تولگە بايلانىستى حالقىمىزدىڭ ىرىمدارى
استانا. KAZINFORM - حالقىمىزدىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىمەن، سالت- ءداستۇرى بىتە قايناسىپ جاتقانى بارىمىزگە ايان.
«قۇتتى قوناق كەلسە، قوي ەگىز تابادى» دەيتىن حالقىمىزدىڭ تولدەۋ مەزگىلىندە دە وزىندىك ۇستانىمدارى مەن ىرىم-تىيىمدارى بولعان. كەيبىر دەرەكتەردە العاشقى تۋعان مالعا ءتول باسى دەپ زور قۇرمەتپەن قاراپ، ونى ەشكىمگە ساتپايتىن، سىيعا بەرمەيتىن بولعان. مۇنداي مالدى كوبىنەسە ءوز قىزىعىنا، تويىنا، قۇربان ايت كۇندەرىندە سويىپ، ىرىم ەتەدى.
«قاراقات» شارۋا قوجالىعىنىڭ باقتاشىسى مۇباراك ءاماليات ءوزى بىلەتىن ىرىمدار تۋرالى ايتىپ بەردى.
- بۋاز مالدى تولدەر الدىندا، ورىستەن قايتقاندا، ورىسكە ايداردا قۋالاپ قاتتى ايدامايدى. مۇنداي جاعدايدا ءوز مەرزىمىنەن بۇرىن تولدەۋى مۇمكىن. مۇنى «ءىش تاستاۋ» دەيدى. مال تۋىپ جاتقان ۋاقىتتا قوراعا بوتەن ادامداردى كىرگىزبەيدى. ءتىل-كوز بولادى دەپ ىرىمدايدى. العاشقى ءتول تۋعاندا توق ىشەك اسادى. وعان سيىردىڭ ۋىزىن دا قوساتىن. بۇل - ءبىر جاعىنان مالدىڭ امان تولدەي باستاعانى ءۇشىن جاسالعان مەرەكە بولسا، ەندى ءبىر جاعىنان مال ءتولدى، جەر مايلى بولسىن دەگەن ىرىم. سونداي-اق، ءىرى قارا مال ەگىز تۋسا - جامان ىرىمعا بالاعان. بىرەۋىن ءوزى الىپ، ەكىنشىسىن كورشىنىڭ بالالارىن جارىستىرىپ، كىم وزسا سول بالاعا بەرەتىن بولعان، - دەيدى باقتاشى.
«قوي جايىپ، كوتەن جەۋ» - قازاق ومىرىندە ءالى كۇنگە دەيىن بار ءداستۇر. بۇعان از- كەم توقتالا كەتەلىك. قازاق وتباسى سوعىم سويعان كەزدە قويدىڭ توق ىشەگىنە قۇيرىق مايدى اينالدىرا مولىنان جىبەرەدى. قىس بويى ارسادا كەپكەن مايلى ىشەكتى وزگە قوسپا مۇشەلەرمەن بىرگە قوراداعى مالىنىڭ قۇتىنا بالاعان ساۋلىعى نەمەسە بيەسى، وزگە دە انالىعى تولدەگەندە، سول كۇنى مال باققان قويشىعا ارناپ اسادى.
بۇل - ادال ەڭبەك يەسى مالشىعا جاسالعان قۇرمەت، ىنتالاندىرۋ، ءارى تىرشىلىكتىڭ كوزى بولعان مال داۋلەتىنىڭ قۇتى ارىلماۋىن تىلەگەن عۇرىپتىق جوسىن. مال تولدەگەندە ونىڭ العاشقى ءسۇتى قويۋ ءارى مايلى دا ءنارلى بولادى. ۋىز دەگەن - وسى. مالدىڭ كۇيى جاقسى بولسا جاڭا تۋعان ءتولى تاۋىسا المايدى. ونى ساۋىپ بۇيەنگە سالىپ، اسقان ەتپەن بىرگە قايناتىپ قاتىرادى. وسى ۋىز قوسىپ اسىلعان ەتتى «كوتەن اسۋ» دەپ اتايدى.
قويشىعا اسىلاتىن بۇل كادەلى استى كەي وڭىرلەردە جىلقىنىڭ كوتەن ىشەگىنە ماي تىعىپ تا جاسايدى. ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك ولكەسىندە «كوتەن اسۋ» - كورشى- كولەمدى شاقىرىپ، كەزەكپەن بەرىلەتىن ارنايى تىلەۋ شاي رەتىندە كورىنىس تاپقان.
ريزابەك نۇسىپبەك ۇلى