قىزدىڭ جىگىتكە ءبىرىنشى بولىپ سەزىم ءبىلدىرۋى دۇرىس پا؟
استانا. KAZINFORM - قوعامدا ماحابباتتا باستامانى ەر ادامنىڭ كوتەرۋى - قالىپتى، ال قىزدىڭ سەزىم ءبىلدىرۋى - توسىن ارەكەت رەتىندە قابىلدانادى. الايدا فەمينيستىك تەوريا بۇل تۇسىنىكتى پاتريارحاتتىڭ ءبىر بولىگى دەپ قاراپ، ايەلدىڭ اشىق سەزىم ءبىلدىرۋىن - ونىڭ قۇقىعى، ەركىن تاڭداۋى رەتىندە ۇسىنادى.
وسى رەتتە El.kz ينتەرنەت پورتالىنىڭ ءتىلشىسى حالىقارالىق قۇقىق مامانى ايگەرىم قۇسايىن قىزىنىڭ بۇل تاقىرىپقا قاتىستى پىكىرىن ءبىلدى.
ماحاببات - ەموتسيا ەمەس، ساياسي ارەكەت
ايگەرىم قۇسايىن قىزىنىڭ ايتۋىنشا، كەزدەسۋدە ستۋدەنتتەردىڭ ءبىرى وعان: «قىز بالانىڭ ءبىرىنشى بولىپ سەزىم بىلدىرۋىنە فەمينيزم قالاي جاۋاپ بەرەدى؟» دەپ سۇراق قويعان.
مامان كوپ عاسىرلار بويى رومانتيكالىق باستامانى تەك ەر ادامدارعا ءتان نورما رەتىندە قالىپتاستىرۋ - پاتريارحاتتىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى، بۇل نورما ايەلدەردى پاسسيۆ، وزگەلەردى كۇتۋشى، تاۋەلدى كەيىپتە ۇستاۋعا باعىتتالعان دەپ ەسەپتەيدى.
فەمينيستىك تەوريا بۇل ۇلگىنى سىنعا الادى جانە ايەلدىڭ سەزىمىن اشىق ءبىلدىرۋىن - سۋبەكت رەتىندەگى قۇقىق دەپ قاراستىرادى. ايەلدىڭ باستاماشىل بولۋى، ياعني:
«ماعان سەن ۇنايسىڭ» دەۋى،
كەزدەسۋگە ءبىرىنشى بولىپ شاقىرۋى،
ماحابباتىن اشىق ايتۋى - بۇل ەر ادامنىڭ ۇستەمدىگىنەن ەركىن بولۋعا باعىتتالعان قادام ەكەنىن ايتادى.
زاماناۋي قارىم-قاتىناس تۇرلەرى ۋاقىتپەن بىرگە وزگەرگەن قاتىناس ءتىلىنىڭ ءبىر كورىنىسى عانا ەمەس. ولار گەندەرلىك كۇش، كورىنبەيتىن ەڭبەك جانە ەموتسيونالدىق ادىلەتسىزدىك تۋرالى ۇعىمداردى دا قامتيدى. فەمينيستىك تەوريالار، اسىرەسە ەۆا يللۋز، سارا احمەد، بەلل حۋكس ەڭبەكتەرىندە ماحاببات - جاي عانا ەموتسيا ەمەس، ساياسي ارەكەت رەتىندە سيپاتتالادى. ماحابباتتاعى شەكارالار، كەلىسىم، ەڭبەك ءبارى دە پاتريارحاتپەن، ەركەك ۇستەمدىگىمەن، ايەلدىڭ بەينەسىمەن تىعىز بايلانىستى، - دەيدى ساراپشى.
فەمينيستىك زەرتتەۋلەر ءۇشىن بۇل قارىم-قاتىناستار - ينتيمدىك شەكارا مەن ەموتسيونالدىق ادىلەتتىلىكتىڭ، كەلىسىم مەن سۋبەكتىلىكتىڭ كۇرەسى. بۇل - كىم شەشىم قابىلدايدى، كىم جاۋاپتى، كىم كورىنبەي قالۋعا قۇقىلى، كىم سەزىنۋگە «ءماجبۇر» دەگەن سۇراقتاردى دا قامتيدى.
جاڭا قارىم-قاتىناس تۇرلەرى تەك تىلدەگى وزگەرىس ەمەس، ولار الەۋمەتتىك قۇرىلىمداردىڭ، اسىرەسە گەندەرلىك رولدەردىڭ جاڭا ۇلگىلەرىن دە قالىپتاستىرادى. جاڭا تيپتەگى قاتىناستاردىڭ كوپشىلىگى - بەلگىسىز، «جارتىلاي» بايلانىس. ولار سەرىكتەستىڭ شەكاراسىن سىيلامايتىن، ەموتسيالىق تۇراقسىزدىقتى تۋدىراتىن جۇيەگە اينالعان. «سۇيەمىن» دەۋ - بۇل سەزىم عانا ەمەس. بۇل - جاۋاپكەرشىلىك، نيەت جانە شىنايى تەرەڭ بايلانىس جايلى ماڭىزدى مالىمدەمە، - دەيدى ايگەرىم قۇسايىن قىزى.
قازىرگى قارىم-قاتىناستىڭ تۇرلەرى - بەلگىسىزدىك پەن مانيپۋلياتسيا
سپيكەر زاماناۋي قارىم-قاتىناستاردىڭ كەيبىر تۇرلەرىن مىسالعا كەلتىرىپ، ولاردىڭ كوبىنىڭ گەندەرلىك كۇش تەڭسىزدىگىنە، ەموتسيونالدىق تۇراقسىزدىققا، مانيپۋلياتسياعا نەگىزدەلگەنىن ايتادى:
بەنچينگ (قوردا ۇستاۋ)
سەنى شىن مانىندە قالامايتىن، ءبىراق مۇلدە جوعالتىپ العىسى دا كەلمەيتىن ادامنىڭ مىنەزى. ول ارا-تۇرا حابارلاسىپ، بىردە جىلى، بىردە سالقىن قاتىناس جاساپ، وعان دەگەن قىزىعۋشىلىعىڭ سونە باستاعاندا قايتا پايدا بولادى. بارىنشا ناقتى ارەكەتتەن جالتارادى، ءبىراق سەنەن ءۇمىت ۇزە دە قويمايدى. سەنىڭ ۋاقىتىڭ مەن سەزىمىڭ - ونىڭ ءىش پىستىرمايتىن ويىنىنا اينالادى. مۇنداي قاتىناس وزىڭە سەنىم مەن انىقتىق ەمەس، كۇمان مەن جالعان ءۇمىت ۇيالاتادى.
وربيتينگ (اينالسوقتاۋ)
ول سەنىمەن تىكەلەي سويلەسپەيدى، حابارلاسپايدى. ءبىراق ۇنەمى كولەڭكە سەكىلدى جانىڭدا جۇرەدى حيكايالارىڭدى قارايدى، جازبالارىڭا ءۇنسىز لايك باسادى، كەيدە قىسقا پىكىر تاستاپ كەتەدى. وزىڭە كورىنبەي، ءبىراق بايقالماي قالمايتىن بەيمالىم ءبىر قوزعالىس. قاتىناس جوق، ءبىراق نازار بار. بەينە ءبىر سەنىڭ ءومىرىڭنىڭ ماڭىندا اينالىپ جۇرگەن عالامشار سەكىلدى. مۇنداي قاتىناس - ءۇمىت پەن بەلگىسىزدىكتىڭ اراسىنداعى تۇمان. ول سەنىمەن ەمەس، ءبىراق سەنەن دە كەتپەيدى. بۇل - سەزىمگە ەمەس، سەنىڭ رەاكسياڭا قۇرىلعان كورىنبەيتىن ويىن.
زومبين (قايتا تىرىلگەن قاتىناس)
ول كەتكەن. جوعالعان. ۇمىتىلعان. ءبىراق ءبىر كۇنى اياق استى قايتا پايدا بولادى ەشتەڭە بولماعانداي، اۋىر سوزدەر، ۇزاق ۇنسىزدىك، جۇرەك جاراسى بولماعانداي. سالەمى - سالقىن، ءسوزى - تانىس. ال سەندە - جۇرەك ءدۇرسىلى مەن ەسكى جارانىڭ سىزداۋى ءالى بار. بۇل - وتكەننىڭ ەلەسىمەن ويناۋ. كوڭىلدە قالعان ءتاتتى ساتتەر قايتا جاڭعىرىپ، ءبىر ساتكە بولسا دا جۇرەكتى جىلىتۋدى مۇمكىن. سەن تۇراقتىلىق ەمەس، مانيپۋلياتسيا مەن بەلگىسىزدىككە تاپ بولاسىڭ.
پوكەتينگ (قالتادا ۇستاۋ)
سەن ەكەۋىڭ جەكە كەڭىستىكتە جاقىنسىڭدار. ول ساعان سىرىن ايتادى، كەڭەس سۇرايدى، مەيىرىم تانىتادى. ءبىراق بۇل جاقىندىق تەك ءتورت قابىرعا ىشىندە عانا. قوعام الدىندا سەن جوقسىڭ. ەشكىمگە سەنى ايتپايدى، بىرگە تۇسكەن سۋرەت تە جوق، دوستارىمەن، وتباسىمەن تانىستىرۋ تۋرالى اڭگىمە دە بولمايدى. سەن ونىڭ ومىرىندە بار، ءبىراق كورىنبەيتىن ادامسىڭ. ءبىراق بۇل كوبىنە سەنەن ۇيالۋ، نە سەنى «ۋاقىتشا نۇسقا» رەتىندە قاراۋ. ۋاقىت وتە كەلە ىشكى داۋىس: «نەگە مەنى كورسەتپەيدى؟» دەپ كۇمانداناتىن بولادى.
سيتيۋەيشەنشيپ (بۇلىڭعىر جاقىندىق)
سەندەر بىرگە ۋاقىت وتكىزەسىڭدەر، سويلەسەسىڭدەر، كەيدە ءتىپتى ءبىر-بىرىڭە باۋىر باسىپ قالعانداي بولاسىڭدار. ءبىراق بۇل قارىم-قاتىناستا اتى دا، ايدارى دا جوق. «قىز-جىگىتپىز بە؟»، «ءبىز قايدا بارا جاتىرمىز؟» دەگەن سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ جوق. ۋاقىتشا ءبىر تولقىندا جۇزگەندەردەيسىڭدەر - باعىتسىز، مەجەسىز. بۇل بايلانىس ەركىن. ەشكىم ەشكىمگە مىندەتتى ەمەس. قىسىم جوق، تالاپ جوق. ءبىر ساتتىك ەركىندىك - ۇزاق مەرزىمدى ەموتسيالىق شارشاۋعا ۇلاسادى.
لاۆبومبينگ
بارلىعى ەرتەگى سەكىلدى باستالادى. ول سەنى جاقسى كورەدى، سىيلايدى، گۇل مەن ءسوز جاۋدىرادى. سەكۋندىنا ءبىر حابارلاما، تاڭ سايىن ءتاتتى تاڭعى تىلەك، كەشكىسىن جۇرەكتى ەلجىرەتەر ۆيدەو. ءبىراق بۇل سەزىم تۇراقتى ەمەس شارىقتاۋ تەز باستالىپ، كۇرت قۇلايدى. ول قىزىعۋشىلىعىن جوعالتادى نەمەسە سالقىن قاباق تانىتادى. ال سەن نە بولعانىن تۇسىنبەي، جۇرەگىڭمەن جالعىز قالاسىڭ.
بۇكىل سۇيىسپەنشىلىك پەن نازار شىنايى سەزىم ەمەس، باقىلاۋ مەن بيلىكتىڭ قۇرالى. بۇل - ماحاببات ەمەس، ەموتسيونالدىق جارىلىس، سوسىن ۇنسىزدىك.
برەدكرامبينگ
ول ناقتى قارىم-قاتىناس ۇسىنبايدى، ءبىراق سەنەن دە الىستامايدى. اندا-ساندا حابارلاما جازادى، ءبىر-ەكى جىلى ءسوز ايتادى، ءۇمىت وتىن سوندىرمەيدى. ءبىراق ەشقاشان شىنايى جاقىنداسپايدى. بۇل - ءۇمىتتىڭ ۇزىك-ۇزىك ۇنتاعى سەكىلدى: سەن تەك ونى ۇمىتپاس ءۇشىن بەرىلگەن ۋاقتىلى ءۇمىت سىنىقتارىمەن ءومىر سۇرەسىڭ. بۇل قاتىناس سەنىڭ ەموتسياڭمەن «تاماقتانادى»، ءبىراق ەشتەڭە ۇسىنبايدى.
ۆوكفيشينگ
ول ءوزىن پروگرەسسيۆتى، فەمينيزمدى قولدايتىن ادام رەتىندە كورسەتەدى. پوستتارىندا ايەل تەڭدىگى جايلى جازادى، تالقىلاۋ كەزىندە دۇرىس سوزدەر ايتادى. ءبىراق ءىس جۇزىندە پسيحولوگيالىق شەكاراڭدى بۇزادى، ەموتسيونالدىق ەڭبەككە ماجبۇرلەيدى، ءتىپتى سەكسيزممەن جاسىرىن ءومىر سۇرەدى. العاشىندا ءسىزدىڭ قۇندىلىقتارىڭىزبەن ۇندەسىپ تۇرعانداي كورىنەدى. ونىڭ «فەمينيزمى» - بەتپەردە. بۇل قولداۋ ەمەس، ۇناۋ ءۇشىن وينايتىن ءرول.
حاردبوللينگ
ول ويىن جاسىرمايدى. ءبىرىنشى كەزدەسۋدە-اق: «مەن نەكەگە وتىرۋدى كوزدەيمىن» نەمەسە «مەن تەك دوستىق قانا قالايمىن» دەپ اشىق ايتادى. بۇل - جاسىرىن كود ەمەس، تىكەلەي نيەت. ايقىندىق بار. ساعان ۋادە بەرىپ، كەيىن تايقىپ كەتەتىن ادام ەمەس. اركىم ءوز كارتاسىن اشىق جايىپ سالادى. بۇل شىندىق بارىنە بىردەي ۇناي بەرمەيدى. ەگەر سەن ءالى ءوز سەزىمىڭە سەنىمدى بولماساڭ، نە كوپ نارسەدەن ءۇمىت كۇتسەڭ، بۇل قاتىناس سەنى ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرۋى مۇمكىن.
بۇل تيپتەر - تەك تىلدىك نە مىنەز-قۇلىق سيپاتتارى ەمەس. ولار ەموتسيونالدىق ادىلەتسىزدىك پەن گەندەرلىك رولدەردىڭ ترانسفورماتسياسىن بىلدىرەدى. ماماننىڭ ايتۋىنشا، «سۇيەمىن» دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى تەك سەزىم ەمەس - بۇل جاۋاپكەرشىلىك پەن كەلىسىمگە قۇرىلعان ارەكەت.
ايگەرىم قۇسايىن قىزىنىڭ ويىنشا، جاڭا زاماندا قارىم-قاتىناس تۇرلەرى مەن وعان دەگەن كوزقاراس تۇبەگەيلى وزگەرىپ جاتىر. بۇل وزگەرىستەر گەندەرلىك تەڭدىك ءۇشىن كۇرەستە ماڭىزدى ورىن الادى. ايەلدىڭ سەزىمىن اشىق ءبىلدىرۋى - ونىڭ ەركىندىگى مەن سۋبەكتىلىگىنىڭ ايقىن كورىنىسى. ال زاماناۋي قارىم-قاتىناس فورمالارىنا سىن كوزبەن قاراۋ - تەك جەكە ءومىردى ەمەس، قوعامداعى ادىلەتتىلىك پەن تەڭدىكتى نىعايتۋدىڭ دا جولى.