قىتاي عالىمدارى قارتايۋعا ءتوزىمدى جاسۋشالار جاساپ شىعاردى

استانا. KAZINFORM – قىتاي عىلىم اكادەمياسىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى قارتايۋعا ءتوزىمدى مەزەنحيمالىق پروگەنيتورلىق جاسۋشالاردى (SRC) جاساپ شىعارىپ، ولاردىڭ ماكاكالارداعى قارتايۋ بەلگىلەرىن جوياتىن قابىلەتىن دالەلدەدى، دەپ حابارلايدى El.kz ينتەرنەت پورتالى.

زەرتتەۋ ناتيجەلەرى Cell عىلىمي جۋرنالىندا جاريالانعان.

جاس ۇلعايعان سايىن اعزاداعى جاسۋشالاردىڭ جاڭارۋ مەحانيزمى باياۋلايدى: جاڭا جاسۋشالار كەش پايدا بولىپ، ەسكىلەرى ۋاقىتىلى جويىلمايدى. بۇل اعزالاردىڭ قىزمەتى تومەندەۋىنە، قابىنۋ پروتسەستەرىنە، زات الماسۋ بۇزىلىستارىنا جانە قارتايۋدىڭ وزگە دە بەلگىلەرىنە اكەلەدى.

عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، SRC جاسۋشالارى بۇل ۇدەرىستەرگە ارالاسىپ، قارتايۋدى باياۋلاتا الادى. ەكسپەريمەنت بارىسىندا 60-70 جاستاعى ادام جاسىنا سايكەس كەلەتىن ەگدە ماكاكالارعا 44 اپتا بويى ءار ەكى اپتا سايىن SRC جاسۋشالارى ەنگىزىلدى. تاجىريبە ناتيجەسىندە جانۋارلاردا ەشقانداي جاعىمسىز اسەرلەر انىقتالمادى: دەنە قىزۋى كوتەرىلمەدى، قابىنۋ نەمەسە سالماق جوعالتۋ بايقالمادى.

SRC جاسۋشالارىنىڭ اسەرى 10 ءتۇرلى اعزا جۇيەسىنە جانە 61 ءتىن تۇرىنە وڭ ىقپال ەتكەنى دالەلدەندى. اتاپ ايتقاندا، وستەوپوروز، فيبروز بەلگىلەرى ازايدى، قابىنۋ دەڭگەيى تومەندەدى، جادى جاقساردى. سونىمەن قاتار، ماكاكالاردا رەپرودۋكتيۆتىك فۋنكسيا قالپىنا كەلىپ، سپەرماتوزويدتار ءوندىرۋ بەلسەندىلىگى ارتتى. كلەتكالىق دەڭگەيدە د ن ق بەرىكتىگى نىعايىپ، توتىعۋ سترەسى ازايعان جانە اقۋىزداردىڭ قىزمەتى قالپىنا كەلگەن.

SRC جاسۋشالارىنىڭ اسەر ەتۋ مەحانيزمى ەكزوسومدار - اقۋىزدار مەن رنق مولەكۋلالارىن قامتيتىن ميكروسكوپيالىق كاپسۋلالار - ارقىلى جۇزەگە اسادى. بۇل كاپسۋلالار جاسۋشالارعا قابىنۋدى باساتىن جانە قالپىنا كەلۋ ۇدەرىستەرىن ىنتالاندىراتىن سيگنالدار بەرەدى.

عالىمدار تەراپيانىڭ قاۋىپسىزدىگىن دە راستادى: تاجىريبەگە قاتىسقان ەشبىر مايمىلدا ىسىك پايدا بولماعان. زەرتتەۋ اۆتورلارىنىڭ پىكىرىنشە، ەگەر بۇل تەحنولوگيا ادامدارعا بەيىمدەلسە، ول قارتايۋمەن بايلانىستى اۋرۋلاردىڭ دامۋىن باياۋلاتىپ، ەگدە جاستاعى ءومىر ساپاسىن جاقسارتۋعا جانە ءتىپتى رەپرودۋكتيۆتىك فۋنكتسيانى قالپىنا كەلتىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.