پرەزيدەنتتىڭ «حالىق ءۇنىن ەستۋشى مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى قالاي ىسكە اسىپ جاتىر
الماتى. KAZINFORM - حالىقپەن ءتيىمدى كەرى بايلانىس ورناتۋ - مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ 2019 -جىلعى جولداۋىنىڭ وزەگى وسى مىندەت ەدى. پرەزيدەنت مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنە وزگەرىستەر ەنگىزىپ، اشىقتىق، پىكىرلەر پليۋراليزمىن ورناتۋدى جۇكتەدى. سودان بەرى بەس جىل ءوتتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ «حالىق ءۇنىن ەستۋشى مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى قانشالىقتى ىسكە اسىپ جاتىر. Kazinform اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى زەرتتەپ كوردى.
مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ «سىندارلى قوعامدىق ديالوگ - قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى» اتتى حالىققا جولداۋىندا «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى بارلىق ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرىنە جەدەل جانە ءتيىمدى ارەكەت ەتۋگە باعىتتالۋى ءتيىس ەكەنىن ايتقان بولاتىن. بۇل رەتتە پرەزيدەنت مەملەكەتتىك اپپارات قىزمەتىندەگى پروبلەمالار كوبىنەسە ازاماتتار مەن جەرگىلىكتى جەرلەردەگى شەنەۋنىكتەر اراسىنداعى كەرى بايلانىستىڭ بولماۋىنا بايلانىستى ەكەندىگىنە نازار اۋداردى. تۇجىرىمدامانىڭ ەڭ باستى قاعيداتى - مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اشىقتىعى. ول قالاي ىسكە اسىرىلا باستادى؟
2019 -جىلدىڭ جازىندا پرەزيدەنت جارلىعىمەن ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى قۇرىلدى. بۇل - پرەزيدەنتتىڭ ەڭ ماڭىزدى باستاماسىنىڭ ءبىرى. نەگىزگى ماقساتى - جۇرتشىلىقتىڭ، ساياسي پارتيالاردىڭ، ازاماتتىق قوعامنىڭ وكىلدەرىمەن كەڭىنەن تالقىلاۋ نەگىزىندە مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى بويىنشا ۇسىنىستار مەن ۇسىنىمدار تۇجىرىمداۋ. وسىلايشا، ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ العاشقى وتىرىسى ءوتتى. ونىڭ بارىسىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ قوعام بولىپ، جۇرتشىلىقتى ەڭبەككە باۋلۋ كەرەكتىگىن ءجيى ەسكە سالىپ وتىردى.
«مەملەكەت ءوز ازاماتتارىن تىڭداي ءبىلۋى ءتيىس. ەڭ باستىسى تىڭداۋى كەرەك. ءبىز مەملەكەتتىڭ الەۋمەتتىك ساياساتىن قايتا قاراۋىمىز كەرەك. ۇلتتىق ەكونوميكا - ءبىزدىڭ قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنا نەگىزدەلۋى ءتيىس. باسقاشا ايتقاندا، مەملەكەت تابىسىن بولۋدە ادىلدىكتى كۇشەيتۋگە ءتيىسپىز. ءبىراق، ماسىلدىق پيعىلدىڭ ورىن الۋىنا جول بەرىلمەيدى. وكىنىشكە قاراي، بۇل كەسەل ۇلتتىق مىنەز- قۇلقىمىزعا كەرى اسەرىن تيگىزۋدە. ءبىز بۇكىل قوعام بولىپ، جۇرتشىلىقتى ەڭبەككە باۋلۋعا ءتيىسپىز. تابىستى جۇمىس ىستەگەنى ءۇشىن ازاماتتاردى قارجىلاي ىنتالاندىرۋ كەرەك. بۇل - مەملەكەتتىڭ مىندەتى. ءبىز وسى مىندەتتەردى ورىنداۋىمىز كەرەك»، - دەدى پرەزيدەنت.
كەيىن قازاقستاندا حالىقتىڭ جوعىن جوقتاپ، قاراپايىم ادامداردىڭ ۇرانىن كوتەرىپ، تۋىن ۇستايتىن ۇلتتىق قۇرىلتاي قۇرىلدى. ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ۇلتتىق قوعامدىق كەڭەستەن قانداي ايىرماشىلىعى بار دەگەن ساۋالعا ەرلان كارين بىلاي دەپ جاۋاپ بەرگەن ەدى.
«ەگەر ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىندەگى پىكىرتالاس تاقىرىبى اعىمداعى الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق پروبلەمالار، ساياسي رەفورمالار ماسەلەسى بولسا، ال ۇلتتىق قۇرىلتايدا تالقىلاۋ تاقىرىبى جالپىۇلتتىق قۇندىلىقتار نەگىزىندە قوعام بىرىگۋىنىڭ ودان ارى دامي تۇسۋىنە قاتىستى ۇزاقمەرزىمدى سيپاتتاعى ماسەلەلەر بولادى»، - دەدى مەملەكەتتىك كەڭەسشى.
ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ قۇرامى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى مەن قحا مۇشەلەرىنەن، ازاماتتىق قوعام مەن ساياسي پارتيا وكىلدەرىنەن، ساراپشىلار مەن وڭىرلەردەگى قوعامدىق كەڭەس مۇشەلەرىنەن، كاسىپكەرلەردەن جاساقتالدى. پرەزيدەنتتىڭ پايىمداۋىنشا، قۇرىلتايدىڭ جۇمىسى ساپالى بولۋى ءۇشىن ەلدىڭ جوعىن جوقتايتىن ازاماتتار باس قوسۋى كەرەك.
«بىزدە ءتۇرلى پىكىرتالاس ورنى بار. ءبىراق ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ورنى ءبىر بولەك. قۇرىلتاي - كەڭ اۋقىمدى جيىن. ءبىراق بۇل جۇمىستىڭ ساپاسىنا كەرى اسەر ەتپەۋى كەرەك. وتىرىستاردى مۇقيات ۇيىمداستىرۋىمىز قاجەت. بۇل جەردە شىن مانىندە حالىقتىڭ ءۇنى ەستىلۋگە ءتيىس. كەز كەلگەن ادامدى قۇرىلتايعا قاتىستىرۋعا بولمايدى. جۇرتتىڭ مۇڭ- مۇقتاجىن، تالاپ- تىلەگىن جەتكىزەتىن ازاماتتار باس قوسۋى كەرەك»، - دەگەن ەدى ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ العاشقى وتىرىسىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ.
ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ەكىنشى وتىرىسى تۇركىستان قالاسىندا ۇيىمداستىرىلدى. وندا «قوعامدىق كونسوليداتسيا»، «مادەنيەت. ونەر. رۋحانيات»، «ءبىلىم جانە عىلىم» جۇمىس سەكتسياسىنا بولىنگەن سالا ماماندارى ەل ىشىندەگى ماسەلەلەردى كوتەرىپ، شەشۋ جولدارىن ۇسىندى. ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى جيىنى اتىراۋدا بولدى. وسى ءۇش جيىننىڭ ءارقايسىسىندا قوعامىمىزدىڭ باستى قۇندىلىقتارىنا اينالۋى ءتيىس ماسەلەلەرگە نازار اۋدارىلدى: بۇل - ادال ازامات، ادال ادام، ادال ەڭبەك جانە ادال تابىس ۇعىمدارى.
سونداي-اق پرەزيدەنت اكىمشىلىگى جانىنان ازاماتتاردىڭ ۇسىنىستارى مەن شاعىمدارىن قابىلدايتىن ارنايى ءبولىم اشىلدى.
2020 -جىلعى 18-اقپانىندا «اشىق ديالوگ» پورتالىندا «حالىق ءۇنىن ەستۋشى مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىنا كوشۋ» تاقىرىبىندا ساۋالناما وتكىزىلدى. ساۋالناما «حالىق ءۇنىن ەستۋشى مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن تۇرعىندار قالاي قابىلدايتىنىن جانە وعان ولاردىڭ تاراپىنان قانداي ۇسىنىستار بولاتىنىن ءبىلۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلدى.
سول جىلدىڭ مامىرىندا ق ر مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى ءاربىر ازاماتتىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتى جەتىلدىرۋگە جانە قولجەتىمدى تسيفرلىق مەملەكەتتى قۇرۋعا ۇلەس قوسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن «تىڭداۋ» بىرەگەي جوباسىن ىسكە قوستى.
مەملەكەتتىك ورگاندارعا «ءبىر تەرەزە» قاعيداسى بويىنشا ءوتىنىش نەمەسە تالاپ جولداۋعا ارنالعان «E-Otinish» ساندىق پلاتفورماسى ەنگىزىلدى. قازىر قازاقستاندىقتار اتالعان پلاتفورما ارقىلى ءوز ساۋالدارىن جولداپ، ۋاقتىلى جاۋاپتارىن الىپ وتىر. كەيىنگى 5 جىلدا جىبەرىلگەن ارىز- شاعىم سانى 2 ەسەدەن ارتقان. ماسەلەن، 2024 -جىلدىڭ 5 ايىندا الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە «E-Otinish» بازاسى بويىنشا 130799 ءوتىنىش ءتۇستى. ونىڭ ىشىندە 619 ى ۆەدومستۆولىق باعىنىستى زاڭدى تۇلعالارعا تۇسكەن. بۇل - وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا E عا نەمەسە 58567 وتىنىشكە ارتىق.
ءوتىنىشتى ءۇش تاسىلمەن بەرۋگە بولادى: قولما-قول، پوشتا بايلانىسى ارقىلى نەمەسە «E-Otinish» اقپاراتتىق جۇيەسى ارقىلى ەلەكتروندى تۇردە. وسىعان بايلانىستى ءسىزدىڭ ءوتىنىشىڭىزدى تىركەۋ جانە قاراۋ ءۇشىن ونى جوعارىدا اتالعان ادىستەردىڭ بىرىمەن تاپسىرۋ قاجەت.
ا و ك-گە سايكەس، مەملەكەتتىك ورگاندار 15 جۇمىس كۇنى ىشىندە وتىنىشكە جاۋاپ بەرۋگە مىندەتتى. قازاقستاندىقتارعا ولاردىڭ وتىنىشتەرىن قاداعالاۋ فۋنكتسيونالى قولجەتىمدى: ولار SMS-حابارلامالار الادى جانە ءوتىنىشتى قاراۋدىڭ قانداي ساتىسىندا تۇرعانىن بىلەتىن بولادى.
بۇدان بولەك، اكىمدەر مەن ورتالىق اتقارۋشى ورگان وكىلدەرى تۇرعىندارمەن كەزدەسۋىنىڭ جاڭا فورماتى ەنگىزىلدى. ازاماتتارمەن قارىم-قاتىناستىڭ ءبىرىڭعاي ستاندارتى جاساقتالىپ، ۇزدىكسىز قىزمەت ەتەتىن ونلاين-قابىلداۋ الاڭدارى ازىرلەندى. بارلىعى - «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋدىڭ نەگىزگى تەتىكتەرى.
سونىمەن قاتار، «اشىق ۇكىمەت» پورتالى جۇمىس ىستەپ تۇر. ونىڭ ىشىندە اشىق ديالوگ، اشىق دەرەكتەر، اشىق ن ق ا بازاسى بار. ازاماتتار تانىسىپ، ءوز ويلارىن بىلدىرە الادى. «اشىق بيۋدجەت» پورتالى دا قول جەتىمدى. بۇل جەردە كەز كەلگەن قازاقستان ازاماتىنىڭ ءوز ويىن ورتاعا تاستاۋ مۇمكىندىگى بار.
سونداي-اق مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى جەكە پاراقشالارى بار. وندا ازاماتتار وزدەرىن تولعاندىرىپ جۇرگەن ساۋالىن قويىپ، ويىن ورتاعا سالۋ مۇمكىندىگىنە يە. ماسەلەن، «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» پيلوتتىق جوباسىن قازاقستاندا العاش رەت 2019 -جىلى الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى جۇزەگە اسىردى. قالا بيۋدجەتىن قايدا جانە نە ءۇشىن جۇمسايتىنىن تۇرعىندار اشىق تالقىلاۋ جانە داۋىس بەرۋ ارقىلى انىقتايدى. كەيىن الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى، ساراپشىلار، ءماسليحات دەپۋتاتتارى، ۇ ە ۇ وكىلدەرى قالا تۇرعىندارىنىڭ باستامالارىنا ءوز باعاسىن بەردى. جوبانىڭ ماقساتى - تۇرعىنداردىڭ باستامالارى مەن ۇسىنىستارى نەگىزىندە الماتى اۋداندارىنىڭ اۋماقتارىن دامىتۋ جانە اباتتاندىرۋ.
ىسكە اسىرۋ ءتارتىبى
جوبالىق ۇسىنىستار budget.open-almaty.kz پورتالى ارقىلى قابىلدانادى. ول ءۇشىن ءوتىنىمدى تولتىرۋ كەرەك (جوبالىق ۇسىنىستىڭ اتاۋى، ونىڭ سيپاتتاماسى، نىساننىڭ مەكەن- جايى)، جوبالىق ۇسىنىستىڭ نوبايى مەن سمەتاسىن مىندەتتى تۇردە قوسا بەرۋ كەرەك (بولجامدى بولۋى مۇمكىن).
جوبالىق ۇسىنىستار كەلەسى ولشەم شارتتارعا سايكەس بولۋى كەرەك:
ءبىر اۆتور - ءبىر ءوتىنىم - ءبىر نىسان؛
قولجەتىمدىلىك شەكتەۋلەرى جوق قوعامدىق نىسان؛
نىسان ونى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعان اۋدان اۋماعىندا، جالپىعا ورتاق اۋماقتا ورنالاسۋى كەرەك؛
اكىمدىكتىڭ قۇزىرەتىندە بولۋى جانە ت. ب.
كەلەسى جوبالىق ۇسىنىستار قاراستىرۋعا قابىلدانبايدى:
قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزبەي تەك جوبالىق- سمەتالىق قۇجاتتامانى ازىرلەۋگە ارنالعان؛
بولاشاقتا قوسىمشا ەلەمەنتتەردى ىسكە اسىرۋدى تالاپ ەتەتىن؛
الماتى قالاسىن دامىتۋ باعدارلاماسىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىنا سايكەس كەلمەيتىن؛
كوممەرتسيالىق سيپاتتاعى جانە ت. ب.
داۋىس
الماتىدا تۇراقتى تۇراتىن تۇرعىندار عانا تاڭداۋ جاساپ، ۇناعان جوبالارىنا داۋىس بەرە الادى. ونلاين داۋىس بەرۋگە قاتىسۋ ءۇشىن قاجەت:
budget.open-almaty.kz پورتالىنداعى «داۋىس بەرۋ» بولىمىنە ءوتۋ؛
وزىڭىزگە ۇنايتىن 3 (ءۇش) جوبادان ارتىق ەمەس ۇسىنىستى تاڭداۋ؛
ە س ق نەمەسە ج س ن (SMS كودى) ارقىلى داۋىس بەرۋدى راستاۋدىڭ ەڭ قولايلى ءادىسىن انىقتاۋ.
اسەر
ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ؛
قالانى باسقارۋ پروتسەستەرىنە تۇرعىنداردى تارتۋ؛
بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ اشىقتىعى مەن ەسەپتىلىگىن، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ؛
اتقارۋشى ورگانداردىڭ جۇمىسىنا سەنىمنىڭ ارتۋى.
سونىمەن قاتار، شاھار باسشىسى اۋدان تۇرعىندارىمەن اپتاسىنا ءبىر رەت كەزدەسۋ وتكىزەدى. وندا قالا اكىمى اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار بويىنشا، ەسەپ بەرىپ، حالىقپەن بىرگە الەۋمەتتىك ماسەلەلەردىڭ شەشۋ جولدارىن بىرگە قاراستىرادى.
ق ر ۇكىمەتى بەكىتكەن الماتى قالاسىنىڭ 2040 -جىلعا دەيىنگى باس جوسپارى دا قوعامدىق تالقىلاۋدان ءوتتى. قوعامدىق تالقىلاۋلار بارىسىندا بارلىق سەگىز اۋداننىڭ تۇرعىندارى ءوز شاعىن اۋداندارىنىڭ الەۋمەتتىك نىساندارى، ينجەنەرلىك جەلىلەرى جانە باسقا دا ينفراقۇرىلىمدىق قۇرىلىسىن دامىتۋ بارىسىمەن تانىستى. ولاردىڭ سۇراقتارى مەن ۇسىنىستارى نەگىزىنەن ناقتى سالالارعا قاتىستى بولدى. جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرى ولاردىڭ ەسكەرتۋلەرىن قاراپ، نازارعا الدى.
ەستۋشى مەملەكەت تۇجىرىمداماسىنا سايكەس، زاڭ شىعارۋشى ورگان مۇشەلەرى، دەپۋتاتتار ەتەنە ەلدىڭ ءىشىن ارالاۋدى داستۇرگە اينالدىردى. حالىق قالاۋلىلارى قوعامدىق قابىلداۋلار وتكىزىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە ۋاكىلەتتى ورگانعا ناقتى ۇسىنىستار بەرۋدى قولعا الدى.
پارلامەنت پالاتالارىنىڭ وتىرىستارى مەملەكەتتىك تەلەارنالار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە تىكەلەي كورسەتىلە باستادى. وندا قوعامدا رەزونانس تۋدىرعان زاڭ جوبالارى تالقىلانىپ كەلەدى. ماسەلەن، قوعام پىكىرىن ەسكەرۋدىڭ ناتيجەسىندە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى زاڭعا 1 مىڭعا جۋىق تۇزەتۋ ەنگىزىلدى. جاڭا نورمالار ەكونوميكانىڭ كولەڭكەلى تۇستارىن جويىپ، كاسىپكەرلەر جۇمىسىن دۇرىس ۇيلەستىرۋگە مۇمكىندىك بەردى.
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ حالىق الدىنداعى اشىقتىعى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا، سونداي-اق ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان «قوعامدىق باقىلاۋ تۋرالى»، «ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ» سەكىلدى ءبىرقاتار ماڭىزدى زاڭ قابىلداندى. بۇل زاڭ جوبالارى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ زورلىق- زومبىلىقتىڭ كەز كەلگەن ءتۇرى ءۇشىن جازانى قاتاڭداتۋ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا ازىرلەندى.
«حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا ەل پرەزيدەنتى «قوعامدىق باقىلاۋ» جانە «ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى» زاڭعا قول قويدى.
رەفورمالار مەن ازاماتتاردىڭ ۇسىنىستارىنا باستاماشىلىق ەتۋ ءۇشىن ونلاين پەتيتسيالاردىڭ ءبىرىڭعاي زاڭدى ينستيتۋتى قۇرىلدى.
اۆتور
الما مۇقانوۆا