاعا بايلانىستى قىزمەت كورسەتەتىن ورىندار بار.
ۇلتتىق پاركتە 500 ادام جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ ىشىندە 250 ينسپەكتور بار. ولاردىڭ ءبىرى ەسىمتاي قۇرمانقۇلوۆ بۋراباي ۇلتتىق پاركىنىڭ بارماشىن ورمانشىلىعىندا 30 جىلدان استام ۋاقىت بويى ەڭبەك ەتىپ كەلەدى.
«ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز - ورماندى قورعاۋ، جاسىل جەلەكتى كۇتىپ-باپتاۋ، جابايى اڭداردىڭ تىرشىلىگىنە كومەك كورسەتۋ. جاز ايىنان باستاپ، اعاشتارعا سانيتارلىق تەكسەرۋ جۇرگىزەمىز، قۋراعان، قۋراعان اعاشتاردى الىپ، جاڭا شىبىقتىڭ وسۋىنە جاعداي جاسايمىز. ءورت قاۋپى تۋىنداعاندا كەزەكشىلىكتى توقتاتپايمىز. جابايى اڭدارعا شوپتەر مەن جاپىراقتاردان شامامەن 12-13 مىڭ قىستىق ازىق دايىندايمىز. ويتكەنى قىس قاتتى بولسا، قار قالىڭ جاۋسا، بۇعىلار تەبىندەپ جايىلا المايدى. قىستىڭ كۇنى ارنايى دايىندالعان وتتىقتاردى اپتاسىنا ەكى رەت تولتىرىپ وتىرامىز، جاپىراق، ءشوپ، ءتىپتى تۇز قويامىز»، - دەيدى ورمانشى اگەنتتىك تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا.
بارماشىن ورمانشىلىعى شۋچە قالاسىمەن شەكتەسىپ جاتىر. سول سەبەپتى مۇندا كەلەتىن تۋريستەر، دەمالۋشىلار وتە كوپ. وكىنىشكە قاراي، ۇلتتىق پارك اۋماعىنا ماشينامەن كىرىپ، قوقىس لاقتىرىپ كەتەتىندەر دە كەزىگەدى.
«كوپ جاعدايدا تۋريستەرمەن جۇمىس جۇرگىزەمىز، ەسكەرۋ جاساپ، اكىمشىلىك قۇقىقبۇزۋشىلىق كودەكسىنىڭ 380-بابى بويىنشا حاتتاما تولتىرامىز. «ءبىز وسى جەردە تۋىپ-وستىك، نەگە ەمىن-ەركىن جۇرۋگە تىيىم سالاسىڭ؟» دەيتىندەر دە كەزدەسەدى. ولارعا ۇلتتىق پاركتىڭ ءوز ەرەجەسى بار ەكەنىن تۇسىندىرەمىز. وت جاعىپ، ساماۋرىن مەن مانگال قويعىسى كەلەتىندەرگە ارنايى ورىن بار ەكەنىن ايتامىز. كول جاعالارىندا پاترۋل جۇرگىزەمىز. تابيعي تاستارعا ەسىمىن جازىپ، ۆانداليزمگە جول بەرەتىندەر بار، بۇل دا دۇرىس ەمەس. ول ءۇشىن 5 ا ە ك كولەمىندە ايىپپۇل قاراستىرىلعان.
سوڭعى 4 جىلدا كۋرورتتىق ايماقتا كولىك كەپتەلىسى كوبەيدى، بۇل تابيعاتقا، ەكولوگياعا اسەر ەتپەي قويمايدى. سوندىقتان اۆتوكولىكتەرگە اۆتوتۇراق اشىلىپ، تۋريستەردى ارنايى اۆتوبۋستارمەن تاسىمالداسا دەپ ويلايمىن»، - دەپ ءتۇسىندىردى ە. قۇرمانقۇلوۆ.
مامانداردىڭ كوپشىلىگى جەكەلەگەن كوردونداردا تۇرادى، 12 وتباسى جاڭادان سالىنعان باسپاناعا كوشىرىلدى. سونداي-اق 18 جاس مامانعا جاتاقحانادان ورىن بەرىلگەن.
«مەنىڭ جولداسىم 1997-جىلدان بەرى وسى ورمان شارۋاشىلىعىندا جۇمىس ىستەپ كەلەدى. ول كەزدە جاس وتباسى بولدىق. بالالارىمىزدىڭ الدى ەلدە تۋىپ-وسسە دە، ءارى قاراي كوردوندا، جاسىل جەلەكتىڭ اراسىندا، سۇلۋ تابيعاتتىڭ تازا اۋاسىندا ءوستى. تاعى ەكى بالامىز وسى ورمان شارۋاشىلىعىندا دۇنيەگە كەلدى. قازىر بالالارىمىز وقۋ وقىپ، ۇلكەن قالادا جۇمىس ىستەپ ءجۇر، ءبىراق ءاردايىم تابيعاتتى، تازا اۋانى اڭساپ كەلەدى. قايدا جۇرسە دە، تابيعاتقا جاناشىرلىق تانىتۋدى ۇمىتپايدى. ورمانشىلار تاۋلىك بويى جۇمىس ورنىندا بولۋى كەرەك، ورماندى ءورت سەكىلدى وقىس وقيعالاردان كۇزەتۋى كەرەك. سوندىقتان ۇلتتىق پارك اۋماعىنداعى كوردوندا تۇرىپ كەلەمىز. ءۇيىمىز جىلى، ىستىق سۋ، سانيتارلىق تورابىنا دەيىن بار جاعداي جاسالعان»، - دەيدى كوردون تۇرعىنى ايسۇلۋ قۇلبۇلدينوۆا.
ورمانشى جۇمىسىنىڭ قىزىعى دا، قيىندىعى دا بار. ولار كۇندىز-ءتۇنى ورماننىڭ ساقتالۋىن، تازالىعىن، اعاشتار مەن اڭ-قۇستىڭ جاي-كۇيىن كۇزەتەدى.
كۇزگى ۋاقىتتا - براكونەرلەر كۇشەيەتىن تۇستا تۇنگى كۇزەتكە شىعادى.
«ءورت بولعاندا ءتىپتى قيىنداي تۇسەدى. 2000-جىلداردىڭ باسىندا ءبىزدىڭ ورمانشىلىقتا قاتتى جەلدەن الاپات ءورت بولعان ەدى. ورمانشىلار ءبىر اي بويى تابيعي ءورتتى سوندىرۋمەن اينالىستى، ال ءبىز زاتىمىزدى بۋىپ-ءتۇيىپ، دايىن وتىردىق. وسىنداي اۋىر جۇمىستاردا ءبىزدىڭ جىگىتتەر قاتتى جەلگە، اپتاپ ىستىققا، جاۋىن-قارعا قاراماي، ءوز جۇمىستارىن جاقسى اتقارادى. ارقانىڭ كەربەز سۇلۋ كوكشەتاۋى - تۇتاس ەلىمىزدىڭ ءىنجۋ-مارجانى سانالادى. كەلۋشىلەر - اقىندارعا، انشىلەرگە شابىت سىيلاعان كەرەمەت جەرىمىزدى ايالاپ ۇستاسا دەيمىن»، - دەيدى ا. قۇلبۇلدينوۆا.
ايتا كەتەيىك، ەلدەگى مەملەكەتتىك ورمان قورىنىڭ كولەمى 30 ميلليون گەكتاردان اسادى. ونىڭ 75 پايىزى وبلىستىق اكىمدىكتەر قاراماعىندا بولسا، قالعان 25 پايىزى تابيعاتتى قورعاۋ كوميتەتىنە قاتىستى.
ەلىمىزدە 10 مەملەكەتتىك تابيعي قورىق پەن 14 ۇلتتىق تابيعي پارك بار. بۇگىندە مەكەمەلەردە ءورت ءسوندىرۋ ماشينالارىنىڭ 72 پايىزى، تراكتورلار مەن پاترۋلدىك كولىكتەردىڭ تەڭ جارتىسى توزعان. سوندىقتان الداعى بەس جىلدا تابيعاتتى قورعاۋ ۇيىمدارى ءۇشىن 68 ميلليارد تەڭگەگە تەحنيكالار ساتىپ الىنادى. ال بىلتىر مىڭنان استام تەحنيكامەن تولىققان.