قۇلابىز – قىسقا اڭگىمە

  قالادا قاراشانىڭ قارا جاڭبىرى سىبىرلەپ تۇرعان. ۇلىم جانسۇگىر ەكەۋمىز ەسىك الدىندا ونى- مۇنى ءسوز ەتىسىپ، ءبۇرىسىپ تۇر ەدىك. ءدال رەداكسيا ورنالاسقان عيماراتتىڭ توبەسىنەن توپ-توپ قايتقان قۇستىڭ تىزبەگى مولدانىڭ تاسپىسىندەي ساپ تۇزەپ، وڭتۇستىككە قاراي ماڭىپ بارا جاتتى.

باسىمىزدان تىماعىمىز سىپىرىلىپ تۇسكەنشە وسىناۋ عاجايىپ كورىنىسكە ۇزاق قارادىق. ەڭ سوڭعى ساياق، شابان شالاپتارى قالانىڭ اق ءتۇبىت اسپانىنا ءسىڭىپ كەتكەنشە تاپجىلماي، ولاردى كوزبەن ۇزاتتىق.

بالا نە ويلاعانىن قايدام، ال مەن ءۇشىن تاعى ءبىر جىل كەتىپ بارا جاتقانداي، قاناتىنا قۋانىش پەن قايعىنى بايلاپ الىپ.. . قۇستار سۋسىلداعان قاناتىنان مەرۋەرت- مارجان شاشىپ بارادى.

جانسۇگىردىڭ بالبۇل جانعان جۇزىندە بۇل كورىنىسكە دەگەن تاڭعالۋ بار. نە قۇبىلىس ەكەنىن تەزىرەك بىلە قويعىسى كەلگەن شىراي بىلىنەدى.

- اكە، - دەدى ول، - قۇستار قايدا كەتىپ بارادى؟

- جىلى جاققا.

- ولار قايتا كەلە مە؟

- كەلەدى، بالام. كوكتەمدە كۇن جىلىنعاندا قايتا كەلىپ، وسى جاققا ۇيا سالادى.

ول ءسال ويلانىپ تۇردى دا، توسىن ساۋال قويسىن:

- ولار نەگە وسىلاي (كىشكەنتاي ەكى قولىنىڭ باسىن ءتۇيىستىرىپ، ءۇشبۇرىش جاساپ) ۇشادى؟

- سەبەبى قۇستار جىلى جاققا جەتۋ ءۇشىن الىس- الىس جول جۇرەدى. كولدەن وتەدى، شولدەن وتەدى، نەلەر بيىك بەلدەن وتەدى، سول جولدا قاناتى تالماس ءۇشىن ءۇشبۇرىشتالىپ ۇشقاندا اۋا تەز «تىلىنەدى». ءار قۇس جەكە-جەكە ۇشسا، الىس ساپاردا قاناتى تالىپ، دىتتەگەن جەرىنە جەتە الماي قالادى. ءۇشبۇرىش جاساپ ۇشۋ - جولدا (اۋەدە) كەزدەسەتىن جەل، داۋىل، جاۋىن- شاشىن سەكىلدى كەدەرگىلەردى جۇمىلا ەڭسەرۋگە قولايلى. بۇل - تابيعات- انانىڭ ۇيرەتكەن ءتاسىلى ەكەن.

جاۋابىم جالىقتىرىپ جىبەردى مە، الدە قاناعاتتاندى ما، بىلمەيمىن، بالا جۇگىرىپ ويناپ كەتتى. مەنىڭ ەسىمە قازاقتىڭ «قايتقان قاز قۇلابىزسىز بولماس» دەگەن ماتەلى ورالدى. ءيا، قايتقان قۇستىڭ ءۇشبۇرىشىندا توپ باستاعان قۇستى قۇلابىز دەۋشى ەدى.

* * *

بىردە رەداكسيانىڭ الدىندا تازا اۋا جۇتىپ تۇر ەدىك.

- بايقايسىز با، ءبىزدىڭ رەداكسيادان شىعارماشىلىق اتموسفەرا سەزىلىپ تۇرادى، - دەدى ءبىر ارىپتەسىم.

- كەيدە الماتىداعى جازۋشىلار وداعىنىڭ تاريحي عيماراتى ءتارىزدى، جىلىلىق سەزىنەمىن.

راس، سونداي ءبىر جىلىلىق بار. نە دەگەنمەن شەرحان، ءابىش، اقسەلەۋ سەكىلدى الىپتاردىڭ اياعى تيگەن، ودان كەيىن دە قالامگەر مەن عالىمنىڭ ءىزى قالعان جەر ەمەس پە. ال ماعان بۇل جولى ءتىپتى ىستىق سەزىلدى وسى ماڭ. سەبەبى ءبىز جاقسى كورەتىن، جاناشىرلىقپەن جازاتىن قۇستار رەداكسيانىڭ قاق توبەسىنەن «راحمەت، دوستار! قايتا جەتكەنشە امان بولىڭدار» دەپ ۇشقانداي ەدى.. .

باقىتبەك قادىر

egemen.kz