تابيعي ءدارىحانا: شىرعاناقتىڭ پايداسى تۋرالى بىلەسىز بە؟
شىرعاناق - قۇرامىندا كوپتەگەن پايدالى زاتتار جيناقتالعان تابيعي وسىمدىك. ونىڭ جيدەكتەرى مەن مايى س، ە، ك، پروۆيتامين ا (كاروتينويدتار) جانە ۆ توپ ۆيتاميندەرىنە باي. تابيعي ءدارىحانا اتالىپ كەتكەن جيدەكتىڭ پايداسى تۋرالى بىلە ءجۇرىڭىز.
بۇعان قوسا شىرعاناق قۇرامىندا فلاۆونويدتار مەن پوليفەنولدار (مىسالى كۆەرتسەتين، يزورامنەتين)، فيتوستەرولدار جانە ماڭىزدى ماي قىشقىلدارى - ومەگا‑3، ومەگا‑6، ومەگا‑7 (پالميتولەين) جانە ومەگا‑9 بار ەكەنى انىقتالعان. جوعارى انتيوكسيدانتتىق قاسيەتى بار كاروتينويدتار مەن ە دارۋمەنى تەرىنىڭ ىدىراۋىن (وكسيداتيۆتى سترەسسىن) تومەندەتىپ، ۇلپالاردى جاڭارتۋعا ىقپال ەتەدى.
شىرعاناق مايى قۇرامىنداعى ومەگا‑7 (پالميتولەين قىشقىلى) ەرەكشە - ول ادام تەرىسىندەگى ماي ءتارىزدى توسەنىشپەن ۇقساس قۇرىلىمى ارقىلى كۇيىك پەن جارالاردى تەز ساۋىقتىرۋعا كومەكتەسەدى. وسىعان بايلانىستى شىرعاناقتىڭ انتيينفلاماتورلى قاسيەتى دە جوعارى: زەرتتەۋلەر بۇل وسىمدىكتىڭ قان اينالىمىن جاقسارتىپ، قابىنۋدى باسۋعا جانە اۋىرسىنۋدى ازايتۋعا اسەر ەتەتىنىن كورسەتكەن.
شىرعاناق يممۋنيتەتكە وڭ اسەر ەتەدى. ونىڭ قۇرامىنداعى س ۆيتامينى يممۋندىق جۇيەنىڭ قورعانىشىن كۇشەيتىپ، ينفەكتسياعا قارسى تۇرۋ قابىلەتىن ارتتىرادى. سونىمەن قاتار پالميتولەين قىشقىلى مەن فلاۆونويدتار (كۆەرتسەتين، يزورامنەتين) يممۋندىق جاسۋشالاردىڭ جۇمىسىن جاقسارتىپ، قابىنۋ ۇدەرىسىن تەجەيدى. زەرتتەۋلەر بويىنشا قۇرامىندا ومەگا‑7 ماي قىشقىلى مەن انتيوكسيدانتتار كوپ ونىمدەردى تۇتىنۋ يممۋندىق جاۋاپتى نىعايتىپ، سوزىلمالى جانە جۇقپالى اۋرۋلارعا قارسى ورگانيزمنىڭ توزىمدىلىگىن جوعارىلاتادى.
شىرعاناق اسقازان-ىشەك جولىنا دا پايدالى. ونىڭ قۇرامىنداعى ورگانيكالىق قىشقىلدار مەن تالشىق اسقازان شىرىشىنىڭ سەكرەتسياسىن قالىپقا كەلتىرۋگە ىقپال ەتىپ، قابىنۋلاردى تومەندەتەدى. كەيبىر زەرتتەۋلەردە شىرعاناق شىرىنى اسقازان مەن ىشەك قابىرعالارىن قورعاپ، اسقازان جاراسىنىڭ پايدا بولۋىنىڭ الدىن الۋىنا كومەكتەسەتىنى انىقتالعان. مۇنىڭ ناتيجەسىندە ىشەكتەگى قابىنۋلار جەڭىلدەپ، اس قورىتۋ جۇيەسى ساۋلىعى جاقسارادى.
جۇرەك-قانتامىر جۇيەسىنە دە شىرعاناقتىڭ پايداسى زور. قۇرامىنداعى قانىقپاعان ماي قىشقىلدارى مەن فيتوستەرولدار قاندى قالىپتى دەڭگەيدە ۇستاپ، حولەستەريندى رەتتەۋگە كومەكتەسەدى. فيتوستەرولدار ىشەكتەن حولەستەريننىڭ ءسىڭۋىن تەجەپ، LDL («جامان» حولەستەرين) دەڭگەيىن ازايتۋعا ىقپال ەتەدى. مىسالى، ءبىر زەرتتەۋدە گيپەرتونياسى بار ادامدارعا كۇن سايىن قاسىق كولەمىندە شىرعاناق مايى بەرىلگەن كەزدە ولاردىڭ قان قىسىمى مەن LDL حولەستەرينى ايتارلىقتاي تومەندەگەنى بايقالعان.
بۇل كورسەتكىشتەر جوعارى قان قىسىمىن جانە جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارىن بولدىرماۋعا ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار شىرعاناق قۇرامىنداعى كۆەرتسەتين مەن باسقا دا انتيوكسيدانتتار قان تامىرلارىنىڭ يكەمدىلىگىن ساقتاپ، اتەروسكلەروز قاۋپىن كەمىتەدى.
شىرعاناقتىڭ تەرىگە دە پايداسى مول: ول ىشتەن جانە سىرتتان قولدانعاندا تەرىنىڭ ساۋلىعىن جاقسارتادى. قۇرامىنداعى س، ە دارۋمەندەرى مەن كاروتينويدتار كوللاگەن ءتۇزىلۋىن قولداپ، تەرىنى ۋلترافيولەتتىڭ زاقىمداۋشىلىق اسەرىنەن قورعايدى.
ال پالميتولەين ماي قىشقىلىنىڭ ارقاسىندا شىرعاناق مايى كۇيىك پەن تىرتىقتاردىڭ جازىلۋىن جەدەلدەتەدى. سوندىقتان شىرعاناق مايى مەن ەكستراكتى كوسمەتيكا مەن بەتكە ارنالعان ماسكا قۇرامىنا ءجيى قوسىلادى، تەرىنى نارلەندىرىپ، جاڭارتۋعا كومەكتەسەدى. ىشكى قولدانعان كەزدە دە شىرعاناق شىرىنى مەن مايى تەرىدەگى قابىنۋدى ازايتىپ، كورىنىسىن جاقسارتادى.
عىلىمي دەرەكتەر سونداي-اق شىرعاناقتىڭ قاتەرلى ىسىك پەن سوزىلمالى اۋرۋلاردى الدىن الۋعا ءۇمىت بەرەتىندىگىن كورسەتەدى. زەرتتەۋلەر شىرعاناقتاعى كۆەرتسەتين سىندى فلاۆونويدتاردىڭ بەلگىلى ءبىر قاتەرلى ىسىك كلەتكالارىن جويۋعا جانە ولاردىڭ كوبەيۋىن تەجەي الاتىنىن انىقتاعان. سونىمەن قاتار شىرعاناقتىڭ انتيوكسيدانتتارى ساۋلەلەپ ەمدەۋ كەزىندە قالىپتى جاسۋشالاردى قورعايدى جانە ىسىك تارالۋىن تەجەيدى دەگەن ناتيجەلەر بار.
اتاپ ايتقاندا، قۇرامىندا جوعارى انتيوكسيدانتتار بار شىرعاناق ەكستراكتى ونكولوگيالىق ناۋقاستاردا تىندەردىڭ زاقىمدانۋىن ازايتىپ، اعزانى ۆيرۋستار مەن باكتەريالاردان قورعاۋعا كومەكتەسەتىنى بايقالعان. سونداي-اق بەلگىلى ءبىر كلينيكالىق زەرتتەۋلەردە قان قۇرامىنداعى گليۋكوزا دەڭگەيىن باقىلاۋ ءۇشىن شىرعاناق تۇتىنۋ قولدانىسقا ەنگەن - مىسالى، قانداعى قانت جوعارى ناۋقاستاردى زەرتتەگەندە شىرعاناق شىرىنىنا باي ديەتا ينسۋلين سەزىمتالدىعىن جاقسارتقانى بايقالعان. بۇل شىرعاناقتىڭ 2- ءتيپتى ديابەت پەن مەتابوليكالىق سيندروم قاۋپىن ازايتۋعا كومەكتەسەتىنىن مەڭزەيدى.
شىرعاناقتى ءارتۇرلى تاسىلمەن قولدانۋعا بولادى: ونىڭ جەمىسىنەن شىرىن، كومپوت، كەپتىرىلگەن ۇنتاق جاساسا، مايىن كوسمەتيكالىق جانە ديەتالىق قوسپا رەتىندە پايدالانادى. ءداستۇرلى مەديتسينادا شىرعاناق مايى كۇيىكتەر مەن جارالاردى ەمدەۋدە، تەرى كۇتىمى قۇرالدارىندا كەڭىنەن قولدانىلادى. جالپى العاندا، شىرعاناق ونىمدەرى قاۋىپسىز دەپ ەسەپتەلەدى، ءبىراق كەيبىر ادامداردا ول اسقورىتۋ جۇيەسىندە جەڭىل بۇزىلۋلار نەمەسە بۋىن اۋرۋى تارىزدەس جاناما اسەرلەر تۋدىرۋى مۇمكىن.
سونداي-اق كەز كەلگەن ءدارى- دارمەك سەكىلدى، شىرعاناق قولدانىستان بۇرىن ءبىرقاتار ساقتىق شارالارىن ساقتاۋ كەرەك: ونىڭ جۇكتى ايەلدەرگە، بالا ەمىزەتىن انالارعا جانە كىشكەنتاي بالالارعا قاۋىپسىزدىگى تولىق زەرتتەلمەگەن، سول سەبەپتى مۇنداي جاعدايدا دارىگەرمەن كەڭەسكەن ءجون. بۇل وسىمدىك دارىلىك قاسيەتتەرىمەن بەلگىلى بولعانىمەن، ول نەگىزگى ەم ورنىنا ەمەس، دارۋمەن مەن مينەرال كوزى رەتىندە پايدالانىلۋعا ءتيىس: ول اعزانىڭ قورعانىسىن كۇشەيتىپ، دەنساۋلىقتى جاقسارتادى.