ەرتەدە قازاق تۇندە ۇيىقتامايتىن بالاعا قانداي ءجون-جورالعى جاساعان؟

كەيدە جاڭا تۋعان بالا تۇندە ۇيىقتاماي، مازاسىزدانادى. ال دارىگەرلەر بالانىڭ تۇندە نەلىكتەن ۇيىقتامايتىنىنىڭ سەبەبىن ءاردايىم بىلە بەرمەيدى.

وسىنداي كەزدە نە ىستەرىن بىلمەي جۇرگەن شاراسىز اتا-اناعا قازاقتىڭ ءتۇرلى، ەرەكشە ىرىمى كومەكتەسەدى. بۇرىن قازاق تۇندە ۇيىقتامايتىن بالاعا قانداي ءجون-جورالعىلار جاساعان؟

ادەتتە جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ ۇيقىسى تۇراقسىز بولادى. ولار باسىندا بىرنەشە اي ەكى مەزگىل دە ۇيىقتاپ جۇرگەنىمەن، كەيىنىرەك ۇيىقتاۋ ۋاقىتى وزگەرىپ، تۇندە مۇلدە ۇيىقتاماۋدى شىعارادى.

الەۋمەتتىك جەلىدەن بالانىڭ تۇنگى ۇيقىسىن قالپىنا كەلتىرۋگە ارنالعان قازاقتىڭ قانداي ىرىمدارى بار ەكەنىن ىزدەپ كوردىك.

1. بالانىڭ كيىمىن وڭىنان تەرىس قاراتىپ كيگىزىپ قوياتىن بولعان.

2. تاڭ اتقاندا بالانىڭ اكەسى تاۋىق قوراعا كىرىپ، وتىرادى. وسىلاي اكەسى بالانى قۇس ۇيقىسىنان ايىقتىرادى دەپ سەنگەن. ەگەر بالانىڭ اكەسى بولماسا، بالانىڭ ءوزىن اجەسى نەمەسە اناسى كوتەرىپ، تاۋىق كەپەگە كىرگىزىپ، ءىشىن ءبىر اينالىپ شىعادى. بۇل دا بالانىڭ رەتسىز ۇيقىسىن رەتتەيدى دەگەن سەنىمنەن تۋعان ىرىم.

3. ۇيدەن ءبىر شەلەك سۋ الىپ، ونى كورشىنىڭ باعىنداعى اعاشقا قۇيعان. سوسىن سول كورشىدەن ءبىر شەلەك سۋ اكەلىپ ءوز باعىنا قۇيعان. وسىدان كەيىن بالانىڭ ۇيقىسى اۋىسادى دەپ سەنگەن.

4. ەرتەدە بالانىڭ ۇيقىسى - الىستاعى جولعا شىققالى جاتقان نەمەسە ساعىنىپ جۇرگەن جاقىن ادامىنىڭ شىبىعى دەپ سانالعان. سول ادامنىڭ ساعىنىشى باسىلماي، بالانىڭ ۇيقىسى رەتتەلمەيدى دەپ سەنگەن.

وسى تۇستا الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى تالعات رامازانوۆ Massaget.kz-كە باسىنان وتكەرگەن جاعدايىن بايانداپ بەرگەن.

ونىڭ ايتۋىنشا، جوعارى دا اتالعان ىرىمداردىڭ شىنىن دا اسەرى بار.

«2018 -جىلى قىزىمنىڭ ۇيقىسى، ياعني كۇنى مەن ءتۇنى اۋىسىپ كەتتى. تاڭعى 06:00-عا دەيىن وياۋ جاتىپ، كۇندىز تۇستەن كەيىن 16:00 دەيىن ۇيىقتايتىندى شىعاردى. سوندا ماعان اۋىلداعى كورشى اپالار ۇيقىسى اۋىسىپ كەتكەن بالانى، تاۋىق قوراعا كىرگىزىپ اينالدىرسا، ونىڭ ۇيقى رەجيمى قالىپقا كەلەتىنىن ايتتى. امالسىزدان ىرىم جايلى سۇراستىرىپ، اۋىلداعى ءبىر اپانىڭ تاۋىق قوراسىنا اپارىپ قىزىمدى اينالدىردىق. قىزىم ىرىمدى جاساعاننان كەيىن تۇندە جاقسى، تىنىش ۇيىقتايتىن بولدى.

تاۋىق قوراعا اينالدىرىپ قانا قويماي، كيىمىن دە تەرىس سىرتىنا قاراتىپ كيگىزەتىن ەدىك. ىرىمدى ءوزىم تولىق زەرتتەپ كورمەدىم، ءبىراق وسىدان كەيىن شىنىمەن دە ۇلكەن قىزىمنىڭ ۇيقىسى قالىپقا كەلدى. مەن بۇل ىرىمداردىڭ كۇشىنە سەندىم، نەگىزى «نەگە سەنسەڭ، سول ورىندالادى» دەيدى عوي، سوندىقتان كومەكتەستى دەپ ويلايمىن»، - دەيدى تالعات رامازانوۆ.

ەل اۋزىندا جۇرگەن بۇل ىرىمدار قازاق حالقىندا شىن مانىندە بار-جوعىن انىقتاۋ ءۇشىن ەتنوگراف بولات بوپاي ۇلىنان سۇراپ كوردىك. ەتنوگراف بالانى تاۋىق قوراعا كىرگىزىپ اينالدىرۋ دەگەن ىرىم قازاقتا جوق ەكەنىن ايتىپ، باسقا ىرىم ءتۇرىن ءبولىستى.

«قازاقتا مۇنداي ىرىم جوق. دەگەنمەن، قازاق ۇيقىسى اۋىسقان بالانىڭ جاستىعىن اۋىستىرىپ نە تەرىس قاراتىپ قويادى نەمەسە توسەك ورنىن اۋىستىرۋ، ءبىر ىدىس سۋ الىپ بالانىڭ باسىنان اينالدىرۋ سەكىلدى بالانىڭ ۇيقىسىن تۇزەۋ ءۇشىن ءتۇرلى ىرىم جاساعان.

وتباسىدا نەمەسە كورشى ۇيدە ۇيقىشىل ادام بولعان جاعدايدا، سول ۇيقىشىل ادامنىڭ جەيدەسىن بالانىڭ جاستىعىنىڭ استىنا اكەلىپ قويادى. مۇندا جاڭاعى ادامنىڭ ۇيقىسى، بالاعا دا ءوتسىن دەگەن سەنىم.

نەگىزى ۇيقىسى قاشقان نە شوشىپ ويانعان بالانىڭ باسىنا تاقاپ كەلىپ، ءبىر باقىرعا ازىراق قورعاسىن ەرىتىپ قۇيادى. سول قورعاسىنعا ۇيقى قاشىرعان ەلەستىڭ بەينەسى تۇسەدى. سول بەينەنى بالا توسەگىنىڭ باسىنا بايلاپ قويسا، بالا ۇيقىسى قالپىنا كەلەدى. ۇيقىسىن قاشىرعان بەينە قورعاسىنمەن بىرگە ورتەنىپ كەتەدى دەپ ىرىم ەتكەن»، - دەيدى ەتنوگراف.