UFC، بوكس، ەركىن كۇرەس، كاراتە، حوككەي، شاحمات: ەل سپورتشىلارىنىڭ جەتىستىگى

ءوتىپ بارا جاتقان جىل ىشىندە قازاق سپورتشىلارىنىڭ اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرى كوپ بولدى. الەمدىك دودادا اتوي سالعان وتانداستارىمىزدىڭ باعى جانعاندارى جەڭىس تۇعىرىنان كوتەرىلسە، بابى كەلمەگەندەرى جەڭىلىستىڭ اشى ءدامىن دە تاتتى.

وسى ورايدا Kazinform قويان جىلىن قورىتىندىلاپ، وقىرمان نازارىنا سپورتتاعى ساڭلاقتارىمىزدىڭ ءىرى جەڭىستەرىن ۇسىنادى.

UFC- دەگى قازاقتار

بۇگىندە الەمدەگى ەڭ تانىمال ليگا سانالاتىن UFC- دە ونەر كورسەتىپ، جەتىستىكتەرىمەن وتانداستارىنىڭ قوشەمەتىنە بولەنگەن اسۋ المابايەۆ، دامير يسماعۇلوۆ، جالعاس جۇماعۇلوۆ، ازات ماقسىم، سەرگەي موروزوۆ، ماريا اگاپوۆا سىندى ساڭلاقتارىمىز بار. ال ولاردىڭ ىشىندە شاۆحات راحمونوۆتىڭ شوقتىعى بيىك بولىپ تۇر. 17- جەلتوقسان كۇنى عانا ا ق ش تورىندە ونەر كورسەتكەن وتانداسىمىز امەريكالىق فايتەر ستيۆەن تومپسونمەن جەكپە-جەككە شىعىپ، ەكىنشى راۋندتا قىلقىندىرۋ ادىسىمەن قارسىلاسىنان باسىم ءتۇستى.

وسىلايشا شاۆكات راحمونوۆ سپورتتىق مانساب جولىندا 18- ءشى، ال UFC- دەگى 6-جەڭىسىنە قول جەتكىزدى. بۇگىنگە دەيىن جەڭىلىستىڭ اشى ءدامىن تاتپاعان شاۆكات قازىرگى ۋاقىتتا اتالعان ليگا بەلبەۋىنىڭ باستى ۇمىتكەرلەرىنىڭ ءبىرى سانالادى. وسى جىلدىڭ ناۋرىزىندا راحمونوۆ 17-كەزدەسۋىندە جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن AMC Fight Nights League پرەزيدەنتى كاميل گادجيەۆ ونىڭ UFC چەمپيونى بولۋ مۇمكىندىگىنە باعا بەرگەن بولاتىن.

«شاۆكات وتە ادەمى كەلە جاتىر، ادەمى كورىنەدى، جاقسى سويلەيدى. جالپى، ونىڭ بويىندا چەمپيوندىق بەلبەۋ ءۇشىن كۇرەسكە قاجەتتىنىڭ ءبارى بار. ءبىراق، تاعى دا ايتامىن، ماسەلە ول سياقتى مىقتىلاردىڭ تاعى ءۇش-تورتەۋى بار ەكەندىگىندە. ولاردىڭ قايسىسى مىقتى؟ مەن بۇل شاۆكات بولادى دەپ ويلايمىن. ونى الداعى جىلى بىلەتىن بولامىز»، - دەگەن ەدى گادجيەۆ.

ايتا كەتەرلىگى، شاۆكات راحمونوۆتان بولەك بيىل اسۋ المابايەۆ UFC- دەگى العاشقى جەكپە-جەگىن امەريكالىق تاجىريبەلى فايتەر ودي وسبورنگە قارسى وتكىزگەن بولاتىن. تارتىستى وتكەن كەزدەسۋدىڭ 2- راۋندىندا وتانداسىمىز قارسىلاسىن قىلقىندىرۋ ادىسىمەن ۇتقان ەدى. بۇل - المابايەۆتىڭ م م ا- داعى 18- ءشى، ال UFC- دەگى العاشقى جەڭىسى.

تاعى ءبىر وتانداسىمىز ازات ماقسۇم دا (16-0) UFC- دەگى العاشقى كەزدەسۋىن امەريكالىق فايتەر تايسون نەمگە قارسى (21-13-1) وتكىزدى. بۇل ەڭ جەڭىل سالماقتاعى وتكەن كەزدەسۋ بولاتىن جانە ول ءۇش راۋندقا ەسەپتەلدى. جەكپە-جەكتە تورەشىلەردىڭ شەشىمىمەن ازات ماقسۇم جەڭىسكە جەتتى. وسىلايشا، ول م م ا- دەگى كاسىبي مانسابىندا 17-جەڭىسىنە قول جەتكىزدى.

كاسىپقوي بوكستاعى قازاق ءستيلى

كاسىپقوي بوكس شارشى الاڭىندا جاسىنداي جارقىراپ، قارسىلاس شاق كەلتىرمەي جۇرگەن بوكسشىلاردىڭ ءبىرى - جانىبەك ءالىمحان ۇلى (15-0، 9 ك و). ول قازان ايىندا ا ق ش- تىڭ تەحاس شتاتى روزەنبەرگ قالاسىندا وتكەن بوكس كەشىندە ونەر كورسەتتى. WBO جانە IBF ساناتى بويىنشا ورتا سالماقتا ەكى بەلبەۋ ساراپقا سالىنعان جەكپە-جەكتە جانىبەك قارسىلاسى نەمىس بوكسشىسى ۆينچەنتسو گۋالتەريدى 6-راۋندتا تەحنيكالىق نوكاۋتقا جىبەرىپ، جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلدى.

وسىدان كەيىن وتانداسىمىزدى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قۇتتىقتادى.

«جانىبەك ءالىمحان ۇلىن WBO جانە IBF تۇجىرىمدارىنان الەم چەمپيونى اتاعى ءۇشىن وتكەن جەكپە-جەكتەگى جارقىن جەڭىسىمەن قۇتتىقتايمىن. جانىبەك قازاق بوكس مەكتەبىنىڭ جوعارى دەڭگەيى مەن مىقتىلىعىن الەمگە تاعى دا پاش ەتتى. بۇل جەڭىس بوكسپەن اينالىساتىن جاستاردى بيىك بەلەستەردى باعىندىرۋعا ىنتالاندىرادى. سىزگە زور دەنساۋلىق، باق-بەرەكە تىلەيمىن. جەڭىستەن جەڭىسكە جەتە بەرىڭىز!» - دەپ جازدى پرەزيدەنت X (بۇرىنعى Twitter) پاراقشاسىندا.

جانىبەك ءالىمحان ۇلى ۆينچەنتسو گۋالتەريدى جەڭگەننەن كەيىن ءبىر اۋىز سۇحبات بەرىپ، الداعى جوسپارلارىمەن دە بولىسكەنى ەستە.

«بۇل - قازاق ءستيلى، ءبىز ونى تاريحتا قالدىرعىمىز كەلەدى. قازىر مەندە ەكى نۇسقا بويىنشا چەمپيوندىق اتاق بار. ەندىگى كەزەكتە ديۆيزيونداعى بۇكىل ءتورت بەلبەۋدى جيناعىم كەلەدى. ونى Top Rank ۇيىمداستىرسا، مەن وعان دايىنمىن»، - دەگەن ەدى جانىبەك ءالىمحان ۇلى.

ەركىن كۇرەستەن تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش الەم چەمپيونى

وسى جىلدىڭ 18- قىركۇيەگىندە سەربيا استاناسى بەلگراد قالاسىندا كۇرەس تۇرلەرىنەن الەم چەمپيوناتى اياقتالدى. وسى بايراقتى باسەكەدە ەلىمىزدىڭ نامىسىن قورعاعان ريزابەك ايتمۇقان بارلىق كەزدەسۋلەردە قارسىلاستارىنان باسىم ءتۇسىپ، ەركىن كۇرەستەن تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىنداعى تۇڭعىش الەم چەمپيونى اتاندى.

ريزابەك ايتمۇقان فينالعا دەيىن الدىمەن ۆەنگريالىق بالاج يۋحاستى 13:3 ەسەبىمەن جەڭسە، ودان كەيىن تۇركيالىق فەيزۋللا اكتيۋركتى 11:0 ەسەبىمەن تىزە بۇكتىردى. ال جارتىلاي فينالدا گرۋزيالىق ميرياني مايسۋرادزەدەن باسىم ءتۇستى. اقتىق سىندا ازەرجايجاندىق وسمان نۋرماگومەدوۆتەن ايلاسىن اسىرىپ، چەمپيوندىققا قول جەتكىزدى.

تاياۋدا ريزابەك وليمپيادالىق سالماق سانالاتىن 97 كەلىگە اۋىستى. ەندى ول 2024-جىلدىڭ 26- شىلدەسى مەن 11- تامىز ارالىعىندا فرانتسيا استاناسى پاريج قالاسىندا وتەتىن XXXIII جازعى وليمپيادا ويىندارىندا ەلىمىزدىڭ نامىسىن قورعايدى. قازاق بالۋانىنىڭ وليمپيادالىق سالماققا اۋىسقانى تۋرالى جاڭالىق جاريالانعاننان كەيىن بۇكىلالەمدىك كۇرەس ۇيىمى (UWW) الەۋمەتتىك جەلىدە بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرەتىن ۇزدىك بەس بالۋاندى اتادى.

«جۇلدىزى ەندى جانىپ كەلە جاتقان وسى بەس بالۋانعا نازار سالۋ كەرەك. ولاردىڭ قايسىسى وليمپيادا مەدالىن ءبىرىنشى بولىپ جەڭىپ الادى؟» - دەلىنگەن جازبادا.

سونىمەن UWW ۇيىمىنىڭ ۇزدىك بالۋاندار تىزىمىنە ريزابەك ايتمۇحان، باحرەيندىك احمەد تاجۋدينوۆ، ازەربايجاندىق حاسرات جافاروۆ، جاپونيالىق اكاري فۋدجينامي مەن امەريكالىق اميت ەلور كىرىپ وتىر.

تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كاراتەدەن تۇڭعىش الەم چەمپيونى

30 قازاندا ماجارستان استاناسى بۋداپەشتە WKF كاراتەدەن وتكەن الەم چەمپيوناتىندا قازاقستان قۇراماسى تاريحي ناتيجەگە قول جەتكىزدى. ناقتىراق ايتقاندا، 50 كەلىگە دەيىنگى سالماقتا جرىس جولىنا شىققان ءمولدىر جاڭبىرباي بارلىق قارسىلاسىن قاپى قالدىرىپ، تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىندا ەل قورجىنىنا ەرەسەكتەر اراسىندا WKF كاراتەدەن العاشقى التىن مەدال سالدى.

وسىدان كەيىن تۋريزم جانە سپورت ءمينيسترى ەرمەك مارجىقپايەۆ سپورتشىنى قابىلداپ، پرەزيدەنتتىڭ ارنايى العىس حاتىن تابىستادى. كەزدەسۋ بارىسىندا مينيستر سپورتشىلاردىڭ الەم چەمپيوناتىنداعى جەتىستىكتەرىن جوعارى باعالاپ، الداعى ۋاقىتتا دا ەل نامىسى سىنالاتىن ماڭىزدى تۋرنيرلەردە تابىستى ونەر كورسەتۋىنە تىلەكشى ەكەنىن جەتكىزدى.

«كەيىنگى جىلدارى ەلىمىزدە كاراتە سپورتى قارقىندى دامىپ كەلە جاتىر. بۇعان سىزدەردىڭ قوسىپ جۇرگەن ۇلەستەرىڭىز وراسان زور. جۋىقتا قىتايدىڭ حانچجوۋ قالاسىندا ۇيىمداستىرىلعان جازعى ازيا ويىندارىندا ەكەۋىڭىز دە جۇلدەگەرلەر قاتارىنان كورىنىپ، جانكۇيەرلەردى قۋانىش پەن شاتتىققا بولەدىڭىزدەر. ەندى مىنە، ارادا كوپ ۋاقىت وتپەي الەم بىرىنشىلىگىندە دە تۇعىردىڭ ەڭ بيىك ساتىسىنان كورىندىڭىزدەر. سىزدەرگە الداعى ۋاقىتتا دا ەل نامىسى سىنالاتىن ماڭىزدى تۋرنيرلەردە تابىس تىلەيمىن»، - دەدى ەرمەك مارجىقپايەۆ.

ايتا كەتەرلىگى، ءمولدىر جاڭبىرباي توكيو وليمپياداسىندا جارتىلاي فينالدا جاپوندىق ميحو مياحاراعا ەسە جىبەرىپ، جارىس جولىن اياتاعان بولاتىن. ال كەلەر جىلى پاريج وليمپاداسىندا ەلىمىزدىڭ نامىسىن قورعاپ، كوك تۋىمىزدى جەلبىرەتۋگە بار كۇشىن سالاتىندىعى انىق.

حوككەيدەگى تاريحي جەڭىس

سپورت ساڭلاقتارىنىڭ تاريحي جەڭىسى حوككەيدەن دە تىركەلدى. 20- جەلتوقساندا حوككەيشىلەرىمىز ماجارستان استاناسى بۋداپەشتە ۇيىمداستىرىلعان شايبالى حوككەيدەن جاستار اراسىنداعى IA ديۆيزيونىنىڭ الەم چەمپيونى اتاندى. جەرلەستەرىمىز باستاپقى ءتورت ويىندا ماجارستان، فرانسيا، دانيا جانە جاپونيا قۇرامالارىن تىزە بۇكتىرسە، سوڭعى ماتچتا اۋستريا جاستارىنا بۋليتتەر سەرياسىندا ەسە جىبەردى.

جارىس قورىتىندىسىندا سەرگەي ستارىگين شاكىرتتەرى 13 ۇپايمەن توپ جاردى. فرانسيا قۇراماسى - ەكىنشى، دانيالىقتار ءۇشىنشى ورىنعا يە بولدى. ۇلتتىق قۇراما قاقپاشىسى ۆلاديمير نيكيتين ءتۋرنيردىڭ ۇزدىك قاقپاشىسى اتاندى.

جاستار قۇراماسىنىڭ وسى جەڭىسىنەن كەيىن قازاقستان تاريحي جەتىستىككە قول جەتكىزدى. دەمەك، 2024-جىلى وتەتىن الەم چەمپيوناتىنىڭ توپ- ديۆيزيونىندا بىردەن ءۇش قۇرامامىز – جاس وسپىرىمدەر، جاستار جانە ەرەسەكتەر اراسىنداعى ۇلتتىق قۇراما ونەر كورسەتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.

«بيىل ءبىزدىڭ شايبالى حوككەيدەن ءار جاستاعى ۇلتتىق قۇرامالارىمىز تاماشا ناتيجەگە قول جەتكىزىپ، تاريحتا العاش رەت الەم چەمپيوناتىنىڭ ەليتالى ديۆيزيونىندا وينايتىن بولدى. وسى ناتيجەلەردەن-اق ەلىمىزدە شايبالى حوككەيدىڭ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىن بايقاۋعا بولادى. جىگىتتەر حالىقارالىق ارەنادا ەلىمىزدىڭ نامىسىن ابىرويمەن قورعاپ، قازاقستاننىڭ حوككەي ەلى ەكەنىن دالەلدەدى»، - دەگەن ەدى تۋريزم جانە سپورت ءمينيسترى ەرمەك مارجىقپايەۆ.

شاحمات كورولدەرى

بۇگىندە قازاقستاندى شاحمات دەرجاۆاسىنا اينالدى دەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. حالىقارالىق دودالارعا اتتانعان شاحماتشىلارىمىزدىڭ قاي- قايسىسى دا ەلگە جۇلدەسىز قايتقان ەمەس. ءتىپتى، اتاعى جەر جارعان سپورتشىلاردىڭ ءوزىن جەر قاراتقان جەرلەستەرىمىز دە بار. ايتالىق، Qatar Masters تۋرنيرىندە الەمنىڭ بەس دۇركىن چەمپيونى ماگنۋس كارلسەن 23 جاستاعى قازاقستاندىق گروسسمەيستەر الىشەر سۇلەيمەنوۆتەن جەڭىلىپ قالىپ، ساتسىزدىگىن «قارسىلاسىنىڭ قولىنداعى ساعاتىنا بايلانىستى زەيىنىن جوعالتۋىمەن» تۇسىندىرگەنى ەستە.

دارىندى جاس شاتماتشىلاردىڭ ءبىرى — زەينەپ سۇلتانبەك. ول 7- جەلتوقساندا شري-لانكادا شاحماتتان قىزدار اراسىنداعى باتىس ازيا چەمپيوناتىنىڭ ءابسوليۋتتى چەمپيونى اتاندى. تۇركىستان وبلىسىنىڭ شاحماتشىسى جىلدام شاحمات چەمپيوناتىندا قارسىلاستارىنان باسىمدىعىن كورسەتىپ، كەيىن كلاسسيكالىق تۋرنيردە جەڭىسكە جەتتى. ال فينالدا بليتستە ۇزدىك اتاندى. ناتيجەسىندە ءۇش التىن مەدال قانجىعالادى.

16- قازاندا يتاليانىڭ پۋلا قالاسىندا وتكەن شاحماتتان 20 جاسقا دەيىنگىلەر اراسىنداعى الەم چەمپيوناتىندا وتانداسىمىز كسەنيا بالابايەۆا بليتستەن چەمپيون اتانسا، ءامينا قايىربەكوۆا كۇمىس جۇلدەگە يە بولدى. قازاقستاننىڭ قوس شاحماتشىسى 8,5 ۇپايدان جيناپ، جارىستى تەڭ اياقتادى. تەك قوسىمشا كورسەتكىشتەر بويىنشا كسەنيا باسىمدىققا يە بولىپ، التىننان القا تاقتى.

27- قازاندا مىسىردىڭ شارم ەل شەيح قالاسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا دانيس قۋاندىق ۇلى 10 جاسقا دەيىنگى بالالار اراسىندا ءبىرىنشى ورىندى جەڭىپ الدى.

13- ماۋسىمدا گرۋزيانىڭ باتۋمي قالاسىندا راپيد جانە بليتس شاحماتتان كادەتتەر مەن جاستار اراسىنداعى الەم چەمپيوناتى ءوز مارەسىنە جەتتى. شۆەيتساريالىق جۇيە بويىنشا 11 راۋندتان تۇراتىن بۇل باسەكەگە 35 ەلدەن كەلگەن 450-دەن استام ويىنشى قاتىستى. 6 كۇنگە سوزىلعان تۋرنيردە قازاقستان قۇراماسىنىڭ ورەندەرى 2 التىن جانە 4 كۇمىس مەدال جەڭىپ الدى. ايارۋ التىنبەك (U-12) پەن زارينا نۇرعاليەۆا (U-14) قارسىلاس شاق كەلتىرمەي، چەمپيون اتاندى.

15- مامىردا 16 جاستاعى الۋا نۇرمانوۆا جاھاندىق Pro Chess League فينالىندا قازىرگى الەم چەمپيونى قىتايلىق تسزيۋي ۆەنتسزيۋندى جەڭدى. سول كۇنى ءبيبىسارا اساۋبايەۆا بەرليندە وتكەن Armageddon Women’s Chess Week تۋرنيرىندە ۇزدىك اتاندى.

24- ساۋىردە گرەكيانىڭ رودوس قالاسىندا وتكەن مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا شاحماتتان الەم چەمپيوناتى 9 جاسقا دەيىنگى ويىنشىلار اراسىندا كلاسسيكالىق شاحماتتان الاننا بەرىك قىزى كەرەمەت ناتيجە كورسەتىپ، چەمپيون اتاندى. ول شۆەيتساريالىق جۇيە بويىنشا 9 پارتيانىڭ سەگىزىندە جەڭىسكە جەتتى. وتانداسىمىز شەشۋشى ماتچتا نەگىزگى قارسىلاسى موڭعوليالىق تسەلمۋۋن يدەردەن (8 ۇپاي) باسىم ءتۇستى. ال بۇل دودادا ەلىمىزدەن شىققان ەكىنشى چەمپيون - ءامينا قايىربەكوۆا. ول 17 جاسقا دەيىنگى ساناتتا 8 كەزدەسۋدى ۇتىپ، تۇركيالىق زەينەپ چيفتيندى (7,5 ۇپاي) ارتتا قالدىردى.

اۆتورمارلان جيەمباي