گونكونگ زەرتحاناسىن باسقاراتىن قازاقپەن سۇحبات
گونكونگتاعى كۆانتتىق وفتالمولوگيا زەرتحاناسىن 32 جاستاعى قازاق جىگىت باسقارىپ ءجۇر. مۇحيت قۇلماعانبەتوۆ - مەديكتەر وتباسىنىڭ وكىلى.
قاراعاندىدا دۇنيەگە كەلگەنمەن، 10 شاقتى جىل قىزىلوردا وبلىسى سىرداريا اۋدانىنىڭ قالجان احۋن اۋىلىندا تۇردى. 2002 -جىلى وتباسىمەن بىرگە اۋدان ورتالىعى تەرەڭوزەككە قونىس اۋداردى. Massaget.kz ءتىلشىسى اياداي اۋىلدان شىققان وفتالمولوگتىڭ الەمدىك عىلىم جولىنداعى اياقالىسى تۋرالى وزىنەن سۇراپ ءبىلدى.
مۇحيت قۇلماعانبەتوۆ - س. اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى. قازاق كوز اۋرۋلارى عىلىمي-زەرتتەۋ رەزيدەنتۋراسىندا وقىپ جۇرگەن كەزىندە 2017 -جىلى ۋەلستەگى كارديفف ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءبىلىم گرانتىن يەلەندى. مىڭعا جۋىق تالاپكەردىڭ اراسىنان ىرىكتەلگەن جەتى ستۋدەنتتىڭ ءبىرى بولۋ جەرلەسىمىز ءۇشىن مۇمكىندىكتەر باسپالداعى ەدى. ۋەلستە ول وپتيكالىق جۇيەلەر جاساۋعا دەن قويعان-دى. مۇنى ەستىگەن جەرلەسىمىزگە كانادالىق عالىمدار «قۇدا ءتۇسىپتى». ولار ۋاتەرلوۋ ۋنيۆەرسيتەتىنە كەلۋدى نەمەسە گونكونگتا جاڭادان قۇرىلىپ جاتقان كۆانتتىق وفتالمولوگيا زەرتحاناسىنا جەتەكشى بولۋىن ۇسىنعان. ەلدەگى وقۋىن ءتامامداعالى بەرى مۇحيت قۇلماعانبەتوۆ گونكونگتا.
«شەت ەلگە جۇمىسقا شاقىرعاندا ەيفوريا بولدى دەي المايمىن. ويتكەنى وعان دەيىن دە باسقا مەملەكەتتەردە وقىپ، ءومىر ءسۇرىپ كوردىم. سوندىقتان بۇل ماعان تاڭسىق كورىنگەن جوق. ۇلى بريتانياعا ءبىرىنشى رەت وقۋعا شاقىرعاندا ەرەكشە قۋانعانىم راس. بۇل الەۋەتتى ادامدارمەن ارىپتەس بولۋ، بىرگە عىلىمي جوبالار جاساۋعا العاشقى قادام ەدى»، - دەدى كەيىپكەرىمىز.
جاس عالىمنىڭ ايتۋىنشا، كۆانتتىق وفتالمولوگيا - عىلىمي اينالىمداعى جاڭا تەرمين.
«كۆانتتىق فيزيكا، كۆانتتىق مەحانيكا عىلىمدارىنىڭ بۇرىن-سوڭدى كوز اۋرۋلارىن زەرتتەۋ ىسىمەن بايلانىسى بولماعان. ءبىز اتقارىپ جاتقان جۇمىس، قۇراستىرىپ جاتقان كۆانتتىق تەحنولوگيالار كوزدىڭ كورۋ قابىعى اۋرۋلارىن ەرتە دياگنوستيكالاۋعا ارنالعان. كەز كەلگەن ەكى باعىتتى بايلانىستىراتىن عىلىمي جوبالار كوبەيە باستاعاندا جاڭا باعىت قالىپتاسادى. بۇل باعىتتا ۇلىبريتانيا عالىمدارى جۇمىس قارقىنىن كۇشەيتتى. ارمانىم - جاڭا تەحنولوگيانى قازاقستانعا اكەلۋ، ەلىمىزدىڭ عىلىمي رەيتينگىن كوتەرۋگە ۇلەس قوسۋ»، - دەدى جەرلەسىمىز.
گونكونگ زەرتحاناسىندا وتانداسىمىز ا ق ش، ۇلى بريتانيا، كانادا، ءۇندىستان، گونكونگ، سەربيا عالىمدارىمەن تىعىز بايلانىستا ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. بىرلەسكەن ەڭبەك ناتيجەسى سوقىرلىققا اكەپ سوعاتىن ءتۇرلى سىرقاتتى ەرتە ساتىسىندا انىقتاۋعا باعىتتالعان.
«سونىڭ ىشىندە الدىن الۋعا بولاتىنى، ءبىرىنشى ورىندا تۇرعانى - كاتاراكتا. ال ماكۋليارلى دەگەنەراتسيا - ەمى جوق اۋرۋدىڭ ىشىندە ەڭ كەڭ تاراعانى. كۆانتتىق وفتالمولوگيانىڭ ارقاسىندا ەمگە كونبەيتىن اۋرۋعا شالدىققاندارعا كومەكتەسۋگە بولادى»، - دەدى مۇحيت قۇلماعانبەتوۆ.
گونكونگتا عىلىمدى كوممەرتسيالاندىرۋعا كوپ كوڭىل بولىنەدى. مىسالى، قازاقستاندىق عالىمعا زەرتحانا قۇرىلعىسىن ساتىپ الۋ ءۇشىن 1 ميلليون دوللار بەرگەن. «نەگە الدىڭ؟» دەپ قۇجات جيناتىپ، ساندالتىپ قويعان ەشكىم بولماپتى.
«شوۋ-بيزنەستىڭ عىلىمنان وزىق بولۋى سول ەلدىڭ يدەولوگياسىنا بايلانىستى. ۇزاق مەرزىمدى دامۋدى كوزدەگەن مەملەكەتتەر ادەتتە عىلىم مەن تەحنولوگيانى دامىتۋعا باسىمدىق بەرەدى. جەر قورى، كەن بايلىعى ءبارىبىر ءبىر كۇنى تاۋسىلادى. سوندىقتان ادامي رەسۋرسقا ينۆەستيسيا قۇيۋدىڭ قايتارىمى مول»، - دەدى وفتالمولوگ.
كەيىپكەرىمىز دامىعان ەلدەردە عالىمدارعا، دارىگەرلەرگە قۇرمەت ەرەكشە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«اۋەجايعا بارعانىمدا دارىگەر ەكەنىمدى ءبىلىپ، بيزنەس-كلاستان ورىن بەرگەن، كەزەكسىز وتكىزىپ جىبەرگەن جاعدايلار بولدى. ولاردىڭ جالاقىسى جوعارى. قازاقستاندا دا وسىنداي جاعداي جاسالسا دەپ ارماندايمىن»، - دەدى جاس عالىم.
مۇحيت قۇلماعانبەتوۆ قازاقستان مەن شەت ەلدەردىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعىنا دا توقتالدى.
«جەرىنىڭ كەڭدىگى، كليماتى، اۋا رايى جاعىنان كانادا قازاقستانعا جاقىن. ۇلى بريتانيا مەن گونكونگتا قار، تاعى باسقا ەكسترەمالدى كليمات بولماعاسىن ماعان تاڭسىق كورىندى. اۋا ىلعالدىلىعى جوعارى، ول دا ۇنامايدى. ۇلى بريتانيا مەن كانادانىڭ ءومىر سالتى كوڭىلگە قونادى. ادامدارى مەيىرىمدى، كۇلىپ جۇرەدى. ينفراقۇرىلىم، قوعامدىق كولىكتەر كەستەسى ادامدارعا ىڭعايلى، كوپشىلىك ورىنداردا جانعا جايلى اتموسفەرا. كانادا مەن ۇلى بريتانيادا ەڭبەك لايىقتى باعالانادى. كاناداعا جولىڭىز تۇسسە، ەگەر ءسىز دارىگەر نەمەسە عالىم، قيىن ءىلىمدى يگەرگەن مامان بولساڭىز، ۆيزانى دا، ازاماتتىقتى دا ادەتتەگىدەن بۇرىن الا الاسىز»، - دەدى كەيىپكەرىمىز.
نازەركە سانيازوۆا