تۇمانباي مولداعالي ولەڭدەرى
اقىننىڭ «جاقىنىم دا ازايدى، الىسىم دا»، «نە بولدى دەپ تاڭىرقايمىن وزىمە»، «ەي، اقىندىق، سەن مەنى بيىكتەتىپ»، «جىگىتتەي كۇرەڭ مىنگەن، شۇبار مىنگەن»، «كەشەگى مولدىرەگەن قىز كۇلتايدان»، «ءابدىلدا اقىندى وقىعاندا»، «مەنىڭ جۇلدىزىم»، «قايتا، قايتا قايتالاپ وقى ابايدى»، «قويىنىمدا توزاتىن داپتەرلەرىم» سەكىلدى شىعارمالار بەرىلدى.
جاقىنىم دا ازايدى، الىسىم دا
جاقىنىم دا ازايدى، الىسىم دا،
بەينە كەتكەن جاندايمىن سالى سۋعا.
بۇگىن ەشكىم شىقپايدى بۇل اۋىلدان
جالاڭ اياق مەنىمەن جارىسۋعا.
ۇزاق جىلداي جاندايمىن ءبىر اۋىرعان،
كۇيبەجەكتەي بەرەتىن كىنا اۋىردان.
تۇماشىم دەپ بەتىمنەن سۇيەتۇعىن
تۇگەل كەتتى اجەلەر بۇل اۋىلدان.
كوكتەمدەر جوق اقىن كوپ كوپ وت الار،
ۇشىعىنا جەتە الماي كوزىڭ تالار.
سالەمىمدى مەن بەرگەن توقتاپ الىپ،
«قاي بالاسىڭ؟" دەيتۇعىن جوق اتالار.
گۇل تەرۋگە بارمادىق ابات بەلدەن،
قايعىم دە كوپ باقىتپەن قابات كەلگەن.
اعالار دا از بۇگىن بۇل اۋىلدا
بىزدەن بۇرىن وتەتىن بوگەتتەردەن.
ەركىن دالا قوينىندا ەلدەگى ءۇمىت،
سەن دە ۇمىت بوپ باراسىڭ، مەن دە ۇمىت.
"اقىن قاينىم" دەيتۇعىن جەڭگەلەر دە
كەتىپ قاپتى ءبىر جاققا جەلگە ءمىنىپ.
جوق بولارداي شىركىندەر كورىنە قالىپ،
ەڭسەم ءتۇسىپ قايتتى-اۋ ءبىر ەلىمە بارىپ.
بالا كۇننەن باياعى دوسىم دەيتىن
ءبىر-ەكى شال ءۇر ەكەن نەمەرە باعىپ.
شاقىرمايدى وزىنە قىرقا دا ءاۋ دەپ،
شىراي ءبىتىپ جۇزىڭە، شىرقا، داۋلەت.
سالەم بەرگەن ءبىر-ەكى جاس جىگىتتى
شىرامىتتىم بالەننىڭ ۇرپاعى-اۋ دەپ.
قۋانتپادىڭ، كارىلىك، كىل مۇڭايتتىڭ،
ۇعىمسىز دا جۇعىمسىز اڭگىمە ايتتىڭ.
بارىپ قايتتىم اۋىلعا مەن جاقىندا،
تانىپ قايتتىم وسىنى،
ءبىلىپ قايتتىم.
نە بولدى دەپ تاڭىرقايمىن وزىمە
نە بولدى دەپ تاڭىرقايمىن وزىمە،
قىز دا،قىزىق كورىنبەيدى كوزىمە.
ماعان كونبەي كۇندەر زۋلاپ بارادى،
بىرەۋ سەنسە، بىرەۋ سەنبەي سوزىمە.
كۇننىڭ ءبىراق دەگەنىنە مەن كونبەي،
العا قاراي ۇمتىلامىن وڭمەڭدەي.
كەزدەسكەننىڭ قۇشاقتايمىن ءبارىن دە
كوپ ساعىنعان جان دوسىمدى كورگەندەي.
ءبىر تۇلپارىم بار سياقتى جەلەتىن،
ەگەر قوسسام، بايگە الدىنان كەلەتىن.
ىلعي مەنى كۇتىپ جۇرگەن كۇندىز-ءتۇن
ءبىر قىزىعىم بار سياقتى كورەتىن.
وڭاشادا نە كەلمەيدى ويىڭا،
شاق سياقتى بارلىعى دا بويىما.
ول قىزىعىم كىتابىم با شىعاتىن،
الدە وتەتىن بالالاردىڭ تويى ما؟!
نەدە بولسا، كەتەيىن مەن سول جاققا،
شەشىنبەستەن مەن وتەيىن ارجاققا.
جارامايتىن جاعدايىم بار كوپ ىسكە،
قارامايتىن كەزىم ەمەس بار-جوققا.
ەي، اقىندىق، سەن مەنى بيىكتەتىپ
ەي، اقىندىق، سەن مەنى بيىكتەتىپ،
اعايىنعا كورسەتتىڭ سۇيىكتى ەتىپ.
دىتتەگەن جەرىمنەن دە كەتەم ارمەن،
كۇتپەگەن ءبىر جاڭا جىر تۋىپ كەتىپ.
ەي، اقىندىق، سەن مەنى الاسارتپا،
پالە-جالا دەگەننەن جانە ساقتا.
كۇن كورەمىز ايتەۋىر ارۋلاردى،
باقىتىنا جانىمنىڭ بالاساق تا.
ەي، اقىندىق، قاراتپا تومەن مەنى،
حالىقتىكى بوپ كەتكەن كوپ ەڭبەگى.
قاريانى ۇقساتقىز دارياعا
كەمىمەگەن ەش جەردە بەدەلدەرى.
ەي، اقىندىق، سالماق سالما سەن مەنىڭ جۇرەگىمە،
باۋىرىم دەپ قارايىن بۇل ومىرگە.
اراسىمەن الىپ ءوت جۇلدىزداردىڭ،
باس يگىزبەي مىقتىنىڭ بىرەۋىنە.
جىگىتتەي كۇرەڭ مىنگەن، شۇبار مىنگەن
جىگىتتەي كۇرەڭ مىنگەن، شۇبار مىنگەن،
اتاعىن اۋىلىمنىڭ شىعاردىم مەن.
اپاردىم انا كۇنگە توكپەي-شاشپاي،
الدىم دا سىباعامدى مىنا كۇننەن.
كۇنىمنىڭ شۋاعىنان جاۋىنى كوپ،
ارتقانداي اقىنىنا تاۋى مىندەت.
سىرتىمنان مەنىڭ تۋعان اۋىلىمدى
اتايدى تۇمانبايدىڭ اۋىلى دەپ.
عۇمىرىم بايلاۋلى تۇر سول اۋىلعا،
ءوز ەركىم بەرەمىن بە، الامىن با.
سول اۋىل كۇندىز-ءتۇنى شامدارى وشپەي،
تۇرادى جانىپ مەنىڭ جانارىمدا.
اۋىلدان شىققان ءىز كەپ،
كەلگەن ءىز كوپ،
ويلايمىز ونى ءبىزدىڭ كەۋدەمىز دەپ.
ءبىراز كۇن بارماي كەتسەم سول اۋىلعا
كەلەدى تۇمانبايىن بىرەۋى ىزدەپ.
ۇناۋ دا وڭاي ەمەس مىنا كوپكە،
شىعارسا، سول شىعارار سىرا كوككە.
ادامنىڭ سوندا تۋعان ءبارى تۋىس،
ءبىرى اعا، بىرەۋى ءىنى، بىرەۋى اپكە.
ءبىر شىڭعا مەنى اپارىپ تاستادى ولار،
دەگەندەي جەر ۇقپاسا، اسپان ۇعار.
مەنى ولار ءبىر-بىرىنەن قىزعانادى،
باقىتتى قىزعانعانداي باسقا قونار.
كورمەسەم كوڭىلىمدى الداندىرىپ،
شىعادى مەن بارعاندا الدان كۇلىپ.
ءبىر دەمدە الدىما كەپ مۇڭايادى،
جۇرگەندە الىس جاقتا ارمان قۋىپ.
ىزدەيمىن سايدان شاتتىق، قىردان باقىت،
قايتەيىن، كۇتىپ مەنى تۇرمادى ۋاقىت.
ۇرمەيدى ءيتتەرى دە ماعان ونىڭ،
تۇرادى قۇيرىقتارىن بۇلعاڭداتىپ.
كوڭىلىم بيىكتەردەن ءارى اسادى،
بولمەيدى بيىك پەنەن الاسانى.
جەڭگەمە كولەڭكەمە قۋاناتىن
نەندەي سىي اپارسام دا جاراسادى.
بەرگەندەي اعايىندار كورىك ماعان،
ايتەۋىر جاقسىلىقا جارىپ قالام.
ىنىمە مەنى كورسە كۇلىمدەيتىن
شۋاعىن كوزدەرىمنىڭ توگىپ باعام.
اسپاننان قۇس قارايدى قانات قاقپاي
دەيتىندەي "كىمدى باعام، سەنى باقپاي".
اعاعا سالەمىمدى جەتكىزگەنشە
اسىعام باياعىداي تاعات تاپپاي.
جاستاعى ۇمىتقام جوق اۋىل ءانىن،
جىل بويى سول اندەرمەن "اۋىرامىن".
بار بولسا جالعىز اپكە ءتىرى جۇرگەن،
مەن سونىڭ قۇشاعىنان تابىلامىن.
اۋىلىم - ءومىرىمنىڭ باق جۇلدىزى،
سەنى اڭساپ ءوتتى ءومىردىڭ جاز بەن كۇزى.
ەشقاشان قارتايمايتىن مەنى كۇتىپ
جۇرەتۇعىن "جارسۋدىڭ" بار ءبىر قىزى.
كەشەگى مولدىرەگەن قىز كۇلتايدان
كەشەگى مولدىرەگەن قىز كۇلتايدان
كەمپىر ءوستى،
ەتەدى ءبىزدى قايران.
اقىل ايتا باستاسا تۇمانبايعا،
مەن ءوزىم تاڭعالامىن،
ءسىزدى قايدام.
تاڭداعانى ءبىز ەدىك كۇلتاي قىزدىڭ،
نەشە ساققا جۇگىرتتى-اۋ، جۇرت-اي ءبىزدىڭ.
ونىنشىدا جۇرگەندە الىپ قاشىپ،
اڭگىمەگە حالىقتى ءبىر تويعىزدىم.
الىپ قاشتىم،
ول وتە كەرەك ەدى،
الدان كۇتكەن جايلاردى ەلەمەدى.
مەنەن گورى وسى قىز اقىلدى ەدى،
مەنەن گورى وسى قىز تەرەڭ ەدى.
سودان بولار كەلەدى سوڭىما ەرىپ،
بولىمسىزدار شەگىندى ونى كورىپ.
وزىنە دە، ماعان دا باق تىلەدى،
باق تىلەدى ىشىنەن تەبىرەنىپ.
تىك كوتەردىك ەكەۋلەپ ۋاقىت تۋىن،
تالاي-تالاي تاڭ اتىپ، باتىپتى كۇن.
ول سوڭىما ەرگەلى سورلى ەمەسپىن،
ول سوڭىما ەرگەلى باقىتتىمىن.
ءابدىلدا اقىندى وقىعاندا
تۋ قىپ ۇستاپ جۇرەمىن الدىمدا اتىڭ،
اعام بولدى ومىردە ءابدىلدا اقىن.
جوعالتىپ ول كورگەن جوق ءىنىسىن دە،
جومارتىم ول جوعىمدى بار قىلاتىن.
كوڭىلىمدە وسى ءبىر قىمبات اقىن،
ولەڭدى دە، ءوڭدى دە ۇناتاتىن.
الاشقا ورتاق ءابدىلا باسىمەنەن
تۇمەكە دەپ ول ماعان ءتىل قاتاتىن.
اۋلاقتاردا وتىمىز جانادى ءورىپ،
بەلەستەرگە بەرگەندەي جاڭا كورىك.
تۇمەكەسى سۇيەتىن ابەكەسىن،
اكە كورىپ، ءبىر تۋعان اعا كورىپ.
ار كەز اقىن پەرزەنتىن بەدەل تۇتىپ،
شاقىراتىن سىرداعى ەلى كۇتىپ.
جاڭا ولەڭىن گازەتتەن وقي قالسام،
قۇتتىقتاۋدى كورگەم جوق مەن ۇمىتىپ.
اسىل جىرلار جۇرەكتەن ساۋلايدى ەندى،
ءار شۋماعى جارقىلداپ باۋرايدى ەلدى.
كوزدەرىنىڭ وتتارى ازايعانمەن،
كوڭىلىنىڭ وتتارى لاۋلاي بەردى.
ءاربىر ءسوزى سەكىلدى كوڭىلگە ازىق،
تۋدى جىرلار شۋاقتى نەلەر نازىك.
وتىرعانداي سول اعا ءوز ۇيىندە
كىتاپ وقىپ نەمەسە ولەڭ جازىپ.
مەنىڭ جۇلدىزىم
مىناۋ مەنىڭ جۇلدىزىم، جارىق جۇلدىز،
ءبىرىمىزدى ءبىرىمىز تانىپ ءجۇرمىز.
جارقىراپ ءبىر جانباساق كوز قۋانتىپ،
كوك اسپاننىڭ توسىندە ناعىپ ءجۇرمىز.
مىناۋ مەنىڭ جۇلدىزىم، ارمان جۇلدىز،
كوك توسىندە ماڭگىگە قالعان جۇلدىز.
ارقاسىندا قيالدىڭ قول ۇستاسىپ،
اسپان استىن ەكەۋىمىز شارلاپ ءجۇرمىز.
مىناۋ مەنىڭ جۇلدىزىم، قيال جۇلدىز،
قاراپ تۇرعان سياقتى ۇياڭ ءبىر قىز.
ياپىراي، بۇل تابيعات نەگە وسىلاي،
جارقىراي بەرەتىندەي ءجيى الدىمىز.
سول جۇلدىزدار - جاقسى قىز، جايساڭ ۇلدار،
ەستىلەدى الىستان كەي سارىندار.
تاڭعا دەيىن جاناتىن اق جۇلدىزدى
تۇمانبايدىڭ جۇلدىزى دەي سالىڭدار ....
قايتا، قايتا قايتالاپ وقى ابايدى
قايتا، قايتا قايتالاپ وقى ابايدى،
ماپەلەيدى ول، گۇلىڭدى وتامايدى.
ۇيىقتاپ كەتكەن ويىڭدى وياتادى،
ارمانىنداي اق تۇيەڭ بوتالايدى.
ۇرىسپايدى ول كوزىڭدى باقىرايتىپ،
كورگەن ەمەس ەش ودان كوڭىلىڭ قايتىپ.
قاسىڭداعى قاشانعى اكەڭ قۇساپ،
ماڭدايىڭنان سيپايدى اقىل ايتىپ.
وزەن بار ما وزىنشە تاسىمايتىن،
سوڭى دا ايقىن ءومىردىڭ، باسى دا ايقىن.
اباي، اباي - حالىق ول قازاق دەگەن
اقىلىمەن ۇرپاعىن اسىرايتىن.
اسىعامىز ءبىر جاققا ەرتەلەتىپ،
بارار جەرگە قالساڭ دەپ ەرتە جەتىپ.
ابايدى وقى،
شاكىرتتىك شاعىڭ سەنى
ەرتىپ الا جونەلسىن ەركەلەتىپ.
قويىنىمدا توزاتىن داپتەرلەرىم
قويىنىمدا توزاتىن داپتەرلەرىم،
مەن وزدەرىڭ ارقىلى كوككە ورلەدىم.
جازىن كوردىم جايدارى،
كۇزىن كوردىم،
ۇزاتىپ سان ءومىرىمنىڭ كوكتەمدەرىن.
ساۋساقتارداي تاباتىن جاندى جەردى،
شارشاپ قالماي، جاس تالاپ ماعان ەردى.
وسىنداي ءبىر وي ماعان كەلىپتى-اۋ دەپ،
وقىپ كەيدە ويلانام ولگىلەردى.
مەندە دە بار ءبىر كوڭىل توي اڭساعان،
وزىمشە ءبىر قيالداپ تويام ساعان.
تۇمانبايدىڭ سوزدەرى ۇناسا، العىن،
ۇناماسا، وپكەم جوق قويار ساعان.
ارمانىم دا، از ەمەس اڭساعانىم،
ارايلانام جۇتقانداي تاڭ سامالىن.
ولەڭدەرىڭدى وقىدىم دەسە بىرەۋ،
ءوز ىشىمنەن قۋانىپ قول سوعامىن.
جاقسى كوردىم مەن ءوزىم قانداي قۇستى،
سول قۇسقا ەرىپ كوڭىلىم سامعاي ءتۇستى.
ولەڭىمدى ماقتاساڭ،
ءوزىمدى الدىڭ،
جەتەكتە دە جۇرە بەر مەن بايعۇستى.