پرەزيدەنت تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ بەيرەسمي سامميتىنە قاتىستى
بۋداپەشت. KAZINFORM - قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ بەيرەسمي سامميتىن كونە بۋداپەشت شاھارىندا وتە جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن ماجارستاننىڭ پرەمەر-ءمينيسترى ۆيكتور وربانعا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. بۇل تۋرالى اقوردا ءمالىم ەتتى.
- بۇگىنگى القالى جيىننىڭ ەۋروپا تورىندە ءوتۋىنىڭ ايرىقشا ءمانى بار. ءبىز ماجار جۇرتىنىڭ قارت قۇرلىقتا تۇعىرلى مەملەكەت بولىپ وتىرعانىنا ءدان ريزامىز. بۇگىن ءبارىمىزدى ءتۇبى ءبىر تۇركى باۋىرلارىم دەپ قۇشاق جايا قارسى الىپ جاتسىزدار. مۇنى، شىن مانىندە، مىزعىماس دوستىعىمىزدىڭ ايقىن كورىنىسى دەپ سانايمىن. ءبىز ىنتىماعى جاراسقان ەلدەرىمىزدىڭ بىرلىگىن بەكەمدەپ، تامىرى ءبىر تاريحىمىز بەن سالت-داستۇرلەرىمىزدى ۇلىقتاپ كەلەمىز، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، «شىعىس پەن باتىس توعىسقان تۇس» اتاۋىمەن ۇيىمداستىرىلعان سامميت الىپ قۇرلىقتىڭ ۇلان-عايىر اۋماعىن يەلەنىپ جاتقان تۇركى ەلدەرىنىڭ مۇددەسىنە، ستراتەگيالىق ماقسات-مىندەتىنە ساي كەلەدى. قازىرگى كۇردەلى گەوساياسي جاعدايدا ۇيىم اياسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ ءمانى ءتىپتى ارتتى.
بۇل رەتتە قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركى جۇرتىنىڭ تاتۋلىعى مەن ءوزارا بايلانىسىن نىعايتۋ، تۇتاستىعىن بەكەمدەي ءتۇسۋ ماقساتىندا قازاقستان قابىلداعان كەشەندى شارالارعا توقتالدى.
- اتاپ ايتساق، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ جانىنداعى قازاقستاننىڭ تۇراقتى وكىلىن تاعايىندادى. كوپ ۇزاماي تۇراقتى وكىلدىك اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. استانادا 11-12- ماۋسىم كۇندەرى تۇركى مەملەكەتتەرى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ XIV پلەنارلىق وتىرىسى وتەدى. اقتاۋ قالاسى بيىل تۇركى الەمىنىڭ مادەني استاناسى رەتىندە جاريالاندى. وسى مارتەبەلى مىندەتتى جوعارى دەڭگەيدە اتقارۋ ءۇشىن ناقتى ءىس- شارالار قولعا الىندى. قازاقستاننىڭ باستاماسىمەن وتكەن اپتادا ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك پلاتفورماسى قۇرىلدى. ونىڭ العاشقى وتىرىسى كيەلى تۇركىستان قالاسىندا تابىستى ءوتتى. ورتاق كەلىسىم بويىنشا بيىل ماۋسىم ايىنان باستاپ الماتى قالاسى «تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ جاستار استاناسى» اتانادى. وسىلايشا، ءبىز تۇركى بىرلىگىن نىعايتامىز، - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پىكىرىنشە، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر ءوزارا قول جەتكىزگەن كەلىسىمدەردى ساقتاۋى قاجەت.
- تاعى ءبىر اسا ماڭىزدى ماسەلە، بۇل - ءبىزدىڭ ۇيىمنىڭ شەڭبەرىندە قابىلدانعان قۇجاتتارداعى ەرەجەلەردى قاتاڭ ساقتاۋ. پروتسەدۋرا ماسەلەسى بولسىن، ساياسي جانە ەكونوميكا سۇراقتارى بولسىن - كەلىسىمدەردىڭ ەرەجەلەرىنىڭ بارلىعىن قۇرمەتتەۋ، ساقتاۋ قاجەت، مىندەتتى تۇردە ىسكە اسىرۋ كەرەك، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى سوڭعى كەزدەگى تاريفكە قاتىستى وقيعالار جاھاندىق ساۋدا ساياساتىنداعى وتە ۇلكەن وزگەرىستەرگە سەبەپ بولعانىنا نازار اۋداردى. پرەزيدەنت مۇنداي داعدارىستار ءتۇرلى سىن-قاتەر تۋدىرۋمەن قاتار جاڭا مۇمكىندىكتەرگە جول اشاتىنىن العا تارتىپ، ونەركاسىپ، كولىك-ترانزيت، اۋىل شارۋاشىلىعى، سيفرلاندىرۋ سياقتى باعىتتار بويىنشا بىرلەسە ارەكەت ەتۋدى ۇسىندى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ورتا ءدالىزدى شىعىس پەن باتىستىڭ اراسىنداعى نەگىزگى كوپىرگە اينالدىرۋدى ستراتەگيالىق مىندەت رەتىندە اتادى. بۇل رەتتە پرەزيدەنت ەلىمىز قىرعىزستانمەن جانە وزبەكستانمەن شەكاراداعى راسىمدەردى سيفرلاندىرۋ، جۇك ترانزيتىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قابىلداپ جاتقانىن، سونداي-اق قازاقستان-قىتاي شەكاراسىندا ءۇشىنشى تەمىر جول بەكەتىن اشۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن جەتكىزدى.
وسى ورايدا قاسىم-جومارت توقايەۆ باۋىرلاس ەلدەردى ءىرى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرۋعا، سونىڭ ىشىندە «سولتۇستىك-وڭتۇستىك» باعىتى بويىنشا حالىقارالىق كولىك قاتىناسىن دامىتۋعا شاقىردى. اتالعان جوبا تۇركى ەلدەرىنىڭ وڭىرلىك ترانزيت حابى رەتىندەگى ءرولىن ەداۋىر نىعايتادى.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن مەملەكەت باسشىسى ماجارستان پرەمەر-مينيسترىمەن كەلىسسوز جۇرگىزگەنىن جازعان بولاتىنبىز.
بۇگىن پرەزيدەنت بۋداپەشتتەگى Varkert Bazar پاۆيلونىنا بارعان ەدى.